Yasak 19 Ocak’a ayarlandı

Amerikan kamuoyunda uzun süre tartışmalara neden olan TikTok, yemin töreni ve görev tesliminin yapılacağı 20 Ocak’tan hemen önce, resmi olarak 19 Ocak’ta başlayacak olan yasağın başlamasına saatler kala ABD’de erişime kapatıldı. 170 milyondan fazla kullanıcısı olan TikTok’a giriş yapmak isteyen Amerikalılar, “Üzgünüz, TikTok şu anda kullanılamıyor. ABD’de TikTok’u yasaklayan bir yasa yürürlüğe girdi. Maalesef, şu anda TikTok’u kullanamazsınız.” şeklinde bir mesajla karşılaştı.

Mesajın devamında TikTok, ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump’ın söz konusu yasağa bir çözüm bulunabilmesi konusunda çalıştığını belirtti. Trump, konuyla ilgili dünkü açıklamasında, TikTok’un ilgili yasaya uyup yasaktan kurtulabilmesi için şirkete 90 günlük ilave süre tanımayı düşündüğünü açıklamıştı.

Mahkeme’den Trump lehine jet karar

Yüksek Mahkeme, 17 Ocak cuma günü, Çinli sosyal paylaşım platformu TikTok’un satılmaması halinde ABD’de yasaklanmasını öngören yasanın uygulanmasını onayladı. Mahkeme, “Kongre, TikTok’un veri toplama uygulamaları ve yabancı bir hasımla ilişkisine dair ulusal güvenlik endişelerini gidermek için devredilmesinin gerekli olduğuna karar verdi.” açıklamasını yaptı.

Oy birliğiyle onanan karara göre, sosyal medya uygulaması, kararın yürürlüğe gireceği 19 Ocak’a kadar satılmaması durumunda, Google ve Apple gibi platformlardan silinecek ve uygulamanın söz konusu tarihten sonra telefon, tablet gibi cihazlara indirilmesi engellenmiş olacak.

20 Ocak pazartesi günü göreve başlayacak Trump’ın elini kuvvetlendirmek için verilen bu jet karar, Yüksek Mahkeme’den Trump lehine bir jest olarak görülüyor.

Trump, 90 gün uzatma verebileceğini açıkladı

Trump, TikTok’un ilgili yasaya uyup yasaktan kurtulabilmesi için şirkete 90 günlük ilave süre tanımayı düşündüğünü açıkladı. Trump, NBC News kanalında telefonla katıldığı bir programda TikTok yasağına ilişkin açıklamalarda bulundu. Trump, Çin merkezli ana şirketi tarafından bir ABD firmasına satılmadıkça sosyal medya uygulamasının ABD’de kapatılmasını gerektiren ilgili yasaya uyması için TikTok’a muhtemelen 90 günlük bir uzatma vereceğini söyledi. “90 günlük uzatma muhtemelen olacak, bunun uygun bir adım olduğunu düşünüyorum.” diyen Trump, söz konusu kararını muhtemelen 20 Ocak’ta göreve başladığı gün duyurabileceğini de sözlerine ekledi.

ABD’de TikTok’un yasaklanması dijital ekonomiye zarar verecek

Çin menşeli sosyal paylaşım uygulaması TikTok’un yasaklanması halinde dijital ekonomi ile küçük işletmelerin zarar görmesinden endişe duyuluyor. Yüksek Mahkeme, TikTok’un satılmaması durumunda ABD’de yasaklanmasını öngören yasayı 17  Ocak’ta onayladı, 19 Ocak’a kadar süre verdi.

Söz konusu kararla, Çinli ana şirketi ByteDance ile bağlarını kesmemesi halinde, TikTok’un “ulusal güvenlik tehdidi oluşturduğu gerekçesiyle” ABD’de kullanımının yasaklanmasını öngören federal yasanın uygulanmasının önü açıldı.

Kararın yürürlüğe gireceği 19 Ocak’a kadar ByteDance ile ilişkisini sona erdirmemesi durumunda uygulama, Google ve Apple’ın uygulama mağazalarından kaldırılacak ve bu tarihten sonra telefon, tablet gibi cihazlara indirilemeyecek. Uygulama, halihazırda yüklü olduğu telefon ve tablet gibi cihazlarda ise kullanılmaya devam edilebilecek ancak güncellenemeyecek.

TikTok’un ABD’de yasaklanması ulusal güvenlik kaygıları çerçevesinde değerlendirilse de önemli ekonomik etkileri de bulunuyor. Sadece bir sosyal medya platformu olmaktan öte dijital ekonominin de önemli bir parçası haline gelen TikTok’un olası yasaklanmasıyla içerik üreticileri ve küçük işletmeler için olumsuz etkileri olabileceği belirtiliyor.

KOBİ’lerin gelirine 2023’te 14,7 milyar dolarlık katkı sağladı

TikTok gibi sosyal medya araçları, içerik üreticileri ve küçük İşletmeler için düşük maliyetle geniş bir kitleye ulaşma imkanı sunuyor.

