Geçtiğimiz günlerde yayın yasağı kaldırılan Wikipedia ve Vikipedi hakkında bir yazı kaleme alan tarihçi Murat Bardakçı, “Vikipedi açıldı, müjdeler olsun! Artık daha da cahilleşeceğiz!” diye yazdı. Habertürk‘teki yazısında özellikle Vikipedi’ye sert eleştiri getiren Bardakçı, “Vikipedi’nin açılmaması, hatta bu siteye aşılması imkânsız bir ulaşım engelinin getirilmesi gerekir!” dedi.

Bardakçı şöyle diyor:

Müjde ki ne müjde! İki sene dokuz ay boyunca devam eden hasret sona erdi ve canımız, ciğerimiz, bir tanemiz, sebeb-i hayatımız, nûr-ı ayımız Wikipediamıza yeniden kavuştuk!

Eskilerin “vuslat” sözü ile kasdettikleri mutluluk herhalde büyük aşkların ardından gelen ıstırap dolu hasretlerin sonrasında tadılan böyle bir kavuşma olmalı!

Wikipedia 2017 Nisan’ında kapatıldığı zaman “Tez yazan akademisyenlere, ödev hazırlayan öğrencilere, makalelerini bilgi kırıntıları ile süslemeye meraklı anlı-şanlı köşe yazarlarına, gazetelerle dergilerin haber merkezlerine, velhasıl internetten aldıkları bilginin doğru olup olmadığını kontrol etmeden şappadanak kullanan herkese büyük geçmiş olsun!” diye yazmıştım.

Dün gelen müjdenin, yani Wikipedia’nın açılış haberinin ardından şimdi “Yalan-yanlış, yarım-yamalak mâlûmat meraklılarına, gazetelerin ve internetteki haber sitelerinin birşeyler öğrenebilmek için kitap yahut ansiklopedi karıştırmaya üşenen hımbıl editörlerine, ilkokuldan üniversite sonrasına kadar ödevlerini ve tezlerini kes-yapıştır usûlü ile yapmayı âdet edinmiş araştırma fukaralarına kutlu, mutlu ve hayırlı olsun!” demem gerekiyor…

Daha önce defalarca söyleyip yazmıştım, şimdi tekrar edeyim:

Ben, Wikipedia ile bunun Türkçesi olan Vikipedi’yi birbirinden ayırırım; kullanılmasına karşı çıktığım ve senelerdir “çöplük” dediğim sanal kaynak Wikipedia değildir, Türkçesidir, yani Vikipedi’dir! Vikipedi’nin “bilgi” olduğunu iddia ettiği herşeyin neredeyse tamamı amatörce kaleme alınmıştır, zaten çoğunu hevesliler ve çoluk-çocuk yazmıştır; önemli maddelerin çoğu fâhiş hatalarla, kulaktan dolma iddialarla ve yer yer de hissî ifadeler ile doludur. Wikipedia’daki İngilizce ve Vikipedi’deki Türkçe ama aynı konudaki maddeleri mukayese ettiğinizde, aralarındaki muazzam farkı hemen görürsünüz: Mutlaka olması gereken bazı maddelerin Türkçesi zaten yoktur, olanlar ise kuşa çevrilip iki-üç satırla geçiştirilmiştir!

Wikipedia’ya bundan iki sene dokuz ay önce “güya” getirilen erişim yasağını işte bu yüzden, yanlış bilgiyi engellediği için desteklemiştim…

Şimdi daha da açık söyleyeyim: Malûmat ve kültür bakımından zaten pek parlak olmayan ve ciddî biçimde araştırma yapmaktan asla hazzetmeyen gençlerimizin daha cahil ve daha tembel hâle gelmelerinin önüne geçebilmek için Wikipedia’nın değil ama Vikipedi’nin açılmaması, hatta bu siteye aşılması imkânsız bir ulaşım engelinin getirilmesi gerekir!

