Katar bu konuma nasıl geldi?

ABD’nin Katar’ı “NATO üyesi olmayan önemli müttefik” olarak tanıyacağını duyurmasının ardından Doha’nın durumuna ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan uzmanlar, Katar’ın bu statüyü küresel düzeyde oynadığı aktif ve önemli roller sonrasında elde ettiğini belirterek, bu kararın ardından Doha yönetiminin uluslararası camiada daha iyi bir konuma yükseleceğini ve ülkeyi yeni kazanımların beklediğini anlattılar.

Katarlı siyasi analist Ali el-Heyl, ABD Başkanı Biden’ın, “Katar’ın küresel düzeyde aktif ve önemli bir rol oynadığını” belirterek, bu ülkeye “NATO üyesi olmayan önemli müttefik” statüsü verilmesi kararının gayet doğal olduğunu ve Doha yönetiminin bunu hak ettiğini söyledi.

Katar’ın Afganistan meselesindeki tutumunu ve Katar Hava Yolları aracılığıyla bu ülkeden yapılan tahliyeleri hatırlatan Heyl, Doha’nın bu meselede oynadığı rolü “büyük devletlerin bile tek başına üstlenemeyeceği bir çaba” olduğunu savundu.

Körfez ülkeleri ile NATO arasındaki ilişkilerin, Doha’nın 16 Şubat 2005’te katıldığı “İstanbul İşbirliği Girişimi” çerçevesinde şekillendiğini anımsatan Heyl, Katar’ın, Türkiye’nin stratejik müttefiki olduğunu belirterek, “NATO üyesi Türkiye, Katar’ın NATO üyesi olmayan önemli müttefik (MNNA) statüsü almasına katkı sağladı.” dedi.

Heyl, “Bu karar, Katar’ın silah satın alma önceliğine sahip olmasını hedeflerken, Doha yönetimine de Arap, Orta Doğu, hatta uluslararası alanda daha fazla ara buluculuk yapabilmesi için yeşil ışık yakıyor, Katar’ın uluslararası toplum ve Avrupa Birliği ülkeleri nezdindeki güvenilirliğini de pekiştiriyor.” ifadesini kullandı.

Katar’ın ABD lehine faaliyetleri

Siyasi analist Abdulaziz Al İshak da ABD’nin bu adımının, iki ülke arasındaki güçlü ilişkiyi teyit ettiğinin altını çizdi. Al İshak, Katar’ın Afganistan meselesi ve Taliban’ın elindeki ABD’li rehinelerin serbest bırakılması için yaptığı ara buluculuk başta olmak üzere uluslararası arenada oynadığı önemli rollerin ardından Washington yönetiminin bu kararı aldığını belirtti.

“NATO dışı önemli müttefik statüsü”nün Katar’ın konumunu güçlendirdiğini kaydeden Al İshak, “Bu adım Katar için büyük bir sembol niteliği taşırken, Doha’nın büyük ülkeler ve uluslararası koalisyonlarla ilişkilerindeki konumunu da güçlendiriyor.” diye konuştu.

ABD 18 ülkeye bu statüyü tanıdı

ABD’nin bugüne kadar “NATO üyesi olmayan önemli müttefik” olarak tanıdığı 18 ülke bulunuyor. ABD’de ilk kez 1987’de geçen bir yasa ile dönemin Başkanı Ronald Reagan tarafından Avustralya, Mısır, İsrail, Japonya ve Güney Kore bu kategoriye alındı. Körfez bölgesinden ise Bahreyn ve Kuveyt, eski ABD Başkanı George W. Bush tarafından bu kategoriye dahil edildi. MNNA statüsü, bir ülkeye ABD’den askeri teçhizat ve eğitim almasının yanı sıra yedek malzeme, hızlandırılmış lojistik ve teknolojiye erişme imkanı sağlıyor.

ABD’nin Katar’da 13 bin askeri bulunuyor

Katar Savunma Bakanlığı ile NATO arasında 18 Ocak 2018’de bilgi paylaşımı ve korunmasını içeren güvenlik anlaşması imzalandı. Katar Emiri Temim, aynı yılın mart ayında yaptığı Brüksel ziyaretinde, NATO ile askeri ve güvenlik konularında iş birliği anlaşması imzaladı.

ABD’nin Katar’daki El-Udeyd Hava Üssü’nde çoğunluğu hava kuvvetlerine mensup yaklaşık 13 bin askeri bulunuyor. El-Udeyd, ABD’nin Körfez’deki en önemli askeri üslerinden biri olma özelliğini taşıyor. Washington bu üssü Suriye ve Irak’taki terör örgütü DEAŞ unsurlarına karşı mücadelede kullandığı öne sürülüyor.

İkinci Dünya Savaşı sonrasında Batı Avrupa’nın güvenliğinin yeniden yapılandırılması iddiasıyla Kuzey Atlantik Örgütü Antlaşması ile 1949’da siyasi ve askeri bir birlik olarak kurulan NATO, 73 yılda 12 üyeden 30 üyeli bir ittifak haline dönüşürken örgütte ana güç ABD’nin elinde bulunuyor.