Esir takasının beşinci turunda, Gazze Şeridi’ndeki İsrailli erkek esirler Eli Sharabi, Or Levy ve Ohad Ben Ami, Deyr el-Belah kentinde Kızılhaç ekiplerine teslim edildi. Esirlerden Ohad Ben Ami’nin Almanya-İsrail çifte vatandaşı olduğu biliniyordu.

Siyonist işgali altındaki Batı Şeria’da bulunan Ofer Askeri Cezaevi ve İsrail’in güneyindeki Ketziot Hapishanesi’nden serbest bırakılan Filistinli Müslümanlar da Uluslararası Kızılhaç ekiplerine teslim edildi.

Fotoğraf: Ashraf Amra/AA

Filistinli esirleri taşıyan Kızılhaç konvoyları, işgal altındaki Batı Şeria, Doğu Kudüs ve Gazze’ye doğru yola çıktı. Filistin resmi haber ajansı WAFA, İsrail tarafından müebbet ve ağır hapis cezasına çarptırılan Filistinli esirlerin 42’sinin Batı Şeria, 3’ünün Doğu Kudüs, 20’sinin Gazze’ye geçtiğini, 7’sinin ise ülke dışına çıktığını bildirdi.

Fotoğraf: Hassan Jedi/AA

Söz konusu 183 Filistinli esirin 18’i müebbet, 54’ü ağır hapis cezasına çarptırılmış kişiler ile 111’i de 7 Ekim 2023’ten sonra Gazze Şeridi’nden alıkonulan kişilerden oluşuyor.

Fotoğraf: Ashraf Amra/AA

Ofer Askeri Cezaevi’nden Kızılhaç yetkililerine teslim edilen 42 Filistinli esir Batı Şeria’nın Ramallah kentine ulaştı. Filistinliler, esir takasının beşinci turunda serbest bırakılan esirleri karşılamak için işgal altındaki Batı Şeria’nın Ramallah kentinde toplandı.

Fotoğraf: Hassan Jedi/AA

İsrail ordusu, esir takaslarının ilk dört turunda olduğu gibi işgal altındaki Batı Şeria’nın Beytunya beldesine baskın düzenledi. Bölgede toplanan Filistinlilere göz yaşartıcı gaz ve gerçek mermi ile müdahalede bulunulduğu kaydedildi.

Fotoğraf: Issam Rimawi/AA

İsrail ordusunun, Filistinli esirlerin serbest bırakılmasının kutlanmasını önlemek için evlere baskın düzenleyerek bazı Filistinlileri gözaltına aldığı bildirildi. Kızılhaç konvoyu, Beytunya beldesinden geçerek Ramallah’a ulaşırken esirlerin serbest bırakılmasını kutlamak için toplanan Filistinlilerin oluşturduğu kalabalık sebebiyle zaman zaman ilerlemekte zorluk yaşadı.

Serbest bırakılan esirler, dünyaca ünlü Filistinli şair Mahmud Derviş’in ismini taşıyan Ramallah’taki müzenin önünde büyük bir kalabalık tarafından karşılandı. Esirler araçlardan tekbirler eşliğinde indirilerek omuzlarda sağlık kontrolünden geçmek üzere Ramallah Belediyesi’ne ait merkeze girdi.

İsrail basını, Hamas ile İsrail arasındaki esir takasının beşinci turunda 183 Filistinlinin serbest bırakılma işlemlerine başlandığını duyurmuştu. Yediot Ahronot gazetesi, İsrail hapishane yönetiminin, serbest bırakılacakların işlemlerine başladığını ve esirlerin otobüslere bindirildiğini aktarmıştı.

Fotoğraf: Ashraf Amra/AA

İsrail’in serbest bıraktığı Filistinli esirler Gazze Şeridi’ne ulaştı

Hamas ile İsrail arasında varılan ateşkes ve esir takasının beşinci turunda serbest bırakılan Filistinli esirler Gazze Şeridi’ne ulaştı. Yıllardır İsrail hapishanelerinde tutulan ve takas kapsamında serbest kalan esirler, Kerem Ebu Salim Sınır Kapısı’ndan geçerek Kızılhaç’a ait otobüslerle Gazze Şeridi’nin güneyine giriş yaptı. Alanda toplanan binlerce kişi, Filistinli esirleri coşkuyla karşıladı. Salıverilen esirler, sağlık muayenesi için Han Yunus’taki Gazze-Avrupa Hastanesine nakledildi.

