1995 yılında, altı yabancı turist Pahalgam’da Al-Faran silahlı grubu tarafından kaçırıldı. Biri öldürüldü, diğeri kaçtı ve kalan dördü asla bulunamadı. 2000 yılında Pahalgam’daki Nunwan’da 21’i Hindu hacı olmak üzere 32 kişi öldürüldü.

Bir yıl sonra, aynı bölgedeki Sheshnag Gölü yakınlarında 11 hacı ve iki yerel olmak üzere 13 kişi öldürüldü. 2017’de, Anantnag bölgesinde bir silahlı saldırıda sekiz hacı öldürüldü. Geçtiğimiz yılın Haziran ayında, sekiz Hindu hacı, şoförün kontrolünü kaybetmesi sonucu otobüsleri saldırıya uğrayıp bir geçide düştüğünde Jammu’nun Kathua’sının güney kesiminde öldürüldü.

Ancak Salı günkü saldırının, en azından 2000 yılında Nunwan’da gerçekleşen saldırıdan bu yana turistlere yönelik en ölümcül saldırı olması bekleniyor.

Genel olarak Keşmir, Ekim 2001’de Jammu ve Keşmir eyalet meclisi binasının dışında gerçekleşen ve 35 kişinin ölümüne yol açan bombalama olayından bu yana bu ölçekte bir saldırıda can kaybı yaşamamıştı. Saldırının niteliği ve ölçeği, hem kurtulanları hem de yerel politikacıları şaşkına çevirdi.

“Pahalgam’a gittik ve çayırda sandalyede otururken üç el silah sesi duydum, bu da kaos yarattı,” dedi Anantnag’daki ilçe hastanesinde kurşun yarasıyla tedavi gören, Gujarat’ın batı eyaletinden 65 yaşındaki turist Vinu Bai. “Herkes koşmaya başladı. Kaosun içindeki kurşun kolumu vurdu.”, “Keşmir’in barışçıl olduğunu düşünüyorduk, böyle olacağını bilmiyorduk.”

Yerel bir muhalif grupla bağlantılı genç bir politikacı olan Iltija Mufti, Pahalgam’ın genellikle Hindistan güvenlik güçleri tarafından yoğun bir şekilde devriye gezdiğini söyledi. “Baisaran gibi bir yerde böyle bir saldırının gerçekleşmesi” dedi, “son derece şok edici”, “Toplumumuzda böyle bir saldırının yaşanmasına yer yok.”

Hindistan hükümeti nasıl tepki verdi?

Hindistan liderleri ülkenin vereceği yanıtı hazırlamak üzere Çarşamba günü bir araya geldi. Daha önce Cidde’de Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman (MBS) ile resmi bir akşam yemeğinde bir araya gelmesi beklenen Modi, seyahatini yarıda keserek Hindistan’a geri döndü.

“Jammu ve Keşmir’deki Pahalgam’daki terör saldırısını şiddetle kınıyorum. Sevdiklerini kaybedenlere başsağlığı diliyorum. Yaralıların en kısa sürede iyileşmesini diliyorum. Etkilenenlere mümkün olan her türlü yardım sağlanıyor,” dedi Başbakan Modi bir tweet’te. “Bu iğrenç eylemin arkasındakiler adalete teslim edilecek… onlar bağışlanmayacak!”

İçişleri Bakanı Amit Shah da Srinagar’a koştu ve bölgedeki üst düzey güvenlik yetkilileriyle görüştü. Hindistan Ulusal Kongresi’nin en üst düzey muhalefet lideri Rahul Gandhi, hükümeti sert bir şekilde eleştirerek, 2019’da özel statünün iptal edilmesinden bu yana Keşmir’deki normalliğin “boş iddialarının” ötesine geçmesi çağrısında bulundu.

Gandhi, “Bütün ülke terörizme karşı birleşti,” dedi. “Jammu ve Keşmir’deki durumun normal olduğu yönünde boş iddialarda bulunmak yerine, hükümet artık hesap vermeli ve gelecekte böyle barbarca olayların yaşanmaması ve masum Hintlilerin bu şekilde hayatlarını kaybetmemesi için somut adımlar atmalıdır.”

Hindistan Pakistan’a misilleme yapacak mı?

Uzmanlar, hükümetin Pakistan’a yönelik vahşi saldırıya karşı bir misillemede bulunmayı da içerebileceğini söyledi.

“Bu bir savaş eylemidir. Biz bunu böyle görüyoruz. Pakistan ordu komutanının konuşmasından sadece birkaç gün sonra geldi,” dedi Yeni Delhi merkezli bir düşünce kuruluşu olan Kara Savaşları Çalışmaları Merkezi’nin (CLAWS) direktörü Tara Kartha. Eskiden Hindistan Ulusal Güvenlik Konseyi Sekreterliği’nde görevli olan Kartha, Pakistan Ordu Komutanı Asim Munir’in geçen haftaki konuşmasına atıfta bulunuyordu. Munir, 1947’de Hindistan’ın bölünmesine yol açan iki ulus teorisine desteğini yineledi ve “Hindulardan farklılığı” doğruladı.

