Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) bünyesindeki 12 sanayi odasının başkanı, 6 Şubat’taki depremlerden etkilenen 11 ilin ekonomilerinin yeniden canlandırılması ve normalleşme sürecine katkı sağlamak amacıyla, TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu başkanlığında bir araya geldi.

TOBB’dan yapılan yazılı açıklamaya göre, istişare toplantısı İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan’ın ev sahipliğinde gerçekleşti. Yaklaşık 5 saat süren toplantı sonucunda, deprem bölgesinde ekonominin ve istihdamın yeniden canlandırılması için 5 projenin hayata geçirilmesi konusunda görüş birliğine varıldı.

Bu kapsamda başlatılan projeler ve hayata geçirilmesinin faydalı olacağı değerlendirilen öneriler şöyle:

“Tedarikçim deprem bölgesinden”

“Özellikle büyük ölçekli şirketleri, ham madde ve yarı mamul tedariklerini deprem bölgesindeki firmalardan karşılamaya davet ediyoruz.” denilen önerilerde, bu çerçevede TOBB sanayi veri tabanından bölgedeki üreticilerle gerekli eşleştirmeleri yaparak, bölgedeki ticaretin yeniden canlanması hedefleniyor. Tüm illerdeki oda ve borsalar ile 65 sektör meclisi üyelerine yönelik bilgilendirme yapılarak, ülke genelinde iş çevrelerinin projeye katılımının sağlanması planlanıyor.

Ulusal gıda perakendecileri çalışması

Oda ve borsalar ile sektör meclisleri kanalıyla ulusal çapta faaliyet gösteren gıda perakendecilerinin tarım ve gıda ürünleriyle ham madde alımlarını deprem bölgesindeki üreticilerden yapması amaçlanıyor. Bu konuda başlatılan çalışmalar hızlandırılacak.

E-ticaret pazaryerlerinden pozitif ayrım

TOBB e-Ticaret Sektör Meclisi kanalıyla başlatılan pazaryerlerinin deprem bölgesindeki firmalardan tüketiciye ulaştırılacak ürünler için komisyon almaması uygulamasının sektör genelindeki tüm firmalara yaygınlaştırılması ve bölgedeki üreticilerin ön plana çıkarılması planlanıyor. Bölgeden internet üzerinden yapılacak satışların, kargo masraflarının düşürülmesi için de kargo şirketleri nezdinde girişimlerde bulunulacak.

Teknik destek temini

İstihdamın ve ekonomik aktivitenin yeniden canlandırılması, hasar gören üretim tesislerinin tekrar faaliyete başlayabilmesi için oda ve borsalar vasıtasıyla ve üyelerin katkılarıyla teknik destek seferberliği başlatılacak.

Çalışanlara ilave gelir desteği

Deprem bölgesindeki istihdamın toparlanması amacıyla 2023 yılı boyunca çalışanlardan kesilen gelir vergisi ve sigorta priminin çalışanlara iade edilmesinin faydalı olacağı değerlendiriliyor. Böylece söz konusu kesintilerin çalışanlara ilave gelir olarak yansıtılması sağlanmış olacak.

Adıyaman esnafı hibe desteği ve faizsiz kredi istiyor

Adıyaman’daki iş adamları ve esnaf 6 Şubat’taki depremlerden zarar gören kentin yeniden inşası için uzun vadeli faizsiz krediye ihtiyaç duyduklarını ve kentin ayağa kalkması için tekstil ve tütün sektörlerine öncelik vereceklerini bildirdi.

Kahramanmaraş ve Hatay merkezli depremlerin üzerinden geçen 1 ayda, afetten en fazla etkilenen illerden olan Adıyaman’da bir yandan enkaz kaldırma çalışmaları devam ederken, diğer yandan da şehrin ticaret ve üretiminin normale dönülmesi için çalışmalar yürütülüyor, kentin ekonomisinin deprem öncesi seviyesine dönmesi için yol haritaları çiziliyor.

Adıyaman OSB Başkanı Abdulkadir Çelenk, AA muhabirine yaptığı açıklamada, şehirde 4 OSB, 160 fabrika ve 201 işletme bulunduğunu, bunlardan 30’unun hasar aldığını, 15’inin yıkıldığını söyledi.

Şehrin afetten önce tekstil, mobilya ve gıda gibi alanlarda ihracat yaptığını anlatan Çelenk, “Fabrikalar ve işletmeler için devletten 2 yıl ödemesiz 10 yıllık faizsiz kredi istiyoruz. Biz hibe istemiyoruz. Kredi alıp çalışıp kazanarak devlete borcumuzu ödemek istiyoruz. Devlet de kazansın biz de kazanalım ki işçilerimize sahip çıkalım. Deprem öncesinde 22 bin işçimiz vardı. Şimdi bunların yüzde 50’si barınacak yerleri olmadığı için iş başı yapmıyor. Devletimizden işçilerimizin konteyner sorununun çözülmesini talep ediyoruz. Biz bir an evvel eski durumumuza gelmek için çalışıyoruz. Adıyaman sanayisini, öncelikle tekstil sektörüyle, yeniden ayağa kaldıracağız.” dedi.