Hamas’a bağlı Filistinli Esirler Enformasyon Bürosundan yapılan yazılı açıklamada, Hamas ile İsrail arasındaki beşinci turu kapsamında salıverilen esirleri taşıyan 2 otobüsün hastaneye ulaştığı kaydedildi.

Fotoğraf: Issam Rimawi/AA

Filistinli esirlerden 7’si hastaneye kaldırıldı

Filistin Kızılayından yapılan yazılı açıklamada, serbest bırakılan 7 esirin, kötü sağlık koşulları nedeniyle Ramallah’ta hastanelere sevk edildiği belirtildi. Açıklamada, hastaneye kaldırılan esirlerin isimlerine yer verilmedi.

Fotoğraf: Ashraf Amra/AA

Kassam Tugaylarından, ABD Başkanı Trump’a yanıt

Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları, takas anlaşmasının beşinci turunda İsrailli esirlerin teslim edileceği platformun üzerine “Biz tufanız. Savaşın ertesi günü biziz.” yazılı büyük bir pankart astı. Arapça, İbranice ve İngilizce olmak üzere üç dilde yazılan ifadeyle ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze’deki Filistinlileri zorla yerinden etme ve savaş sonrası Gazze’de nasıl bir yönetim olacağına ilişkin “Gazze, çatışmalar sona erdiğinde İsrail tarafından ABD’ye teslim edilecek.” ifadelerine yanıt verildi.

Yerel basında, Kassam Tugaylarının esirleri İsrail saldırılarından görece daha az hasar görmüş Deyr el-Belah kentinde teslim etmesinin de Trump’ın Gazze’nin “tamamen yıkılmış” ve “yaşanılamaz” bir yer olduğu ifadelerine karşı bir mesaj taşıdığı yorumu yapıldı.

Hamas: “Netanyahu’nun onları ortadan kaldırma girişimlerine rağmen İsrailli esirleri koruduk”

Hamas, 19 Ocak’ta yürürlüğe giren ateşkes anlaşması kapsamında yapılan beşinci esir takasında Gazze Şeridi’nin orta bölgesindeki Deyr el-Belah kentinde 3 İsrailli esin serbest bırakılması görüntülerinin ardından yazılı açıklama yaptı.

Filistin direnişinin, İsrailli esirlere yönelik muamelesinde insani değerlere ve uluslararası insancıl hukuk hükümlerine bağlı kaldığı vurgulanan açıklamada, “Direnişimiz, siyonist bombalamalara ve savaş suçlusu Netanyahu’nun İsrailli esirleri hedef alıp ortadan kaldırma girişimlerine rağmen, onların hayatlarını korumak için büyük çaba sarf etti.” ifadesine yer verildi.

Öte yandan, İsrail Başbakanlığından İsrailli esirlerin serbest bırakılması sonrasında yapılan açıklamada, “Esirlerin, ciddi şekilde yetersiz beslenmiş göründükleri” ve “İsrail’in tanık olunun korkunç sahneleri görmezden gelmeyeği” kaydedildi.

İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog ise X hesabından yapıtığı açıklamada serbest bırakılan İsrailli esirlerin durumuyla ilgili “insanlığa karşı suç” yorumunda bulundu.

Fotoğraf: Abed Rahim Khatib/AA

“Filistinli esirlerin sağlık durumunun kötü olması, İsrail hapishanelerinde çektikleri acıları ortaya koyuyor”

Hamas’ın sosyal paylaşım platformu Telegram hesabından yapılan yazılı açıklamada konuya ilişkin bilgi verildi. Açıklamada, takas anlaşması kapsamında bugün ve daha önce serbest bırakılan Filistinli esirlerin sağlık durumlarının kötü olmasının, esirlerin İsrail hapishanelerinde yaşadıkları trajik durumu bir kez daha gözler önüne serdiği vurgulandı.

Açıklamada, Hamas yöneticilerinden Cemal et-Tavil’in de aralarında bulunduğu 7 esirin tahliye edildikten hemen sonra hastanelere nakledilmesinin, İsrail cezaevi yönetiminin esirlerin yaş ve sağlık durumlarına bakmaksızın onlara sistematik olarak kötü muamele uyguladığını ortaya koyduğuna dikkat çekildi.

Fotoğraf: Hasan Eslayeh/AA

Esirlerin sağlıklarının kötü olmasının, İsrail hükümetinin hapishanelerde Filistinli esirlere karşı yavaş öldürme politikası uygulamasının bir yansıması olarak değerlendirildiği açıklamada, “Dünya bugün, işgalcilerin esirlerine karşı direnişin insani ve ahlaki muamelesi ile işgalcinin (İsrail’in) Filistinli esirlere uyguladığı baskıcı ve vahşi muamele arasındaki büyük farka tanıklık ediyor.” denildi.

