Açılışta konuşan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Balıkesir’in Bandırma ilçesinde faaliyete geçirilen bor karbür yatırımına ilişkin, “Yıllık 1000 ton kapasiteye sahip bor karbür tesisiyle ülkemiz bu alanda dünyanın sayılı ülkeleri arasına giriyor. 4 ülke vardı bu ürünü üreten. Şimdi artık 5’inci ülke olarak Türkiye de var.” dedi.

Türkiye’nin 100’den fazla ülkeye gerçekleştirdiği bor ihracatıyla dünya bor pazarında yüzde 63 paya ulaşarak lider durumda olduğunu anlatan Dönmez, şöyle devam etti:

“Geçtiğimiz yıl 2,67 milyon ton bor satışıyla kendi ihracat rekorumuzu yeniden kırdık. Ancak büyük ve güçlü Türkiye hedefiyle geleceğe yürüdüğümüz bugünlerde artık bunun da bir adım ötesine geçmek arzusundayız. Türkiye Yüzyılı, teknolojinin, sürdürülebilirliğin, kalkınmanın, istikrarın, bilimin ve üretimin de yüzyılı olacak inşallah. Bizler de bu vizyona uygun bir şekilde enerji ve tabii kaynaklar alanındaki adımlarımızı atıyoruz. Bor cevherinde son dönemde yüksek katma değerli uç ürün üretme çalışmalarımıza ağırlık verdik. Bor karbür de bu anlayışımızın bir ürünü. Bor karbür, yüksek sıcaklığa dayanımı, sertliği, fiziksel mukavemeti düşük yoğunluğuyla, endüstriyel açıdan çok önemli bir malzeme. Savunma sanayisinde, nükleerde, metalürjide, otomotiv sektöründe ve aşınmaya dayanıklı mekanik parçaların üretiminde yaygın olarak kullanılıyor. Kullanıldığı sektöre ve değer zincirindeki yerine göre bor cevheri ham maddeden uç ürüne kadar değerini 2 bin kata kadar katlayabilen bir maden. Bor karbür tesisinden sonra devreye alacağımız lityum karbonat ve ferro bor tesisleriyle böylesine yüksek potansiyeli olan bir cevheri yüksek teknolojiyle işleyerek cevheri mücevher hale getirerek ihraç etmeye başlayacağız. Bugün açılışını yapacağımız yıllık 1000 ton kapasiteye sahip bor karbür tesisiyle ülkemiz bu alanda dünyanın sayılı ülkeleri arasına giriyor. 4 ülke vardı bu ürünü üreten. Şimdi artık 5’inci ülke olarak Türkiye de var. İleri teknoloji ürünlerde kullanılan bor karbürü kendi imkanlarımızla üreterek yeni bir dönemin kapısını aralamış oluyoruz.”

Bakan Dönmez, bor karbür tesisinde tam kapasite çalışmaya başladığında 279 kişinin istihdam edileceği bilgisini verdi.

Bu tesisin ülke ekonomisine doğrudan yıllık 35-40 milyon dolar gelir sağlayacağını aktaran Dönmez, “Bor yatırımlarımız bor karbür tesisimizde sınırlı kalmayacak. Bu yıl içerisinde 700 ton üretim kapasitesine sahip iki yeni lityum tesisimizin de temelini atmayı hedefliyoruz. Yine bu yıl içerisinde geçtiğimiz yıl temelini attığımız ferro bor tesisimizi de hizmete alacağız. Diğer yandan nadir toprak elementleriyle ilgili çalışmalarımızı da bir yandan devam ediyor. Bu yıl pilot tesisimiz inşallah kısa bir süre içerisinde devreye girecek. Oradan elde edeceğimiz veriler tam kapasite çalışacak tesisimiz için referans niteliğinde olacak.” ifadelerini kullandı.

Tesise ilişkin Bakanlıktan açıklama

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, dünya bor rezervinin yüzde 73’üne sahip olan Türkiye’de, Eti Maden geçen yıl 1 milyar 321 milyon dolarlık satış geliriyle rekor kırdı.

Tam kapasite çalıştığında 279 kişinin istihdam edileceği tesiste, yılda 1000 ton bor karbür üretilecek. Elmas ve kübik bordan sonra en sert üçüncü madde olan bor karbür, başta savunma sanayisi olmak üzere birçok alanda kullanılıyor.

Öte yandan, Kütahya’nın Emet ilçesinde yıllık 5 bin ton kapasiteli yeni bir bor karbür tesisi kurulmasıyla ilgili çalışmalar devam ediyor.

Açıklamada görüşlerine yer verilen Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Türkiye’nin, son yıllarda borda attığı adımların meyvelerini toplamaya başladığını belirterek, “Bor cevherini borik asite ve atıklarını da lityuma dönüştürüp satıyoruz. Bunun dışında kullanım alanlarını da artırıyoruz. Nitekim bu attığımız adımlar bize rekorlar getiriyor. İki yıl üst üste bor ihracatında rekor kırdık. Yeni rekorlar için yeni tesisler ve katma değerli ürün portföyünün artması gerekiyordu. Bu tesisle bunu da yapmış olacağız.” değerlendirmesinde bulundu.

Borun işlenmesiyle cevherin değerinin daha da artacağına işaret eden Dönmez, “Bor cevherindeki katma değer, borik asit gibi rafine ürünlerde 7 katına, bor karbür gibi ürünlerde 300 katına, bor karbürün kullanıldığı zırh sektöründe 2 bin katına, hatta roket nozul yapımı sektöründe 35 bin katına çıkmış oluyor.” ifadesini kullandı.

Bakan Dönmez, Twitter hesabından yaptığı videolu paylaşımda, “Teknolojinin, üretimin, yeniliğin yüzyılında, bor ve teknolojinin yeni buluşma noktası bor karbüre dair merak edilenler 100 saniyede burada. Cevherden mücevhere bor karbür.” ifadelerini kullandı. Dünya bor rezervlerinin yaklaşık yüzde 73’ünün Türkiye’de bulunduğuna işaret edilen videoda, şu ifadelere yer verildi:

“Savunma sanayi, otomotiv, uzay ve havacılık, elektronik, nükleer endüstri, hepsi de bor elementi ve bor bileşiklerinin kullanıldığı stratejik sektörler. Türkiye yeni bir teknolojiyle tanışıyor: bor karbür. Bandırma Bor Karbür Üretim Tesisi kendi alanında ülkemizde ilk, dünyadaysa sayılı örneklerden bir tanesi. Borik asit ve bir miktar karbon kaynağı 2400 derecede gerçekleşen tepkimeyle bor karbüre dönüşüyor. Yüksek kimyasal tepkimeye ve yüksek sıcaklığa dayanıklı elmas ve kübik bor nitrürden sonra dünyanın en sert üçüncü malzemesi. Hem de düşük yoğunluğa sahip. Bor karbürle güçlendirilmiş bir çelik yelek. Normal bir çelik yeleğin üçte biri oranında hafif ve çok daha dayanıklı. Bu projeyle birlikte zırh üretimi için ham madde temininde dışa bağımlılık tarih olacak. Zırhlı araçlar, nükleer reaktör kontrol çubukları, roket yakıtı, helikopter pervanesi. Bor karbürün kullanıldığı stratejik ürünlerin yalnızca birkaç tanesi. Bu yatırımla Türkiye, dünya bor liderliğini perçinliyor ve yepyeni bir teknolojiye kavuşuyor.”