Kartha, Pahalgam’daki eylemlerin Munir’in 16 Nisan’daki “hakaret dolu” konuşmasının tonuyla örtüştüğünü söyledi. “Sadece Pakistan saldırıyı en güçlü şekilde kınarsa ve önümüzdeki 48 saat içinde teröristlere karşı harekete geçme sözü verirse ciddi bir kriz önlenebilir.”

Pakistan Çarşamba gününün erken saatlerinde yanıt verdi.

Pakistan Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, “Hindistan’ın yasadışı işgali altındaki Jammu ve Keşmir’in Anantnag bölgesinde meydana gelen saldırıda hayatını kaybeden turistlerden endişe duyuyoruz. Ölenlerin yakınlarına başsağlığı diliyoruz ve yaralılara acil şifalar diliyoruz” dedi. Hindistan ve Pakistan, her ikisi de Keşmir’in tamamına sahip çıkıyor ve her biri bir kısmını kontrol ediyor.

Bu açıklamanın, hükümetin Pakistan’a karşı sert önlemler alması yönünde baskıyla karşı karşıya kalacağı Hindistan’daki öfkeyi yatıştırması pek mümkün görünmese de, bazı uzmanlar ani tepkilere karşı uyarıyor.

Yeni Delhi’de yaşayan deneyimli siyasi yorumcu Saba Naqvi, Hindistan’ın “çok istikrarsız komşusuyla” kıyaslandığında göreceli istikrarının, ülkenin vereceği tepkiyi şekillendirmesi gerektiğini söyledi. Naqvi, “Hindistan’a gelince, buradaki çoğu insan BJP rejiminin oraya bombalar atacağını ve her şeyin intikamını alacağını düşünüyor,” dedi, Modi’nin Hindu çoğunlukçu Bharatiya Janata Partisi’ne (BJP) atıfta bulunarak. “Ama bu kadar basit değil.” diye ilave etti.

Saldırının Keşmir için anlamı ne?

Keşmirli siyasetçiler ve sivil toplum kuruluşları saldırıyı kınayarak, bu tür eylemlerin bölge halkına herkesten daha fazla zarar verdiğini savundu.

Muhalif Halkın Demokratik Partisi’nden (PDP) Keşmirli milletvekili Waheed ur Rehman Para, el Cezire’ye, “Bu bir terör eylemi. Bunu başka bir şekilde tanımlayabileceğimi sanmıyorum. Bunu yapan kişi sadece Keşmirlilere, ekonomimize ve son birkaç ayda yerine gelen siyasi istikrar duygusuna zarar vermek istiyor,” dedi.

Turizm, yerel ekonominin önemli bir bileşenidir ve gayri safi yurtiçi hasılasına (GSYİH) yaklaşık %7 katkıda bulunur. Keşmir’e gelen ziyaretçi akını, Modi’nin BJP’sinin bölgeye barış ve huzur getirmeyi başardığı yönündeki siyasi mesajına da hizmet ediyor.

Ancak Pahalgam saldırısından önce bile, bölgede her şey normal olmaktan çok uzaktı. 2019’dan beri Hindistan hükümeti, siyasi aktivistlere ve sivillere karşı sert önlemler aldı ve binlerce kişiyi, onları uzun süreler boyunca yargılamadan gözaltında tutmasına izin veren zalim yasalar uyarınca tutukladı.

Keşmir, geçen yıl ekim ayında yaklaşık on yıl aradan sonra ilk seçilmiş başkanını seçmek için oy kullandı.

Kaybedilen özerkliği yeniden tesis etme vaadiyle kampanya yürüten popüler bir eyalet politikacısı olan Omar Abdullah, bu anketlerde ezici bir zafer kazandı. Ancak yönetimi, birlik topraklarının yeni yasaları tarafından ciddi şekilde kısıtlandı ve birçok yetki artık federal olarak seçilmiş bir vali yardımcısı tarafından tutuluyor.

Ancak Pahalgam saldırısı birçok otelci ve tur operatörünü turistleri savunmaya ve cinayetlerin arkasındakilere karşı harekete geçirdi.

Pahalgam’da yaşayan bir otelci ve yerel otelciler loncasının eski başkanı Abdul Wahid Malik, “Bu hiçbir şekilde kabul edilemez. Şu anda bizim için en zor olan şey, her şeyden daha fazla, bunun getirdiği ağır insan kaybıdır. Turizm şu anda öncelik değil,” diyor.