İsrail hapishanelerindeki Filistinli tutuklulara yönelik devam eden işkence, baskı, kötü muamele ve tıbbi ihmallere karşı uyarıda bulunulan açıklamada, “İsrail’e rağmen”, onlar serbest bırakılıncaya ve tüm hapishaneler boşaltılıncaya kadar hiçbir çabadan kaçınılmayacağı sözü yinelendi.

Fotoğraf: Ashraf Amra/AA

“İsrail’in serbest bıraktığı Filistinli esirler, işkence mağduru”

Hamas’a bağlı Esirler Medya Ofisi yaptığı yazılı açıklamada, Gazze Şeridi’nin güneyindeki Avrupa Hastanesine ulaşan esirlerin hapiste gördükleri işkencelerden sıkıntı çektikleri ve bu konuda acil tıbbi müdahaleye alındıkları ifade edildi. Bölgedeki AA muhabiri de Refah kentinin doğusundaki Kerem Ebu Salim Kapısı’ndan Gazze’ye onlarca Filistinli esirin Uluslararası Kızılhaç Komitesi tarafından getirildiğini kaydetti. Gelen esirlerin Han Yunus kentindeki Avrupa Hastanesine sevk edildiği ifade eden AA muhabiri, esirlerin gerekli tıbbi kontrolden geçirileceğini aktardı.

Filistin Esirler Cemiyeti: Salıverilen esirlerin durumu, uğradıkları vahşetin boyutunu yansıtıyor 

Filistin Esirler Cemiyeti, Hamas ve İsrail arasındaki esir takası çerçevesinde salıverilen Filistinlilerin durumunun, “cezaevlerinde uğradıkları vahşetin boyutunu” yansıttığı belirtildi.

Filistin Esirler Cemiyetinden yapılan yazılı açıklamada, “183 esirin özgürlüğüne kavuşmasından sonra mahkumların dış görünümleri, sağlık durumları ve bazılarının hastaneye nakledilme ihtiyacı, işgal hapishanelerinde maruz kaldıkları vahşetin boyutunu yansıtıyor.” ifadesine yer verildi.

Salıverilen esirlerin çoğunluğunun sağlık durumunun kötü olduğu ve hastanelere nakledilmeleri gerektiği aktarılan açıklamada, yetkili kurumların ortaya çıkardığı suçlar ve tahliye edilenlerin verdiği bilgi göre esirlere yönelik en çok işkence, tıbbi ihmal, aç bırakma, sistematik aşağılama, darp gibi suçlar işlendiği kaydedildi.

Gazze’den alıkonulanlar hariç İsrail cezaevlerinde 10 binden fazla esir olduğu paylaşılan açıklamada, bunların yüzlercesi hakkında “zorla kaybetme” suçu işlendiği belirtildi.

Açıklamada ayrıca İsrail güçlerinin sadece Filistinli esirlere değil, ailelerine de eziyet ettiği, evlerine baskın düzenlediği ve tahrip ettiği ve yakınlarını gözaltına aldığı hatırlatıldı.

Zaman faktörünün, cezaevlerindeki Filistinlilerin akibetini etkileyen en önemli unsur olduğu ifade edilen açıklamada, tutukluluk süreleri uzayan esirlerin hayatının her geçen gün daha büyük tehlike altına girdiği vurgulandı.

Esir takasını Washington’dan takip eden Netanyahu, İsrail’de eleştirilerin hedefi

Yedioth Ahronoth gazetesinin haberine göre, Gazze’deki esirlerden Nimrod Cohen’in babası Yehuda Cohen, esir takasını Washington’dan takip eden Netanyahu’yu sert sözlerle eleştirdi. Cohen, İsrailli esirlerin serbest bırakıldığı bir dönemde Washington’da olan Netanyahu’ya “7 Ekim saldırısının ve kaçırma olaylarının suçlusu ve sanığı” diye seslendi.

Netanyahu’nun eleştirileri savuşturmak için Yahudilik inancına göre kutsal Şabat’ta Washington’da kalmayı tercih ettiğini dile getiren Cohen, “İsrailli vergi mükelleflerinin ve kaçırılanların çektiği acılar sayesinde Washington’da lüks bir otel süitinde oturup vakit geçirmen kayda değer.” ifadesini kullandı.

