Tacikistan’da rejim İslami simgelere savaş açtı. Yaklaşık 10 milyonluk nüfusunun yüzde 98’i Müslüman olan Tacikistan’da başörtüsü ve dini bayramlar hakkında gayrı resmi olarak sürdürülen yasaklar, dün Cumhurbaşkanı İmamali Rahman’ın imzaladığı yasa ile resmileşti.
Tacikistan parlamentosu, başörtüsünü ve çocukların Ramazan ve Kurban Bayramı tatillerini yasaklayan tasarıyı onayladı. Kurallara uymayan vatandaşlar ağır para cezalarıyla karşı karşıya kalacak.
Taliban yönetimindeki Afganistan’la sınır komşusu olan Orta Asya ülkesi Tacikistan, parlamentonun üst kanadının 19 Haziran’da yasa tasarısını onaylamasının ardından başörtüsü yasağını ülke genelinde ilan etti.
Habertürk’ün aktardığına göre, Yasa tasarısı, parlamentonun üst kanadı olan Meclis-i Milli’nin 18. oturumunda, Meclis Başkanı Rustam Emomali başkanlığında kabul edildi.
Başörtüsü, yabancı giysi sayılıyor!
Meclis-i Milli yasa tasarısında “yabancı giysileri” ve Ramazan ve Kurban Bayramı’nda çocukların kutlama yapmasını yasaklandı.
Yasayı ihlal eden vatandaşlar 7 bin 920 Tacikistan Somoni’si (yaklaşık 25 bin TL) ceza ödeyecek. Eğer yasayı hükümet yetkilileri ihlal ederse ceza 54 bin Somoni’ye, dini otoriteler ihlal ederse 57 bin 600 Somoni’ye çıkacak.
8 Mayıs’ta ülke parlamentosunun alt kanadı olan Meclis Namoyandagon tasarıyı onaylamıştı. Yeni değişikliklere göre, kanun ihlalleri ağır para cezalarına yol açabilecek. Ancak idari ihlaller kanununda daha önce başörtüsü ya da diğer dini kıyafetlerden ‘ihlal’ olarak bahsedilmiyordu.
Gayrı resmi yasak sürüyordu
Tacikistan’ın başörtüsüne yönelik resmi kısıtlaması, yıllarca süren gayri resmi yasağın ardından geldi. Ülkede ‘gür sakal’ da ‘gayri resmi’ olarak yasak. Eğitim Bakanlığı 2007 yılında öğrenciler için hem İslami kıyafetleri hem de Batı tarzı mini etekleri yasaklamış ve daha sonra bu yasağı tüm kamu kurumlarını kapsayacak şekilde genişletmişti.
Son yıllarda Tacik hükümeti, 2018 yılında yayımlanan “Tacikistan’da Önerilen Kıyafetler Rehberi” adlı kitapçıkta de belirtildiği üzere, Tacik ulusal kıyafetlerinin giyilmesini teşvik etmek amacıyla bir kampanya başlattı.
Başörtüsü ve çarşaf, son yıllarda Orta Doğu’dan Tacikistan’a gelen ve yetkililer tarafından İslami aşırılık yanlılarıyla bağlantılı olarak görülüyor. Tasarı, Tacikistan’ın Müslüman olan vatandaşları arasında tartışmalara neden oldu.
Hanefi mezhebine mensuplar
İslamiyet’in Tacikistan topraklarına girişi 7. yüzyılda olmuş, takip eden süreçte ve özellikle Samaniler döneminde de İslam bölgede giderek yayılmıştır. Günümüzde ülke nüfusunun tamamına yakını Müslüman’dır ve Hanefi mezhebine mensuptur.
Sovyetler Birliği döneminde, diğer Müslüman bölgelerde olduğu gibi Tacikistan’da da dini faaliyetler yasaklanmış, cami ve medreseler kapatılmış, halka önderlik edecek din alimleri, imamlar ve öğretmenler tutuklanarak başta Sibirya olmak üzere Sovyetler Birliği içinde sürgüne gönderilmiştir. Stalin dönemindeki katı uygulamalar sonucu bir ara ülkedeki cami sayısı 17’ye kadar düşmüş ancak ülkenin dağlık yapısı ve nüfusun önemli bir bölümünün köylerde yaşıyor olması nedeniyle halk dini inançlarını yaşamaya zor da olsa devam etmiştir.
1980’li yıllarda İran Devrimi ve Rusya’nın Afganistan işgali, Tacik toplumu üzerinde etkili olmuş ve ülkede dini örgütlenme bakımından ciddi bir hareketlilik yaşanmıştır. Bu hareketlilik 1991 yılındaki bağımsızlığın ardından da devam etmiş, ancak bu defa da yeni yönetim kendi halkı üzerinde katı ve baskıcı politikalar uygulamaya başlamıştır. Özellikle dini yaşam, sakal, tesettür, camiye gitmek, hac ibadeti gibi pek çok konuda Tacik halkı halen yönetimin baskıcı uygulamalarıyla karşı karşıyadır. (İHA)
Tacikistan’ın Siyasi Görünümü
Tacikistan 1924 yılında dönemin Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’ne bağlı özerk bir cumhuriyet statüsünde SSCB’ye katılmış, 5 Aralık 1929 yılında SSCB üyesi cumhuriyetlerden biri haline getirilmiştir.
Eylül 1991 tarihinde bağımsızlığını kazanmasının ardından Tacikistan’da 1992-1997 yılları arasında trajik bir iç savaş yaşanmıştır. 1994 yılında Rusya Federasyonu, İran ve diğer bölge ülkelerinin katılımıyla BM gözetiminde başlatılan barış görüşmelerine ve ateşkes uzlaşmalarına rağmen 1997 yılına kadar çatışmalar devam etmiş, nihayetinde 27 Haziran 1997 tarihinde Moskova’da “Tacikler Arası Genel Barış Anlaşması” imzalanmıştır.
Başkanlık sistemiyle yönetilen Tacikistan’da Parlamento, Temsilciler Meclisi (alt kanat) ve Milli Meclis (üst kanat) olmak üzere iki kanattan oluşur. İktidardaki Halkın Demokratik Partisi, son olarak 1 Mart 2015 tarihinde yapılan seçimlerde, Temsilciler Meclisi’nde 63 sandalyenin 51’ini kazanmıştır. İlk kez 6 siyasi parti % 5’lik barajı aşarak temsil hakkı elde etmiştir.
Rejim kurulduğundan bugüne İmamali Rahman iktidarda
Tacikistan’da Cumhurbaşkanı doğrudan halkoyu ile 7 yıl için seçilmektedir. 2003 yılında yapılan değişiklikle, Cumhurbaşkanına ikinci kez seçilme hakkı tanınmıştır. 6 Kasım 2013 tarihinde yapılan seçimleri kazanarak yeniden Cumhurbaşkanı seçilen Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, bu görevi 1992’den bu yana iktidardadır.
Leave a Comment
Your email address will not be published. Required fields are marked with *