Hüseyin Alan

“Adalet, emanet, ehliyet, maslahat, meşveret.”

Kulağa hoş geliyor. O sebeple çok tuttu bu söylem. Elbet bağlam ve şartlarla da alakalı.

Reel gerçekliği temsil eden verili sosyo politik ve iktisadi düzen içinden konuşulursa, düzenin kendisine temas etmeden söylenirse tutar da. Bu şartlara, Fransız devrimin hediyesi ‘eşitlik ve kardeşlik’ ilkeleri de ilave edilse, cumhuriyetin ve demokrasinin ve dahi sosyalizmin de ileri sürdüğü şartlar olduğu görülecek bunların; adları başka söylense de.

Weber, modern devletteki bürokratik iktidar sınıfını/kastını anlatırken, memurların eski tip devletlerde olduğu gibi kan ve soy bağına dayalı akrabalık ilişkileriyle değil, modern devletteki bürokrasinin benzer şartları taşıması gerektiğinden bahsediyordu hatırlanırsa..

Dikkat edilirse ileri sürülen yeni şartların sosyal toplumsal bir zemini var, dayandığı maddi temeller var. Havada kalmıyor. Nötr değiller..

Üzerinde biraz düşünüldüğünde görülecektir ki bu şartlar bir İslam toplumu, bir İslami siyaset zeminde ileri sürülmüyor. Yani bu beş şart İslam’ın düzenleyeceği sosyal toplumsal gerçeklikten hareketle sıralanmıyor; dayanacağı maddi temelden de yoksunlar.

Üstelik laikliği içerde tutuyor; varlık alemini, kozmik düzeni, toplumsal hayatı “kutsal-seküler” düalizmiyle meşrulaştırıyor, İslamlaştırıyor.

Eskilerin tasnif ettiği ‘şahadet, namaz, oruç, hac, zekat’ beş şartı, kendi bağlam ve şartlar içinde düşünülmediği için eleştirilip yok sayılıyor. Oysa bu beş şart bir İslam toplumu ve siyasetinin varlığı dahilinde anlamlıydı.

Bu beş şart, İslam’ın yayılmaya başladığı dönem ve şartlarda fethedilen ülke insanlarından İslam dışı farklı inanç ve kültüre mensup olanların Müslüman olması için olarak ortaya konmuştu. Kendi bağlamında anlamlı ve önemliydi.

Bir İslam toplumu ve siyasetinin olmadığı şimdilerde, ulus toplum ve devletler içinde millileşmiş Müslümanlık söz konusu. Bu şartlar ve bağlamda eskilerin tasnif ettikleri o şartlar maddi temelden yoksun kalmıştır. Dolayısıyla başka şartlar ileri sürülebilir. Sürülmelidir de. Ama işin adı doğru konmak şartıyla.

Madem şartlar ve bağlam değişmiştir, o halde ileri sürülecek yeni şartlar lazım gereklidir. Bir şartla ki, yeni şartlar, İnsanları İslam’a çağıracak, İslam’ın üstünlüğünü İslami sosyal zeminde ortaya koyacaksa anlamlı olacaktır.

Dolayısıyla ortaya sürülecek yeni şartlar, üzerine oturacağı maddi temel ve sosyal siyasal proğram ön şartı öne sürülmeden bi mana ifade etmeyecek. İtirazımız burayadır..

Bu hususta eleştiri dışında sen ne diyorsun denecek olursa acizane deriz ki:

İslam adına öne sürülecek yeni şartlar nasıl tasnif edilirse edilsin şu maddi temel ve sosyal yapı ön şartını öne çıkartmalıdır: “Şeri hukuk nizamının muhafazası ve müdafaası.” Bu iki şey yoksa bir İslam toplumu ve İslami siyaset yok sayılacağından, ileri sürülecek yeni şartlar havada kalacak. Samimi dilek ve temennilerden öte geçmeyecek. Hatta mevcut toplumsal ve siyasal reel gerçekliğe dini destek manasını içerecektir.

Belki de geçen yüzyılın sonunda yaygınlaşan ve önü açılan ‘İslam’ı yeniden yorumlama’ akımlarını İslamlaştırma misyonu yüceltilecektir; farkında olunsun olunmasın..

İslam için ortaya sürülecek her şartın ön koşulu, İslami bir sosyal bağlamın ve maddi zeminin olmasıdır. Bize kalırsa bu çerçevede halen geçerliliği olan başka beş şart vardır:

“Şeriatın maksadı” olarak sıralanan ‘Canın/hayatın, malın, dinin, aklın, neslin” korunması.

Modern hurafede dinler reel toplumsal ve siyasal gerçeklikten çıkartılıp metafizik aleme yollandığı için ‘insan hakları’ ilkesini göklere çıkartarak yeni şartlar ileri sürenlere ‘Üsküdar’da sabah oldu uyanın’ demek lazım şart oldu! Şu işin adını koyalım ve ‘şeyleri adıyla çağıralım.’

(huseyinalan.com)