Karabağ’ı özgürlüğüne kavuşturan askeri operasyondan sonra Azerbaycan lideri İlham Aliyev ile Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın ilk kez buluşacağı zirve, Türkiye korkusu nedeniyle gerçekleşmeyecek. Bakü yönetimi, Aliyev’in İspanya Granada’daki toplantıya Türkiye’nin çağrılmaması nedeniyle gitmeyeceğini Çarşamba günü resmen duyurdu.

Almanya ve Fransa’ya tepki

Milliyet gazetesinin haberine göre, Avrupa Birliği, Almanya ve Fransa’nın da yer alacağı beşli zirvede özellikle Paris ve Berlin yönetimleri Türkiye’nin olmasını ısrarla istemedi. Bunun üzerine Azerbaycan lideri Aliyev, İspanya seyahatini iptal etti.

AFP haber ajansı, Bakü’nün Avrupa’nın Erivan yönetimine verdiği destekten duyduğu rahatsızlık nedeniyle zirveye katılmadığını bildiriyor. Ajansa konuşan Azerbaycanlı yetkili, Fransa’nın Ermenistan’a silah gönderme kararınının da söz konusu iptalde etkili olduğunu dile getirdi. Aynı yetkili, Bakü yönetiminin söz konusu toplantının Türkiye’de yapılmasını istediğini de ekledi.

ABD geri planda duruyor

ABD Dışişleri Bakanlığı iki ‘baş düşman’ arasında diyalog çağrısı yaptı, sözcü Vedant Patel Washington’ın pozisyonunu “Eskiden beri süregelen ihtilafın çözümü için Azerbaycan ve Ermenistan arasında diyalog zaruri” diyerek açıkladı.

Bob Menendez’in yerine ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi Başkanlığı koltuğuna oturan Ben Cardin ise, selefini aratmadı. Azerbaycan’ın Karabağ’da ‘etnik temizlik’ yaptığını ileri süren Senatör Cardin, Azerbaycan’a yapılan güvenlik yardımının sona erdirilmesini istedi.

Rusya’nın yaklaşımı

Yaklaşık 30 yıl boyunca ayrılıkçı Ermenilerin işgali altında kalan Karabağ için kırılma noktası, 2020’deki savaş oldu. İkinci Dağlık Karabağ Savaşı yalnızca 44 günde Azerbaycan’ın zaferiyle sona erdi, üç yıl sonra ise bir günlük askeri operasyonla işgal rejimi beyaz bayrak sallayıp teslim oldu.

İkinci Dağlık Karabağ Savaşı’nın ardından sağlanan ateşkesle bölgeye barış gücü askerleri yerleştiren Rusya ise, 2025’te görev süresi dolacak söz konusu birimin geleceğine Azerbaycan’la birlikte karar verileceğini açıkladı.

Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Maria Zakharova, Karabağ söz konusu olduğu için Azerbaycan tarafıyla sahadaki durum göz önüne alınarak müzakere edileceğini söyledi, Ermenistan’ın adını anmadı.

Ermenistan medyasında hayal kırıklığı

Maria Zakharova’nın basın toplantısında verdiği bir yanıt ise, Ermenistan medyasında büyük bir hayal kırıklığına yol açtı. Dışişleri Bakanlığı sözcüsüne, Azerbaycan’ın yakaladığı Karabağ’daki işgal rejiminin liderlerinin serbest bırakılması için Moskova’nın herhangi bir adım atmadığı soruldu.

Sözcü Zakharova, konuya dair soruların Ermenistan Dışişleri Bakanlığı’na sorulmasını istedi, “Atıfta bulunduğunuz kişiler Ermenistan vatandaşı. Onlardan biri (Ruben Vardanyan’ı kastediyor) Rusya vatandaşlığından ayrıldı. Bazıları başlangıçta Ermenistan vatandaşıydı. Herhangi resmi ya da gayr-ı resmi bir talep almış değiliz” dedi.

Karabağ’daki işgal rejiminin teslim olmasının üzerinden iki hafta geçti, Azerbaycan Ruben Vardanyan’ın yanı sıra İkinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında kağıt üstündeki yönetimin liderliğini yapan Arayik Harutyunyan’ı da tutukladı. Bakü’ye götürülen Harutyunyan’ın yakalanma görüntüleri, bu sabah yayınlandı.

Rusya’dan Zengezur Koridoru’na yeşil ışık

Maria Zakharova ayrıca Ankara ve Bakü’nün gündemden düşürmediği Zengezur Koridoru’na Moskova’nın yeşil ışık yaktığını gösteren bir açıklama yaptı. Rusya Dışişleri sözcüsüne göre, Zengezur Koridoru Erivan ve Bakü arasındaki normalleşme için ciddi bir potansiyel barındırıyor.

Rusya, Azerbaycan ve Ermenitan başbakan yardımcılarının söz konusu proje üzerinde çalıştıklarını kaydeden Maria Zakharova, Nahçıvan ile Bakü’yü birbirine bağlayacak güzergahın Ermenistan’ın Siyunik şehrinden geçerek yeniden hayat bulmasının ele alındığı bilgisini verdi.

Zengezur Koridoru, Türkiye’yi yalnızca Azerbaycan’a değil Orta Asya’daki Türk devletlerine doğrudan bağlayacak bir güzergah niteliği taşıyor. İkinci Dağlık Karabağ Savaşı’nın ardından imzalanan ateşkes anlaşmasının dokuzuncu maddesi, Zengezur Koridoru hakkındaydı:

“Bölgedeki tüm ekonomi ve ulaşım bağlantıları açılacaktır. Ermenistan Cumhuriyeti; insanların, araçların ve malların her iki yönde engelsiz hareketini organize etmek için Azerbaycan Cumhuriyeti’nin batı bölgeleri ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasındaki ulaşım bağlantılarının güvenliğini garanti eder. Tarafların mutabakatı ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’ni Azerbaycan’ın Batı bölgelerine bağlayan yeni ulaşım bağlantılarının inşası gerçekleştirilecektir.”

İran’dan Azerbaycan’a ziyaret

Güney Kafkasya’daki nüfuzu Karabağ’ın Azerbaycan’a geri dönmesiyle ciddi şekilde sarsılan İran ise, başından beri Zengezur Koridoru’nun açılmasına karşı çıkıyor. Tahran yönetiminden yapılan son açıklamada ‘jeopolitik’ değişikliğe karşı çıkıldığı bir kez daha yinelendi.

İran’ın Yol ve Kentleşme Bakanı Mehrdad Bezrpaş, yarın Azerbaycan’ı ziyaret ediyor. İki günlük resmi ziyarette Bakü ve Tahran yönetimleri sınırdaki Aras Nehri üstüne kurulacak köprü gibi projeleri görüşecek. Resmi açıklamada, Zengezur Koridoru’na dair bir atıfta bulunulmadı.