Adıyaman Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı Ziya Duranay da kentte temel gıda ihtiyacını karşılayacak fırıncı ve market ile hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuaför ve berber esnafının iş başı yaptığını dile getirdi. Duranay, buna karşın esnafın büyük çoğunluğunun enkaz altında kalarak hayatını kaybettiğini ve iş yerlerinin de aynı şekilde kullanılamaz duruma geldiğini bildirdi.

Duranay, esnafın yeniden ayağa kalkabilmesi için devletten beklentileri olduğunu belirterek, “Depremlerden zarar gören esnaf ve sanatkarların, kefalet kooperatifleri veya Halkbank’tan kullandıkları düşük faizli kredi borçları 6 ay ertelendi ama esnafın esnafa borcu var. Esnafın başka illere malzeme borçları var. Dolayısıyla esnaf kendi alacağını tahsil edemediği ve iş yerini açamadığı için ödemelerini yapamıyor. Bu yüzden esnaflarımıza ‘can suyu’ adı altında hibe ve uzun vadeli faizsiz kredi verilmesi gerekiyor.” dedi.

Adıyaman’ın büyük oranda boşaldığını anlatan Duranay, işçilerin barınma sorunlarının çözülerek şehirde hayatın yeniden canlandırılması gerektiğinin sözlerine ekledi.

“Tütün üreticilerine destek verilmeli”

Adıyaman Merkez Ziraat Odası Başkanı Mehmet Salih Şahan da çiftçilerin evlerinin yıkıldığını ve traktörlerin çoğunun enkaz altında kaldığını dile getirdi.

Çiftçilerin il dışına çıktıklarını belirten Şahan, “Adıyaman’ın başlıca üretimi bakliyat ve tütün üzerinedir. Eğer çiftçilere kalmaları için konteyner verilmezse, bu ürünlerde rekolte düşecektir. Adıyaman şu anda boşalmış durumda. Bu insanlar üretecek ki şehirdekiler beslenecek. Adıyaman’ın 5 Şubat seviyesine dönebilmesi için özellikle tütün üreticilerine destek verilmesi lazım. Şehrin öncelikli kalkınması buna bağlı.” diye konuştu.

Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar (TAGEM) Genel Müdürü Metin Türker de Adıyaman’da yaraların sarılması için Tarım ve Orman Bakanlığınca tohumdan yeme, gübreden aşıya kadar pek çok alanda çalışma yaptıklarını vurguladı.

Öncelikle yıkılan ahır ve ağıllar ile telef olan hayvan sayısını tespit ettiklerini belirten Türker, kurtarılan hayvanlar için yaklaşık 2 bin 600 ton yem ve çadır temin ettiklerini dile getirdi. Türker, Adıyaman’ın tüm köylerinde hayvan sağlığı taraması ve tedavi hizmetleri gerçekleştirildiğini ifade ederek, 140 noktada da 2 bine yakın gıda denetimi yaptıklarını ve bunun düzenli olarak sürdürüleceğini anlattı.

Şehirde hayatı normale döndürmeye yönelik önemli gelişmeler kat ettiklerini vurgulayan Türker, “Hayvancılığın düzene girmesiyle yazlık ekimler için de çiftçilerimizin tohumluk, gübre ve ilaç gibi girdilere kolay ulaşmaları için çalışmalar yürütüyoruz. Kırsalda yıkılan ev ve ahırların devletimiz tarafından yapılması ve ölen hayvanların yerine hayvan verilmesiyle çok daha iyi olacağımızı hedefliyoruz.” diye konuştu.

Türker, bölgede yıkılan ahırlar ve hayvancılık konularında yoğun arama kurtarma çalışmaları yürüttüklerinin altını çizerek, enkaz altından bin 500 büyükbaş ve 18 bin 500 küçükbaş hayvanın çıkarıldığını ve telef olan hayvanların gömülme işlemlerinin derin çukurlara kireç dökülerek gerçekleştirildiğini bildirdi.

40 binin üzerinde hayvana sağlık taraması ve tedavi uyguladıklarını belirten Türker, “2 binden fazla hayvana ŞAP ve LDS aşısı yaptık. Aşılama işlemlerimiz devam etmektedir. Üretimden çıkmak isteyen pek çok üreticimizin, desteklerimizle, üretime dönmesini sağladık. Göçük altında kalan ilaçların enkaz altından çıkartılarak imha edilmesi sürecini takip ediyoruz. Arz fazlası sütlerin üretici örgütleri kanalıyla düzenli olarak toplanması, işlenmesi ve pazarlama sorunlarını çözdük. Kesilmesi gereken bin 678 küçükbaş, 381 büyükbaş hayvanın da kesilmesini sağladık.” dedi.

Tohum, gübre ve ilaç girdileriyle ilgili Tarım Kredi Kooperatifleri, Toprak Mahsulleri Ofisi ve özel bayiler nezdindeki çalışmaların devam ettiğini anlatan Türker, ilkbahar sezonunda gerekli olan gübre, tohum, zirai ilaç ve alet ekipman ihtiyaçlarının tespit edildiğini ve bu girdilerin temini noktasında gerekli tedbirlerin alındığını kaydetti.

Öte yandan, Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, geçen yıl itibarıyla 635 bin 169 nüfusa sahip Adıyaman, genel ticaret sistemi dikkate alındığında söz konusu yılda 82 milyon 819 bin dolarlık ithalat ve 97 milyon 263 bin dolarlık ihracat gerçekleştirdi.