Haberde, Netanyahu’nun ABD ziyareti sırasında ana görüşmelerini tamamlamış olmasına rağmen hafta sonu boyunca yurt dışında kalmayı tercih ettiği belirtildi.

İsrail Başbakanı’nın, ülkeye erken dönüp dönmeyeceğinin ise bilinmediği aktarıldı.

“Netanyahu, esirlerin zor durumda olduğunu şimdi mi keşfettin?”

Ana muhalefet partisi Gelecek Var’ın lideri Yair Lapid de esirlerin serbest bırakılmasının ardından İsrail Başbakanlık Ofisi’nin “Esirlerin, ciddi şekilde yetersiz beslenmiş göründükleri” ve “İsrail’in tanık olunun korkunç sahneleri görmezden gelmeyeceği” yönündeki açıklamasına, X hesabından yaptığı paylaşımla tepki gösterdi. Lapid, “Netanyahu, esirlerin zor durumunda olduğunu şimdi mi keşfettiniz, daha önce bilmiyor muydunuz?” diye sordu.

Daha önce istihbarat belgelerinde esirlerin zor durumda olduğunun kayda alındığını ve raporları gördüklerini aktaran Lapid, Netanyahu’ya esirlerin daha erken serbest bırakılmasına engel olduğu için yüklendi. Lapid, Gazze’deki diğer esirlerin de geri dönmesi için ne gerekiyorsa onun yapılmasını istedi.

İsrail, arabulucularla iletişime geçti

Öte yandan İsrail Başbakanlığı Esirler ve Kayıplar Koordinatörü Gal Hirsch, beşinci tur esir takasının ardından bir açıklama yaptı. Gazze Şeridi’nden serbest bırakılan İsrailli esirlerin ülkeye ulaştığını açıklayan Hirsch, 15 ay boyunca ağır İsrail bombardımanının yaşandığı Gazze’de, serbest bırakılan esirlerin zayıflamış görüntüleri sebebiyle “endişelerini” arabulucu ülkelere (ABD, Katar ve Mısır) ilettiklerini bildirdi. Hirsch, Gazze’de bir kısmının öldüğü bilinen 76 İsrailli esirin serbest bırakılması için çalışmalarına devam edeceklerini kaydetti.

İsrail basını, esirlerin tesliminde Kassam Tugaylarından bir kişinin “İsrail’e ait tüfek taşıdığını” aktardı

Gazze’de 3 esirin teslimi sırasında Hamas’ın askeri kanadı Kassam Tugayları mensubu bir kişinin, İsrail’e ait bir tüfek taşıdığı belirtildi. İsrail devlet televizyonu KAN’ın haberine göre, bir Kassam üyesi bugün esirlerin teslimi sırasında, 7 Ekim 2023’teki saldırılarda ele geçirilen “Negev” tipi İsrail’e ait makineli bir tüfek taşırken görüldü. Haberde, tüfeğin üzerinde İbranice, “Kissifum” askeri noktasına düzenlenen saldırıda öldürülen İsrailli çavuş Tomer Nagar’ın isminin yazılı olduğu kaydedildi. Nagar’ın, “Golani Tugayı”na bağlı 501. Taburda görevli bir asker olduğu aktarıldı.

Haberde ayrıca Hamas’ın 7 Ekim 2023’te askeri üs ve mevzilere düzenlediği saldırılarda İsrail askerlerine ait çok sayıda silaha el koyduğuna işaret edildi.

Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları, “Filistinlilere ve başta Mescid-i Aksa olmak üzere kutsal değerlere yönelik sürekli ihlallere karşılık verme” gerekçesiyle İsrail’e 7 Ekim 2023’te kapsamlı saldırı düzenlemişti.

İsrail basınına göre, Doha’ya gidecek müzakere heyetinin “ikinci aşamayı” görüşme yetkisi olmayacak

İsrail devlet televizyonu KAN, Başbakanlık Esirler ve Kayıplar Koordinatörü Gal Hirsch ve iç istihbarat servisi Şin Bet’tin görevden ayrılan bir başkan yardımcısının da heyette olacağını bildirdi. Doha’ya 9 Şubat Pazar günü gidecek müzakere heyetinin Gazze’de ateşkes ve esir takası anlaşmasının ikinci aşamasına ilişkin görüşme yapma yetkisinin bulunmadığı aktarıldı.

