Parlamentonun Ulusal Güvenlik ve Dış Politika komitesi üyesi İranlı milletvekili Fada-Hossein Maleki, Pazar günü Tasnim haber ajansına verdiği röportajda İran ile Mısır arasındaki bağları güçlendirmeye yönelik görüşmelerin Irak’ta düzenli olarak yapıldığını söyledi.

Bu ifade, Umman’ın İranlı ve Mısırlı yetkilileri müzakereler için ağırladığına dair son raporların yanı sıra geldi.

Maleki, “İran ile Mısır arasındaki ilişkilerin düzelmesi çok önemli… Yakın gelecekte ikili ilişkiler düzelecek ve her iki ülkede de büyükelçiliklerin açılışına tanık olacağız.” dedi.

Mısır, İslam devriminden bu yana Tahran’da diplomatik temsilciliği sürdürüyor. Ancak, ülkelerin misyonları yalnızca maslahatgüzar seviyesinde yürütülüyor.

Malekei, tartışmalı bağların yeniden kurulmasının ardından İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin Mısırlı mevkidaşı Abdül Fettah El-Sisi ile görüşme yapacağını söyledi.

Yine Pazar günü İran Dışişleri Bakanı Emir Hüseyin Abdullahiyan IRNA’ya şunları söyledi: “Tahran ile Kahire arasındaki ilişkilerin gelişmesini her zaman memnuniyetle karşıladık.”

Devrim öncesi Tahran-Kahire ilişkileri

Tahran ve Kahire ilişkilerinin tarihi, İslam Cumhuriyeti’nin kuruluşundan önceye dayanıyor. İran’ın Suudi Arabistan ve diğer Basra Körfezi uluslarının yakın müttefiki olan Mısır’la ilişkileri, Şah’ın 1979’da devrilmesinden bu yana gergin. Şah’ın İran sonrası sığınağı olan ve 1980’de ölüp gömüldüğü, Başkan Enver Sedat tarafından yönetilen Mısır’la ilişkiler zarar gördü.

Muhammed Rıza Şah Pehlevi ve Enver Sedat Tahran’da (Ocak 1978)

İran bir sokağa, Şah’a sığınma hakkı verdiği için Enver Sedat’ı öldüren Halid İslamboli’nin adını verdi. Bu isim, bölgesel yakınlaşmayı daha da genişletme beklentisiyle Suudi Arabistan ile bağların yeniden başlamasının ardından isim değiştirildi.

Başkan Hüsnü Mübarek’in 2011’de istifa etmesiyle ilişkiler düzeldi. Nisan 2012’de İran, dönemin cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin İran’ı ziyaretinden haftalar önce Mısır’a bir büyükelçi atadı. Ancak İran, Suudi Arabistan ve Batılı devletler arasında süregelen gerilimler uzun süredir bir engel teşkil ediyordu.

İran’ın eski cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad (sağda), 30 Ağustos 2012’de Tahran’da düzenlenen Bağlantısızlar Hareketi zirvesinin oturum aralarında Mısırlı mevkidaşı Muhammed Mursi (solda) ile yaptığı görüşmede zafer işareti yapıyor.

Yıllarca süren kötü ilişkilerin ardından, İran ve Suudi Krallığı geçtiğimiz günlerde yedi yıllık diplomatik ayrılığı sona erdirmek için bir anlaşmaya varmıştı. İran Ekonomi Bakanı’nın Suudi Arabistan ziyareti üzerine Riyad da cuma günü Tahran’daki yeni büyükelçisini tanıtmıştı.

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, Tahran-Riyad yumuşamasını memnuniyetle karşıladıktan sonra şunları ekledi: “Mısır önemli bir ülke ve bölgede iki ülke birbirine değer veriyor. Bölgenin Tahran ve Kahire sinerjisine ihtiyacı var.”

Çin’in baş diplomatı Wang Yi, İran’ın ulusal güvenlik şefi Ali Shamkhani (sağda) ve Suudi temsilcisi Musaad bin Muhammed Al Aiban, Pekin’de, 10 Mart 2023

Mayıs ayında, Mısır’daki eski bir İranlı diplomat olan Hüccetullah Joudaki, Tahran’ın dış politikasındaki uzun süredir devam eden çıkmaza son vermek için idealizmi pragmatizmle değiştiriyor olabileceğini söyledi ve Tahran’daki onlarca sokak adını değiştirme eğiliminin de bunun ilk adımı olabileceğine dikkat çekti.

Katar’a bağlı medya kuruluşu el-Arabi el-Cedid, Haziran ayında Kahire ve Tahran’ın “Tahran-Kahire ilişkilerinin kademeli olarak genişletilmesinin yanı sıra Gazze Şeridi ve Suriye’deki durumla ilgili koordinasyon” konusunda anlaştığını bildirdi. Londra merkezli pan-Arab gazetesi ayrıca, Mısır ve İran istihbarat yetkililerinin bir toplantı düzenlediği ve bu toplantıda Mısır’ın İran’ı kendi topraklarında İsraillileri hedef almaması konusunda uyardığı bildirdi.

(Iran International Newsroom)