Mepa News: Arakanlı Müslümanlar yıllardır zulüm ve baskılarla karşı karşıya. En son 2017 yılında katliama uğradılar ve ülkelerinden kaçmak zorunda kaldılar. Bize 2017’den sonra ve 2021’de Myanmar’da yaşanan darbe ve iç savaştan önce Arakanlıların genel durumunun nasıl olduğunu anlatabilir misiniz?

Ro Nay San Lwin: Arakanlıların durumu hiçbir zaman iyileşmedi, her geçen gün daha da kötüye gidiyor. 2017’de Arakanlılara yönelik soykırım ve şiddetin ardından Gambiya, Uluslararası Adalet Divanı’nda (UAD) bir dava açtı. Mahkeme Ocak 2020’de geçici tedbirler alınmasına hükmetti. Bu karara rağmen durum değişmedi. Ordu darbeye kadar zaman zaman Arakanlıları öldürdü. Darbeden sonra çoğunluğu Arakan budistlerinden oluşan Arakan Ordusu, (AA) orduya karşı saldırılar başlatırken, inişli çıkışlı bir ateşkes yaşandı.

Ancak geçtiğimiz Kasım ayından bu yana durum daha da kötüleşti. Bu yılın Mart ayının sonundan bu yana AA, Arakanlı Müslümanları açıkça hedef alarak 2 binden fazla kişiyi öldürdü ve Buthidaung kasabasında en az 8 bin 500 evi yaktı.

Haziran başından bu yana AA, Myanmar-Bangladeş sınırındaki bir sınır kasabası olan Maungdaw kasabasında ilerliyor. AA orduya karşı savaştığını iddia etse de Arakanlıların köyleri hedef alındı. Sadece Haziran ve Temmuz aylarında 100’den fazla Arakanlı katledildi. En büyük katliam ise 5 Ağustos’ta, Bangladeş’e kaçmak için beklerken insansız hava araçlarının saldırısı sonucu 200’den fazla Arakanlı’nın yollarda katledilmesi ve birçoğunun yaralanmasıyla gerçekleşti.

Şimdi, AA söz konusu bölgeleri kontrol ettiği için Arakanlılar da onların kontrolü altında yaşamak zorunda ve bölgeden çok sayıda hak ihlali bildirildi.

– Halen Myanmar’da yaşayan Arakanlı Müslümanların nüfusu ne kadar ve bölge dışında ne kadar Arakanlı bulunuyor?

Myanmar’daki Rakhine eyaletinde (Arakan eyaleti olarak da bilinir) yaklaşık 600 bin Rohingya kaldı. Bunlardan 130 bini IDP (ülke içinde yerinden edilmiş insanlar) kamplarında hapsedilmiş durumda ki bunlar fiilen toplama kampları. Geri kalanlar ise aslında bir açık hava hapishanesinde yaşıyor.

Diasporada yaklaşık 2 milyon Arakanlı bulunuyor. Sadece Bangladeş’te 1.2 milyon kişi var. Geriye kalanlar ise Ortadoğu ülkeleri, Malezya, Hindistan ve başka yerlerde yaşıyorlar.

– Arakan eyaletindeki son şiddet olayları nasıl başladı? Myanmar cuntası ve Arakan Ordusu (AA) neden Müslüman Arakanlıları hedef alıyor?

Arakanlı budistlerin oluşturduğu AA, Burma sömürgesi altında olduklarına inanıyor. Arakan 1784 yılına kadar bağımsız bir krallıktı ve AA’nın amacı topraklarını geri almak ya da daha fazla özerklik kazanmak. Sonuç olarak orduya karşı savaşıyorlar. Ancak hem Myanmar ordusu hem de AA, Arakanlı Müslümanlara karşı aynı tutumu paylaşıyor.

Budist olan her iki grup da Arakanlı Müslümanları Arakan eyaletinde istemiyor. Rakhine halkı, Arakanlı Müslümanlara karşı kitlesel şiddet dönemlerinde orduyu desteklemiş ve normal zamanlarda bile Arakanlı Müslümanlara karşı tavır almıştır.

AA orduya karşı savaşırken, Arakanlı Müslümanlara yönelik muamelesi Myanmar ordusunun planlarını sürdürmesine etkili bir şekilde yardımcı oluyor.

– Bölgedeki Arakanlı Müslümanların mevcut durumunu anlatabilir misiniz? Neyle karşı karşıyalar, kaçmaya çalışıyorlar mı, Bangladeş’e giden yollar açık mı?

Yukarıda da belirttiğim gibi Arakan’daki Müslümanlar iki farklı koşul altında yaşıyor. Bir grup toplama kamplarına hapsedilmiş durumda, geri kalan nüfus ise adeta bir açık hava hapishanesinde yaşıyor. “Bangladeş’ten gelen yasa dışı göçmenler” olarak kabul edilen Arakanlı Müslümanların Myanmar’da hiçbir insani hakkı bulunmuyor.

Şu anda hepsi hayatta kalma mücadelesinde olağanüstü zorluklarla karşı karşıya. Bu, cinsel şiddet de dahil olmak üzere düzenli ihlallerin yaşandığı insani bir felaket.

Bangladeş, Arakanlı Müslümanların ülkeye girişine karşı katı bir politika uyguluyor. Sonuç olarak Arakanlı Müslümanların gidecek hiçbir yeri yok. Bazıları Bangladeş’e yasa dışı yollardan girmeyi başardı, ancak bazıları oraya ulaştıktan sonra geri gönderildi.

Arakanlı Müslümanların çoğu şu anda AA tarafından kontrol edilen bölgelerde ve fiilen bir mahkum gibi yaşıyorlar. Gençler hedef alınıyor ve zorla askere alma da devam ediyor.

– İnsanlar Arakanlı Müslümanlara nasıl yardım edebilir ve Arakanlıların Türk halkına mesajı nedir?

Rakhine eyaletinde kalan Arakanlı Müslümanlar için en önemli ihtiyaç insani yardım. Hiçbirinin bir gelir kaynağı yok ve bölgede hiçbir insani yardım kuruluşu da mevcut değil.

Türkiye, 2012 yılında evlerinden sürülüp kamplara yerleştirildiklerinde Arakan krizine dünyada ilk müdahale eden ülke olmuştu.

Şimdi de Türkiye’den, en azından hayatta kalma mücadelesi veren Arakan halkına insani yardım göndererek duruma müdahale etmesini talep ediyoruz. Birçok yerde gıda eksikliği yaygın açlığa yol açmış durumda.

Ayrıca Türkiye bir millet olarak hem Myanmar ordusuna hem de AA’ya karşı harekete geçebilir. Türk mahkemelerinde davalar açılması ve gerekli yasal işlemlerin yapılması çok faydalı olabilir.

En önemlisi de Rohingya gençlerinin Arakan’daki ana vatanlarına onurlu bir şekilde dönebilmeleri için desteklenmeleri elzemdir.

Kaynak: Mepa News