Bu soru işaretleri özellikle, son çatışmaların yaşandığı, onlarca yıldır iki ülke arasında tartışma yaratan Himalayalar’daki sınırlar etrafında yoğunlaştı.

İkisi de birer nükleer güç olan Hindistan ile Çin arasında düzgün çizilememiş 3 bin 500 kilometre uzunluğundaki sınırlarla ilgili sık sık çatışmalar yaşanıyor. Ancak bu çatışmalarda onlarca yıl sonra ilk kez can kaybı yaşandı.  ABD merkezli medya kuruluşu CNN’e konuşan askeri uzmanlara göre, iki ülke arasındaki mevcut sınır anlaşmazlığına ilişkin çatışmalar çerçevesinde 40 yılı aşkın bir sürenin ardından ilk kez can kaybı yaşandı.

İki ülke arasındaki çatışmaların hikayesi 1947 yılına dayanıyor. Hindistan’ın 1947’de İngiltere’den bağımsız hale geldiğinde o zamanlar, Çin’e ait olduğunu doğrulanan Hindistan’ın kuzeydoğusundaki büyük bir plato da dahil olmak üzere mevcut sınırlarını miras aldı.

İki taraf arasındaki çatışmanın en belirgin aşaması, Çin ordusunun 1962’de Hint ordusuna saldırmasıyla yaşandı. Çin ordusu Hint güçlerine galip gelerek iki ülkeyi birbirinden ayıran Aksay Çin bölgesini ele geçirdi. Bu arada çatışma iki ülke arasındaki birçok sınır bölgesini kapsıyor.

Bununla birlikte iki ülke arasındaki ortak sınırların uzunluğu konusunda da bir uzlaşıya varılabilmiş değil. Hindistan, ortak sınırların uzunluğunun 3 bin 500 kilometreye kadar uzandığını, Çin ise sadece 2 bin kilometre olduğunu söylüyor.

İki ülke arasındaki son çatışma 2017’de gerçekleşti. Çin, iki ülke arasındaki tartışmalı bir bölge olan Butan yakınlarındaki yolu genişletmeye çalışırken, Hint ordusundan yüzlerce asker yolu kapattı. İki ülke arasındaki temaslarda Çin askeri ekibinin yolu genişletme çalışmalarının engellenmesiyle gerilim, her iki ülkenin askeri güçlerini geri çekmesiyle sonuçlandı.

Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi’deki Jawaharlal Nehru Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Happymon Jacob konuya ilişkin değerlendirmesinde, “Aslında kontrol hattında en az 45 yıldır herhangi bir kayıp yaşanmamıştı. Belki bu durum oyunun kurallarını değiştirebilir. Belki Hindistan’ın Çin ile 45 yıllık ilişkilerinin sonunun başlangıcı olabilir” değerlendirmesinde bulundu.

Öte yandan ABD Başkanı Donald Trump geçtiğimiz Mayıs ayında Himalayalar’da yaşanan Hindistan ve Çin arasındaki sınır anlaşmazlığında arabuluculuk yapmayı teklif etti. Başkan Trump tweetter hesabından yaptığı açıklamada, “Hem Hindistan’a hem de Çin’e, ABD’nin şu an sürmekte olan sınır anlaşmazlığı konusunda arabuluculuk yapabileceğini bildirdik” ifadelerini kullandı.

(Şarku’l Avsat)