Afganistan’ın “Yeni Kabil Projesi”

Projenin 1. Fazı için anlaşmalı olan şirketin yetkilileri, arazi ve mülkiyetle ilgili birçok sorunun çözüldüğünü ve Japonya’nın, Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA) aracılığıyla projenin su temini bileşenini finanse etmeyi taahhüt ettiğini söylüyor.

1. Etap’ın 1. bölümündeki inşaat çalışmalarının hızla ilerlediği, diğer iki bölümde de temel atma çalışmalarının başladığı belirtildi.

Tolo News’un aktardığına göre, proje yüklenicisi Sayed Mukaddam Emin, “Yeni Kabil’in ilk etabında çalışmalar yoğun bir şekilde devam ediyor. Altyapı ve ekonomik bölgelerde üç ek etap, Şehircilik Bakanlığı bünyesinde, özel sektör ve uluslararası kuruluşlarla iş birliği içinde ilerliyor. Çalışmalar bu hızla devam ederse, 1. etap önümüzdeki 15 yıl içinde tamamlanacak.” dedi.

Proje yetkilileri, şu anda yaklaşık 2 bin kişinin istihdam edildiğini, faaliyetlerin genişletilmesiyle 6 bin kişiye daha istihdam imkânı sağlanacağını belirtti.

Proje mühendisi Rahmatullah ise, “Yaklaşık dört aydır bu projede yönetici olarak çalışıyorum ve burada insanlara daha fazla istihdam imkânı yaratılmasından dolayı mutluyum.” dedi.

Proje çalışanlarından Salih Muhammed, “Hükümetten, işsizler, özellikle geri dönenler için iş yaratacak bu tür projeleri daha fazla başlatmasını talep ediyoruz.” dedi.

Bu arada, Şehircilik ve Konut Bakanlığı, Yeni Kabil Projesi’ni, yaklaşık üç milyon insanı barındıracak şekilde tasarlanmış en büyük ulusal girişimlerden biri olarak tanımlıyor ve mevcut Kabil şehri üzerindeki nüfus baskısını azaltmayı amaçlıyor.

Bakanlık sözcüsü Muhammed Kemal Afgan, “Bu projenin altyapı çalışmalarından Şehircilik ve İskan Bakanlığı sorumludur. Çalışmaların hızlandırılması için çalışmalar devam ediyor ve kamu yollarının inşası için fon sağlandı.” dedi.

Yeni Kabil sakinlerinin bir kısmı, huzurlu ortamdan, iyi lokasyondan ve temiz sudan memnun olduklarını ifade ediyor ancak hükümetten elektrik, okul ve sağlık hizmetleri konusunda daha fazla şey yapmasını istiyor.

Bölge sakinlerinden Ahmad Fawad, “Dört yıldır Yeni Kabil’de yaşıyoruz. Bölgede temiz su ve altıncı sınıfa kadar hizmet veren bir okul var.” dedi.

Bir diğer bölge sakini Khushhal ise, “Yaşamak için hoş bir bölge, aktif okullar ve çekici bir ortam var.” dedi.

Yeni Kabil Projesi, Afganistan’ın en büyük altyapı projelerinden biri olup, Kabil’in kuzeydoğusundaki Deh Sabz ve Barikab bölgelerinde yer almaktadır. Stratejik bir proje olarak, yalnızca sermaye gelişimi açısından değil, aynı zamanda ekonomik büyüme, trafik sıkışıklığının azaltılması ve bölge sakinlerinin yaşam kalitesinin iyileştirilmesi açısından da büyük önem taşımaktadır.

Projenin ilk etabına ilişkin uygulama çalışmaları Başbakan Yardımcısı Abdul Salam Hanafi tarafından Ağustos 2023’te başlatılmıştı. Kesintiye uğrayan çalışmalar, 2024 yılı Aralık ayında, üst düzey yetkililerinin katıldığı bir törenle uygulama çalışmaları yeniden başlatılmıştı.

Şehircilik ve Konut Bakanlığı’na göre, Kabil Yeni Şehir projesi 740 kilometrekarelik bir alanı kapsıyor; bu da mevcut başkentin yaklaşık bir buçuk katı büyüklüğünde.

Kabil Yeni Şehir, Afganistan’ın önceki hükümeti tarafından 2006 yılında başlatılan ve dönemin Devlet Başkanı Hamid Karzai’nin kabinesi tarafından 2009 yılında resmen onaylanan büyük ölçekli bir kentsel gelişim projesidir.

Projenin web sitesine göre, geliştirme projesi Kabil’in kuzeydoğusundaki Deh Sabz’da yaklaşık 722 kilometrekarelik bir alanı kapsayacak. Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı’nın (JICA) desteğiyle tasarlanan girişim, mevcut başkentteki aşırı kalabalık ve altyapı sıkıntısı gibi sorunları ele almayı amaçlıyor.

Üç milyon kişiye kadar konut kapasitesine sahip kapsamlı bir kentsel gelişim planı olarak tasarlanan proje, her biri 30 yıllık iki ana aşamaya stratejik olarak ayrılmıştır. Ancak, güvenlik sorunları da dahil olmak üzere bir dizi zorluk nedeniyle projedeki ilerlemede gecikmeler yaşandı. Taliban yönetimi, Ağustos 2023’te Khawar Construction ile 1. Aşama, “B” Bölümünü geliştirmek üzere bir sözleşme imzalayarak projenin resmen yeniden başlatılmasını sağladı.

Kabil Yeni Şehri, Deh Sabz bölgesini tam gelişmiş bir kent merkezine dönüştürmeyi hedefleyerek modern metropol olanakları sunmayı amaçlıyor. Planlayıcıları, başkentin sınırlı altyapısını zorlamaya devam eden Kabil nüfusunun artan ihtiyaçlarına bir çözüm öngörüyor.

Kapsamı iddialı olmasına rağmen projenin geleceği belirsizliğini koruyor; siyasi ve ekonomik zorluklar önemli engeller oluşturmaya devam ediyor.

10 Aralık 2024’te düzenlenen tören, girişimin sembolik bir yeniden lansmanını simgeliyordu. Etkinlikte konuşan Abdul Salam Hanefi, projeyi ülkenin yeniden inşasına doğru atılmış bir adım olarak nitelendirmişti. Taliban Dışişleri Bakan Yardımcısı Şir Muhammed Abbas Stanikzai, yurt dışında yaşayan Afgan yatırımcıları ülkelerine dönmeye ve ülkenin ekonomik toparlanmasına katkıda bulunmaya çağırmıştı.

Taliban Sanayi ve Ticaret Bakanı Nuruddin Azizi de, “Yatırım için gerekli tüm koşulları oluşturduk” diyerek, yatırımcıların Afganistan’daki fırsatları değerlendirme zamanının geldiğini söylemişti.