İran’ın nükleer programına ABD’den ‘şartlı’ yeşil ışık

İran’ın nükleer programına ABD’den ‘şartlı’ yeşil ışık

İran’ın uranyum zenginleştirmeden vazgeçmeyi kabul etmesi halinde zenginleştirilmiş materyali ithal ederek diğer ülkeler gibi sivil nükleer programa sahip olabileceğini belirten ABD Dışişleri Bakanı, İran’la bir savaşın ne kadar “karmaşık” olacağına da vurgu yaptı. Öte yandan, İran Dışişleri Bakanı, Cumartesi yapılacak görüşmeler öncesi Çin’e gitti.

Kaliforniya merkezli ve internet tabanlı medya kanalı The Free Press’e konuşan Marco Rubio, “Savaş görmek istemiyoruz. Bu, savaş başlatmak için kampanya yürüten bir başkan değil. Ve çok açık bir şekilde söylediği gibi, İran nükleer silaha sahip olmayacak ve bunun olmasını engellemek için her türlü hakkı saklı tutuyor, ancak bunun olmasını tercih etmiyor. Bizim veya başka birinin askeri güce başvurmasına gerek kalmamasını tercih ediyor. Bunun müzakere edebileceğimiz bir şey olmasını tercih ediyor.” ifadesini kullandı.

Marco, İran’ın uranyum zenginleştirmeden vazgeçmeyi kabul etmesi halinde sivil nükleer programa sahip olabileceğini de belirtti.

ABD’nin Ortadoğu temsilcisi Steve Witkoff geçen hafta İran’ın %3,67’nin üzerinde zenginleştirme yapmasına gerek olmadığını söyledi. Bu açıklama, Washington’un Tahran’ın zenginleştirme programını kaldırmasını isteyip istemediği sorusunu gündeme getirmişti. Witkoff bir gün sonra İran’ın “nükleer zenginleştirmeyi durdurması ve ortadan kaldırması gerektiğini” söylemişti.

“İranlılar konuşmaya istekli olduklarını gösterdiler. Onlarla konuşacağız.” diyen Rubio, “Eğer İran sivil bir nükleer program istiyorsa, bunu zenginleştirilmiş materyali ithal ederek birçok ülkenin yaptığı gibi gerçekleştirebilir.” diye ilave etti. Rubio, İran ile devam eden nükleer görüşmelerde önde gelen Amerikan temsilcisi olan ABD özel temsilcisi Steve Witkoff’a güven oyu teklif ederek, “İyi insanlarla müzakere ediyoruz” dedi.

Marco, İran’ın uranyum zenginleştirmekte ısrar etmesi durumunda, nükleer silah programı olmayan ancak zenginleştirme faaliyetinde bulunan dünyadaki tek ülke olacağını vurgulayarak, bunun “sorunlu” bir durum olduğunu öne sürdü.

Eski başkan Obama döneminde imzalanan 2015 nükleer anlaşmasını da eleştiren Marco, bu anlaşmanın İran’a “kalıcı tavizler” sunarken, karşılığında yalnızca “geçici taahhütler” alındığını iddia etti.

Marco Rubio, Trump yönetiminin savaş istemediğini öne sürerek, “Başkan, savaş başlatma vaadiyle kampanya yürütmedi. Askeri güce başvurmak yerine müzakereler yoluyla çözüm tercih edilir.” ifadelerini kullandı. Rubio, İran’la bir savaşın ne kadar “karmaşık” olacağını vurgulayarak, “Orta Doğu’da şu anda herhangi bir askeri eylem, ister bizim ister başka birinin İran’a karşı yapması, aslında daha geniş bir çatışmayı tetikleyebilir.” dedi.

ABD’nin bölgeye olası bir askeri müdahalenin daha geniş çaplı bir çatışmayı tetikleyebileceği uyarısında bulunan Rubio, diplomasinin öncelikli yol olduğunu yineledi. “Barış şansı varsa, bu fırsatı sonuna kadar kullanacağız.” diyen Rubio, henüz İran’la herhangi bir anlaşmaya varılmasından çok uzakta olunduğu yorumunu yaptı.

Rubio, “Barış genellikle zordur ama biz, herkes için kabul edilebilir barışçıl bir sonuca ulaşmakta kararlıyız.” şeklinde konuştu.

İran’dan Çin’e ziyaret

İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, liderliğinde Umman’da yapılması planlanan dolaylı görüşmeler öncesinde istişarelerde bulunmak üzere Çarşamba günü Çin’i ziyaret etti.

Erakçi, Pekin temasları kapsamında Çin Başbakan Yardımcısı Ding Xuexiang, Komünist Partisi Merkez Komitesi Siyasi Bürosu Üyesi ve Dışişleri Bakanı Wang Yi ile bir araya geldi. Mehr’e verdiği özel demeçte Çin temaslarını değerlendiren Erakçi, ”Bugün iki toplantımız oldu. Bu toplantılarda önemli konuları ele aldık. Stratejik ortağımız Çin’le önemli konular görüşüldü ve fikir alışverişinde bulunuldu.” dedi. Çin tarafına İran ile ABD arasında yürütülen dolaylı müzakereler hakkında bilgi verdiklerini anlatan Erakçi, şuları kaydetti:

”Onlara Çin’i ortağımız olarak gördüğümüzü söyledim; Bu nedenle Çinli meslektaşlarımızı müzakerenin son durumu hakkında bilgilendiriyoruz. İran ile ABD arasındaki dolaylı görüşmeleri destekleyen Çin bu konuda yardım sağlamaya hazır. Çin Dışişleri Bakanı da bunu vurguladı, bu iyi bir nokta.

İki tarafları ilgilendiren diğer konular da görüşüldü. Ekonomik ilişkiler ve özellikle enerji alanında iyi işbirliğimiz var. Pekin ve Tahran olarak ekonomik alanda verimli işbirliğini sürdürme konusunda kararlıyız. Bölgesel konularda ortak kaygılarımız var ve bunları da konuştuk.”

Erakçi, Çinli mevkidaşı Wang Yi’nin Pekin’in ABD’nin tarife uygulamasına karşı kararlı bir duruş sergileme kararlılığından bahsettiğini anlattı.

Bakan Erakçi, ”İran ile ABD arasında üçüncü tur müzakerelerin (gelecek hafta cumartesi) tamamlanmasının ardından Çin ve Rusya’daki dostlarımızı bilgilendirme konusunda da mutabakata varıldı. Her iki ülkeyle de çok yakın ilişkilerimiz var. Her iki ülke de müzakere sürecini destekliyor.” diye konuştu.

Erakçi, sosyal medya platformu X’te Çince olarak da şu mesajı paylaştı:

“Dört aydan kısa bir sürede ikinci kez Çin’i ziyaret ettiğim için mutluyum. İyi dostlar sürekli birbirleriyle görüşmeli ve etkileşimde bulunmalıdır. Bir Çin atasözüne göre ‘Dostlarla yol daha kolaydır.’ Uluslararası koşullar nasıl değişirse değişsin, İran her zaman Çin’i güvenilir bir ortak ve dost olarak görmektedir.”

Paylaş :

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked with *