ABD Başkanı Joe Biden, 1915 olayları için “20. yüzyılın en büyük mezalimlerinden biri” ifadesini kullandı. Türkiye sert tepki gösterdi, Dışişleri Bakanlığı açıklamasında “tek taraflı ve seçici yaklaşımlar ahlaken sorunlu, siyaseten art niyetlidir” denildi.
ABD Başkanı Joe Biden, 24 Nisan’daki Ermenileri Anma Günü vesilesiyle yazılı bir açıklama yaptı. Biden’ın açıklamasında şu ifadeler yer aldı:
“24 Nisan 1915’te Osmanlı makamları, İstanbul’daki Ermeni aydınları ve cemaat liderlerini tutukladı. 20. yüzyılın en büyük mezalimlerinden biri olan Ermeni soykırımı bu şekilde başladı. Bugün, bir imha harekâtında tehcir edilen, katledilen veya ölümlerine yürüyen bir buçuk milyon Ermeniyi anıyor ve böylesine çok sayıda trajik can kaybının yasını tutuyoruz.
Ermeni soykırımı üzerinde düşünürken, nefretin her türlü çürütücü etkisine karşı tetikte olma taahhüdümüzü yeniliyoruz. Sesimizi yükseltmeye ve dünyada kalıcı izler bırakan mezalimleri durdurmaya adanmışlığımızı yineliyoruz. Ve, Meds Yeghern sırasında kaybedilenlerin yasını tutarken, çocuklarımız için dilediğimiz daha iyi, daha barışçıl dünyayı iyileştirme ve inşa etme çabalarımızı iki katına çıkaralım. İnsan haklarına saygı duyulan, bağnazlığın ve hoşgörüsüzlüğün kötülüklerinin günlük yaşamımıza damga vurmadığı, ve insanların yaşamlarını her yerde haysiyet ve güvenlik içinde sürdürmekte özgür olduğu bir dünya.
Bu aynı zamanda Ermeni halkının gücü ve dayanıklılığı üzerine düşünülmesi gereken bir an. Bir soykırıma katlandıktan sonra, Ermeni halkı cemaatlerini ve kültürlerini, ABD de dahil, genellikle yeni evlerde ve yeni topraklarda yeniden inşa etmeye kararlıydı. Ermeni Amerikalılar, ABD’nin dokusunun hayati bir parçasıdır. Atalarının nelere katlandığına dair trajik tecrübeyi yanlarında taşımaya devam ederlerken, ulusumuzu daha güçlü ve daha dinamik hale getiriyorlar. Onların acılarını tanıyoruz ve hikayelerini onurlandırıyoruz.
Amerikan halkı bugün, yani 107 yıl sonra, soykırımda hayatını kaybeden tüm Ermenileri onurlandırmaya devam ediyor.”
ABD Başkanı Joe Biden’ın 2021’de Ermeni tehcirini ‘soykırım’ olarak tanımasının ardından ikinci kez ‘soykırım’ demiş oldu.
Türkiye’den Biden’a kınama
Dışişleri Bakanlığı, ABD Başkanı Joe Biden’ın 1915 olaylarına ilişkin açıklamalarına, “Siyasi saiklerle tarihi gerçekleri çarpıtan bu tür açıklamaları ve kararları reddediyor, bu yanlışta ısrar edenleri kınıyoruz.” ifadesiyle tepki gösterdi.
Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada şu ifadeler kullanıldı:
“1915 olayları konusunda tarihi olgularla ve uluslararası hukukla bağdaşmayan açıklamaların geçerliliği bulunmamaktadır. Buna ABD Başkanı Biden’ın 2021 yılında yaptığı hatanın tekrarı niteliğindeki bugünkü talihsiz beyanı da dahildir. Siyasi saiklerle tarihi gerçekleri çarpıtan, bu tür açıklamaları ve kararları reddediyor, bu yanlışta ısrar edenleri kınıyoruz.
Tarihten husumet çıkarmaktan başka amaca hizmet etmeyen tek taraflı ve seçici yaklaşımlar ahlaken sorunlu, siyaseten art niyetlidir. İnsani ve vicdani duruş, etnik ve dini ayrım gözetmeksizin o dönemde yaşanan tüm acıların anılmasını gerektirir. Türkiye, Ermeniler dahil tüm Osmanlı nüfusunun yaşadığı acıları saygıyla anmaktadır. Bu acıları siyasete malzeme yapma girişimlerini reddediyoruz.
Türkiye, 1915 olayları gibi tarihin tartışmalı dönemlerinin önyargısız biçimde, bilimsel ve hukuki esaslar çerçevesinde araştırılması ve adil bir hafızaya ulaşılması gerektiği görüşündedir. Bu anlayışla Türkiye, Ortak Tarih Komisyonu kurulmasını önermiş, arşivlerini açmıştır.
Türkiye, bölgesinde ve dünyada barış ve istikrarın hakim olması, işbirliği ruhunun öne çıkması için çaba göstermektedir. Ermenistan’la başlatılan normalleşme girişimi bu anlayışın bir başka tezahürüdür.”
Ermeni tehcirini ‘soykırım’ olarak tanıyan ülkeler
Ankara’nın 1915 Olayları diye tanımladığı Osmanlı İmparatorluğu’undaki yüz binlerce Ermeni vatandaşın zorunlu göçe tabi tutulmasını “soykırım” olarak resmen kabul eden ülke sayısı ise 31. Bugün “Ermeni soykırımı”nı resmen tanıyan ülkeler şunlar:
Almanya, Arjantin, Avusturya, Belçika, Bolivya, Brezilya, Bulgaristan, Kanada, Şili, Kıbrıs Rum Yönetimi, Çekya, Ermenistan, Fransa, Yunanistan, İtalya, Libya, Litvanya, Lübnan, Lüksemburg, Hollanda, Paraguay, Polonya, Portekiz, Rusya, Slovakya, İsveç, İsviçre, Suriye, Vatikan, Venezuela, Uruguay.
Euronews’un aktardığına göre, Birleşik Krallık’ın parçaları olan Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda’da soykırımı tanıyor ancak İngiltere henüz bu yönde resmi bir açıklama yapmazken, İspanya’da da Bask Parlamentosu soykırım olarak tanımlayan bir deklarasyon yaptı. Avustralya’nın Yeni Güney Galler eyaleti de 1915 olaylarını bir soykırım olarak kabul ediyor.
Leave a Comment
Your email address will not be published. Required fields are marked with *