Sputnik’ten Burcu Okutan’ın haberi

Dünya çapında 3 milyar kullanıcısı olan Facebook, Instagram ve WhatsApp’un 7 saatlik en uzun çöküşünü yaşaması, sosyal medya devlerinin tekelleşmesinin karanlık yüzünü yeniden gündeme getirdi. Uzmanlar, bu tekelin kırılmasının antitröst yasaları ve kullanıcıların bilinçlenmesine bağlı olduğunu savunuyor.

Eski bir çalışanının, ‘kullanıcıları yanlış bilgilere ittiği, bunu engellemesi için kullanılan güvenlik sistemlerinin 2020 seçimleri sonrasında gevşetildiği ve karı güvenliğe tercih ettiği’ iddialarıyla gündeme gelen sosyal medya mecrası Facebook, bu sefer de yaşanan erişim sıkıntısı ile de eleştirilerin odağına oturdu.

Neredeyse tüm yaşamı domine eden sosyal medya platformları ise 4 Ekim’de büyük bir krize sürüklendi. 2008’den bu yana en büyük ve en uzun süreli sorun, dünya çapında yaklaşık 7 saat sürdü.

3 milyardan fazla kullanıcısı olan sosyal medya platformları WhatsApp, Facebook ve Instagram’daki global erişim kesintisi şirket sahibi Mark Zuckerberg’in de kişisel servetinden 6.7 milyar dolara mal oldu.

Atlatılan tekelleşme davası

Facebook’un CEO’su Mark Zuckerberg, 2012 yılında Instagram’ı, 2014 yılında ise WhatsApp’ı almasıyla, halihazırda dünyanın en fazla kullanılan sosyal medya ağlarının 3’ünü elinde topladı. Bunun üzerine Eyaletler ve Federal Ticaret Komisyonu tarafından Facebook’a Aralık 2020’de açılan tekelleşme davalarının reddedilmesi üzerine, şirketin piyasa değeri ilk kez 1 trilyon doların üzerine çıkmıştı.

Seçim skandalları, lobicilik faaliyetleri

2020 yılında tüm büyük teknoloji şirketlerinden daha fazla lobicilik faaliyetlerine harcama yapan Facebook, 2019’a göre yüzde 17.9 ile bu harcamalarını 19.68 milyon dolara yükseltti. En çok kullanılan sosyal ağ mecrası konumunu aylık 2.4 milyar aktif kullanıcıyla elinde tutan Facebook, 2016 yılında yapılan ABD başkanlık seçimlerinde Donald Trump’ın ekibiyle çalışan Cambridge Analytica şirketinin 87 milyon kullanıcısının verilerini usulsüz kullandığının ortaya çıkmasıyla ‘seçimle müdahale’ ile suçlanmış, Kongre ve AB Parlamentosu’nda ifade vermişti.

Başkan hesapları kapatmaktan medyaya yönelik sansüre kadar kabarık sicile sahip

Şimdi ise ‘editoryal bağımsızlığı yok’ bahanesiyle Rusya, İran ve Çin devletinin resmi mecralarını etiketliyor ve kısıtlıyor. Aynı Facebook, eski ABD lideri Donald Trump’ın hesabını ise 2020 seçimlerine ‘hilenin karıştırıldığı iddiasını yaydığı ve şiddeti körüklediği’ gerekçesiyle 2023 yılına kadar kapattı.

Kullanıcılar yeni mecralara yöneliyor

Bu zamana kadar veri güvenliği, seçim skandalları ve ‘demokrasiyi zayıflatması’ gerekçeleriyle eleştirilen sosyal medya tekelinin, son yaşadığı erişim sıkıntısı kullanıcıları alternatif ağlara yöneltti. Telegram yaşanan çökmede, 70 milyon yeni kullanıcının kayıt olduğunu aktardı.