Maariv gazetesinin bir güvenlik kaynağına dayandırdığı haberinde ise anlaşmanın ikinci aşamasına geçiş konusunda bir karamsarlığın hakim olduğu kaydedildi. Hirsch’in katılımıyla heyette ilk kez İsrail Başbakanlığından bir ismin bulunacağı belirtilen haberde, Esirler ve Kayıplar Koordinatörü’nün heyete dahil edilmesinin, hükümetin heyete güvenmemesinden kaynaklı olduğu ileri sürüldü. Haberde, güvenlik kurumlarının, siyasi kademenin kendilerine görüşmeleri sürdürme yetkisi vermemesine öfkelendiği aktarıldı.

Hamas’ın Esirler Heyeti Filistinli ve İsrailli esirlere yönelik “çifte standardı” eleştirdi

Esirler Heyeti Ofisi’nden yapılan yazılı açıklamada, “İşgal devleti İsrail’in, hapishanelerinde Filistinli esirlere yönelik suçlarını sürdürdüğü bir dönemde, esirler konusunda uygulanan uluslararası çifte standartların gerçek yüzü bir kez daha ortaya çıkıyor.” ifadeleri kullanıldı.

Açıklamada, Nasır Ebu Humeyd başta olmak üzere onlarca Filistinli esirin İsrail hapishanelerinde kasıtlı tıbbi ihmal sonucu hayatını kaybettiğine işaret edilerek, buna rağmen uluslararası toplumun harekete geçmediği, suçlular hakkında kınama veya hesap verme çağrısı yapılmadığı kaydedildi.

“Yüzlerce Filistinli tutuklu, yıllarca süren işkence ve kötü muamele nedeniyle psikolojik ve fiziksel olarak çökmüş, kalıcı sakatlıklarla işgal hapishanelerinden serbest bırakıldığında, uluslararası bir seferberlik ya da insan hakları kınaması yaşanmadı.” ifadelerine yer verilen açıklamada, 3 İsrailli esirin biraz kilo kaybetmesinin basına yansımasıyla uluslararası toplumun suskunluğunu kırdığı eleştirisi yapıldı.

Açıklamada, sanki insanlığın mağdurun kimliğine göre şekillendiğine, mağdur sadece belli bir partiden olduğunda acı sayılıyormuş gibi bir tavır alındığına dikkat çekilerek, şu ifadelere yer verildi:

“Bu uluslararası ikiyüzlülük ve işgal devletinin suçlarına duyarsızlık, işgalcilere esirlerimize ve halkımıza yönelik ihlallerini sürdürmeleri için yeşil ışık yakıyor. İşgal devletinin hücreleri insan mezbahalarına dönerken bu gürültü neden koparılmadı? Filistinli esirler, yiyecek, ilaç ve en temel insan haklarından mahrum bırakılıp eski hallerinin gölgesi haline gelerek hapishanelerden çıktıklarında bu seferberlik neden başlamadı?

Bu suçlar karşısında sessiz kalmaya devam edilmesi daha fazla baskıya yol açacaktır. Zira Filistinli esirlerin hakları göz ardı edilecek bir konu değildir. Onların çektiği acılar uluslararası kurumların sessizliğiyle veya uluslararası toplumun işgalcilerle işbirliği yapmasıyla ortadan kaldırılmayacaktır.”

Açıklamada, uluslararası insan hakları ve insani yardım örgütlerine, “işbirliği ve tarafgirlik çemberinden çıkıp bu suçlarla mücadelede ahlaki ve yasal sorumluluklarını” üstlenme çağrısı yapıldı.

Hamas ile İsrail arasındaki ateşkes ve esir takası anlaşması

Hamas ile İsrail arasında varılan ateşkes ve esir takası anlaşması, 19 Ocak Pazar günü TSİ 12.15’te yürürlüğe girmişti.

Esir takasının ilk beş turunda, İsrail hapishanelerindeki 766 Filistinli esir ile Gazze’deki 16 İsrailli ve 5 Taylandlı esir serbest bırakılmıştı.

Üç aşamadan oluşacak ateşkes anlaşmasına göre, 42 günlük birinci aşamada toplam 1900’ün üzerinde Filistinli esir ve 33 İsrailli esirin serbest bırakılması bekleniyor.

Anlaşma kapsamında 27 Ocak Pazartesi günü, Netzarim Koridoru Gazze Şeridi’ndeki Filistinlilerin güneyden kuzeye geçişine açılmıştı.

Gazze Şeridi ile Mısır arasındaki Refah Sınır Kapısı da İsrail ordusunun 8 ay süren işgalinin ardından 1 Şubat’ta hasta ve yaralıların tahliyesi için açılmıştı.