İşletmeler ve içerik üreticileri, TikTok’un özellikle kısa videolarla etkileşim yaratma potansiyelinden yararlanarak satışlarını artırabiliyor.

AA muhabirinin Oxford Economics’in TikTok ile birlikte hazırladığı rapordan ve mahkeme dosyalarından derlediği bilgilere göre, ABD’de piyasaya sürüldüğü 2018’den bu yana popülerliğini büyük ölçüde artıran TikTok, yalnızca bir eğlence aracı olarak kullanılmakla kalmıyor aynı zamanda küçük ve orta büyüklükteki işletmeler (KOBİ) için önemli bir araç olarak görülüyor.

TikTok’un ABD’de 2024’ün ilk çeyreği itibarıyla 7 milyonu aşkını işletme olmak üzere 170 milyonun üzerinde aktif kullanıcısı bulunuyor.

ABD’deki 12 seçili sektörde KOBİ’lerin TikTok’ta ücretli reklam ve pazarlamaya yaptığı yatırımların 2023 yılında 14,7 milyar dolarlık gelir sağladığı kaydediliyor.

KOBİ’lerin TikTok kullanımıyla ABD’nin Gayrisafi Yurt İçi Hasılası’na (GSYH) ise 2023’te 24,2 milyar dolarlık katkı sunulduğu belirtiliyor.

Ayrıca TikTok kullanan KOBİ’ler ile 2023 yılında ABD’de 224 bin kişilik istihdamın da desteklendiği kaydediliyor.

Sektörel bazda incelendiğinde en büyük etkinin TikTok’ta faaliyet gösteren KOBİ’ler tarafından yiyecek ve içecek sektöründe yaratıldığı dikkati çekiyor.

1 ay kapalı kalmasının maliyeti en az 1 milyar dolar

TikTok’un geçici olarak kapatılması durumunda bile ürünlerini pazarlamak için uygulamayı kullanan işletmelerin zarar görebileceği belirtiliyor.

TikTok’un yalnızca 1 ay kapalı kalmasının ABD’deki yaklaşık 2 milyon içerik üreticisi için yaklaşık 300 milyon dolar ve ülkedeki küçük işletmeler için 1 milyar doları aşkın gelir kaybına neden olabileceği tahmin ediliyor.

Böyle bir durumda TikTok’un 2025’teki hedeflenen küresel reklam gelirinin yüzde 29’unun da kaybedileceği, bu rakamların platformun 1 aydan uzun süre kapalı kalması halinde artacağı kaydediliyor.

TikTok’a verilen süre pazar günü doluyor

ABD yönetimi, ülkedeki kullanıcıların bilgilerini Çin yönetiminin erişimine açık hale getirmekle suçladığı TikTok’un ya Amerikalı firmaya satılması ya da yasaklanmasın yönelik adım atmış, bu bağlamda Kongre’de kabul edilen yasa tasarısı Nisan 2024’te ABD Başkanı Joe Biden tarafından imzalanmıştı.

Biden yönetimi, TikTok’a 19 Ocak 2025’e kadar Çinli ByteDance ile tüm ilişkisini sona erdirmesi için süre vermiş, aksi takdirde firmanın ABD’de yasaklanarak kullanıcıların erişimine kapatılacağını bildirmişti.

TikTok, bu yasanın ABD Anayasası’nın 1. maddesindeki ifade özgürlüğüne ve ABD’nin “açık internet” politikasına aykırı olduğunu savunarak iptali için temyiz mahkemesine başvurmuştu.

Ayrıca TikTok, başvurusunda ABD yönetiminin tanıdığı sürenin çok kısa olduğunu, bu süre zarfında platformun ByteDance ile ilişkisinin sona erdirilmesinin teknik ve pratik anlamda mümkün olmadığını savunmuştu.

Temyiz mahkemesi ise TikTok’un yasaklanmasının önünü açan yasanın lehine karar almıştı.

TikTok’un geleceği Trump’a bağlı

Öte yandan başkan olduğu dönemde TikTok’un yasaklanmasına yönelik ilk çabalara öncülük eden Donald Trump, seçim kampanyası sırasında bu tutumunu değiştirmişti.

Trump, ABD’de başkanlık görevini devralacağı 20 Ocak’tan bir gün önce yürürlüğe girecek yasaya karşı çıkmıştı ve Yüksek Mahkeme’den TikTok’un yasaklanmasını öngören yasanın uygulanmasının ertelenmesini istemişti.

Trump, cuma günü Truth Social hesabından yaptığı paylaşımda ise “Supreme Court kararı bekleniyordu ve herkes buna saygı göstermeli. TikTok hakkındaki kararım, çok uzak olmayan bir gelecekte verilecek, ancak durumu incelemek için zamana ihtiyacım var. Takipte kalın.” ifadelerini kullandı.