Erişim yasağının kalkmasını “düşünce özgürlüğünün zaferi” gibi gösterip birbirimizi kandırmamıza lüzum yok: Wikipedia’ya erişim resmî olarak güya yasaklanıp engellenmişti ama teknik bakımdan engel falan yoktu; internet adresinin başına yahut kıçına birer harf, ibare, vesaire ilâve edildiği takdirde şakır şakır girip tepe tepe kullanılabiliyordunuz. Ama, Wikipedia’ya kâğıt üzerinde de olsa getirilen engelin Türkiye’nin terör örgütlerine destek verdiği iddiasından kaynaklandığını zamanla unuttuk ve hatâlarla dolu bir bilgi çöplüğünde eşinmenin yasaklanmasını genlerimizdeki ifrat ve tefrit alışkanlığımızın gereği olarak “düşüncenin önüne konmuş bir engel” diye algılamaya başladık.

Hani türban ile alkolü rejim meselesi hâline getirip demokrasiyi, lâikliği, insan haklarını, fikir özgürlüğünü, vesaireyi türbana ve alkole endeksleme garabetini göstermiştik ya, işte onun gibi…

YANILTMA SERBESTLİĞİ, ÖZGÜRLÜK DEĞİLDİR!

Unutulmaması gereken husus, ciddî araştırmanın internetten değil, ciddî akademik kaynaklardan yapılması şartıdır. Profesyonel kaynaklara meslekî siteler gerçi internette az da olsa mevcutturlar ama bunlar genellikle belli bir konu üzerinde yayınlanmış makalelerdir ve doğru dürüst araştırmalar matbu, yani yazılı eserlere müracaatı gerektirir. Şayet ille de Wikipedia’dan istifade edilecekse Türkçe olanlarının değil İngilizce, Fransızca yahut diğer dillerde kaleme alınmış maddelerin kontrolden geçirilerek kullanılması akademik ve profesyonel bir gerekliliktir.

Türkiye’deki Wikipedia yasağının benzeri tartışmalar bir başka memlekette, Çin’de de yaşanmış, Wikipedia’ya erişim 2004’ten itibaren bazen yasaklanmış, sonra serbest bırakılmış, derken yeniden yasak edilmiş ve erişim nihayet 2015’te teknik bakımdan imkânsız hâle getirilmişti…

Wikipediasız kalan Çinliler 2006’dan itibaren dijital ansiklopedi alanında bambaşka bir adım attılar, William Chang’ın öncülüğünde ve “Çin’in Wikipedia’yı kullanmasına gerek yoktur” sloganı çerçevesinde Çinli akademisyenlere Wikipedia benzeri “Baidu Baike” adında kendi sanal ansiklopedilerini hazırlattılar. 2006’da 90 bin madde ile başlayan Baidu Baika’da şu anda 17 milyon madde yeralıyor ve bu maddelere Çince internet kullann 800 milyon kişi ulaşabiliyor! Çin yönetiminin işine gelmeyen konularda sansür mevcut ama batılı araştırmacılar Baidu Baike’nin akademik kalite bakımından Wikipedia’nın artık hayli ilerisinde bulunduğunu kabul ediyorlar.

Ama, “Bu işi biz de yapabiliriz” diye hiç heveslenmeyelim! Zira hem eğitim sistemimizdeki mâlum kalite problemimiz, hem de akademisyen ve uzman kıtlığımız sebebi ile bir “Türk Wikipediası” yahut “Türk Baidu Baikası” şimdilik hayal gibidir!

Vikipedi’nin erişime açılması hukuk sistemimizin vatandaşa “yanlış bilgiye rahatça ulaşma hakkı” verip “kitap” kavramını genç nesillerin hayatından tamamen çıkartması, yasağın kalkmasını “düşünce özgürlüğünün zaferi” diye göstermek de yalan-yanlış bilginin yüceltilmesidir!