Dağlık Keşmir bölgesini Jammu ovalarına bağlayan bir geçit olan Ramban köyünde meydana gelen heyelan, karayla çevrili vadiye girip çıkan trafiği aksattı, uçak biletlerini artırdı ve Salı günkü saldırının ardından korku içindeki turistlerin bölgeden ayrılmasını zorlaştırdı.

Bir turist ailenin mahsur kaldığını öğrendikten sonra Malik, otelinde onlar için dört oda ayarladı, “Güvenliklerini sağlamakla yükümlüyüz,” dedi. “Saldırı bizi mahvetti.” diye ilave etti.

Keşmir’deki turizm ve işletme operatörleri Çarşamba günü kapanma çağrısında bulundu. Diğer sakinler de olaydan dolayı şok olduklarını söyledi. “Keşmir sıcakkanlı ve misafirperver olmasıyla bilinir” diyen Srinagar sakini 31 yaşındaki Nadiya Farooq, “Can kayıplarından dolayı perişan durumdayız. Barış ve kan dökülmesinin sona ermesini istiyoruz. Yas tutuyoruz.” dedi.

Dünya liderlerinin tepkisi nasıl oldu?

Dünyanın dört bir yanından liderler saldırıyı kınadı ve başsağlığı diledi.

ABD Başkanı Donald Trump, Keşmir’den gelen haberi “derinden rahatsız edici” olarak nitelendirerek X’te şöyle yazdı: “Amerika Birleşik Devletleri, Terörizme karşı Hindistan’ın yanında güçlü bir şekilde duruyor. Kaybedilenlerin ruhları ve yaralıların iyileşmesi için dua ediyoruz. Başbakan Modi ve Hindistan’ın inanılmaz insanlarına tam desteğimiz ve en derin sempati duygularımız var. Kalplerimiz hepinizle.”

O sırada Hindistan’ı ziyaret eden ABD Başkan Yardımcısı JD Vance de saldırıyı kınayarak, “Usha ve ben Pahalgam’daki yıkıcı terör saldırısının kurbanlarına başsağlığı diliyoruz. Son birkaç gündür, bu ülkenin ve insanlarının güzelliğiyle büyülendik. Bu korkunç saldırının yasını tutarken düşüncelerimiz ve dualarımız onlarla birlikte” dedi.

JD Vance, 22 Nisan’da Hindistan’ın kuzeybatısındaki Jaipur şehrini ziyaretinde, ABD-Hindistan arasındaki yakın bağların olmaması durumunda ‘çok karanlık bir zaman’ yaşanacağı konusunda uyarmıştı. Vance, “Hindistan ve ABD birlikte başarılı bir şekilde çalışırsa, müreffeh ve barışçıl bir 21. yüzyıl göreceğiz. Ancak aynı zamanda eğer birlikte başarılı bir şekilde çalışmayı başaramazsak, 21. yüzyılın tüm insanlık için çok karanlık bir zaman olabileceğine inanıyorum.” demişti.

Birleşik Krallık Başbakanı Keir Starmer saldırıya ilişkin X hesabında, “Tamamen yıkıcı” nitelemesinde bulunarak, “Düşüncelerim etkilenenlerle, sevdikleriyle ve Hindistan halkıyla birlikte” ifadelerini kullandı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, saldırıyı kınayarak, bunun haklı gerekçesi olmayan “vahşi bir suç” olduğunu söyledi.

Birleşik Arap Emirlikleri , yaptığı açıklamada, “Bu suç eylemlerini şiddetle kınadığını ve uluslararası hukuka aykırı olarak güvenliği ve istikrarı baltalamayı amaçlayan her türlü şiddet ve terörizmi kalıcı olarak reddettiğini” belirtti.

Fransa’nın Hindistan Büyükelçisi Thierry Mathou da X’teki gönderisinde Hindistan’la dayanışma içinde olduğunu ifade etti. “Jammu & Keşmir’deki alçakça saldırıyı güçlü bir şekilde kınıyorum. Düşüncelerim kurbanlar ve aileleriyle birlikte. Fransa, terörizme karşı mücadelede Hindistan’la dayanışma içindedir” dedi.

Suudi Veliaht Prensi MBS, Hindistan Başbakanı’nın ülkeye dönmesinden önce Cidde’de Modi ile yaptığı ikili görüşmede saldırıyı kınadı ve ülkesinin Hindistan’a ihtiyaç duyduğu her türlü yardımı yapmaya hazır olduğunu söyledi.

(Kaynak: el Cezire)

Keşmir’deki saldırı üzerine Hindistan, Pakistan’la anlaşmayı bozdu

Pakistan başbakanın Türkiye ziyareti sırasında Cammu Keşmir’de saldırı