Kolombiya Devlet Başkanı Gustavo Petro, Çarşamba günü İsrail’in Gazze’deki eylemlerini “soykırım” olarak nitelendirdi ve hükümetinin Perşembe gününden itibaren İsrail ile diplomatik ilişkileri sonlandıracağını duyurdu. Ancak kararının, uyuşturucu kartelleri ve isyancı gruplarla savaşmak için İsrail yapımı savaş uçakları ve makineli tüfekler kullanan Kolombiya ordusunu ve iki ülke arasında 2020’de yürürlüğe girecek olan serbest ticaret anlaşmasını nasıl etkileyeceğine değinmedi.

Bölgede ayrıca Bolivya ve Belize de İsrail-Hamas savaşı nedeniyle siyonist rejim ile diplomatik ilişkilerini kesti.

ABD merkezli Associated Press’ten Astrid Suarez, Kolombiya’nın yakın İsrail bağlarına ve etkilerine ilişkin şu haberi hazırladı:

KOLOMBİYA İLE İSRAİL ARASINDA GÜVENLİK İŞBİRLİĞİ NEDEN ÖNEMLİ?

Kolombiya ve İsrail, 1957’de diplomatik ilişkiler kurduklarından bu yana, eğitim ve ticaret de dahil olmak üzere geniş kapsamlı konularda düzinelerce anlaşma imzaladılar. Ancak onları askeri sözleşmeler kadar birbirine bağlayan hiçbir şey yok.

Kolombiya’nın savaş uçaklarının tamamı İsrail yapımı. 20’den fazla Kfir İsrail yapımı savaş uçağı, hava kuvvetleri tarafından uzak gerilla kamplarına düzenlenen ve Kolombiya Devrimci Silahlı Kuvvetlerini zayıflatan çok sayıda saldırıda kullanıldı. Saldırılar, isyancı grubun, 2016 yılında silahsızlandırılmasıyla sonuçlanan barış görüşmelerine çekilmesine yardımcı oldu.

Ancak 1980’lerin sonunda satın alınan filo yaşlanıyor ve bakım gerektiriyor, bu da yalnızca İsrailli bir firma tarafından gerçekleştirilebiliyor. Fransa, İsveç ve ABD’deki üreticiler Kolombiya hükümetine yenileme seçenekleriyle başvurdu ancak Petro yönetiminin harcama öncelikleri başka yerlerde.

Kolombiya ordusu ayrıca İsrail’de tasarlanan ve Kolombiya’nın üretim ve satış haklarını aldığı Galil tüfeklerini de kullanıyor. İsrail ayrıca Güney Amerika ülkesine siber güvenlik ihtiyaçları konusunda da yardımcı oluyor.

PETRO’NUN DUYURUSU KOLOMBİYA’NIN İSRAİL İLE ASKERİ İLE İLGİLİ ANLAŞMALARINI ETKİLEYECEK Mİ?

Cevap belirsizliğini koruyor.

Kolombiya Dışişleri Bakanlığı Perşembe günü yaptığı açıklamada, “Bu duyuruyla ilgili tüm iletişimin yerleşik resmi kanallar aracılığıyla yapılacağını ve kamuya açıklanmayacağını” söyledi. Bakanlık Associated Press’in yorum talebine hemen yanıt vermezken, Bogota’daki İsrail Büyükelçiliği konuyu ele almayı reddetti.

Ancak Petro’nun kararını açıklamasından bir gün önce, Kolombiya Savunma Bakanı Iván Velásquez milletvekillerine İsrail ile yeni bir sözleşme imzalanmayacağını ancak Kfir savaş uçaklarının bakımı ve füze sistemlerine ilişkin olanlar da dahil olmak üzere mevcut sözleşmelerin yerine getirileceğini söyledi.

Velásquez, hükümetin İsrail’e bağımlı olmaktan kaçınmak için tedarikçileri “çeşitlendirmeye” çalışacak bir “geçiş” komitesi kurduğunu söyledi. Göz önünde bulundurulan olasılıklardan birinin Kolombiya askeri endüstrisi tarafından Galil’in yerini alacak bir tüfek geliştirilmesi olduğunu ekledi.

Güvenlik işbirliği iki ülke arasındaki gerilimin merkezinde yer alıyor. İsrail Ekim ayında, Petro’nun Hamas’ın 7 Ekim’de güney İsrail’e yönelik savaşı tetikleyen saldırısını kınamayı reddetmesi ve İsrail’in Gazze’deki eylemlerini Nazi Almanyası’nın eylemleriyle karşılaştırması üzerine Kolombiya’ya güvenlik ihracatını durduracağını açıklamıştı. Şubat ayında Petro, İsrail’den silah alımlarının askıya alındığını duyurdu.

Kolombiya hava kuvvetlerinin eski komutanı emekli General Guillermo León’a göre, Petro yönetiminin sözleşme yükümlülüklerini ihlal etmesi veya hatta bunlara uyması ancak yenilerini imzalamayı reddetmesi durumunda ülkenin askeri yetenekleri etkilenecek.

AP’ye verdiği demeçte, “Yıl sonunda bakım ve yedek parçalar tükenecek ve o andan itibaren filo hızla, onu sürdürme imkanımızın olmayacağı bir duruma girecek” dedi. Bu yıl 3 uçak, faydalı yaşam döngüsüne uyum nedeniyle hizmetten çekildi.” dedi.

İKİ ÜLKE ARASINDAKİ TİCARİ İLİŞKİ NEDİR?

Kolombiya ile İsrail arasında bir serbest ticaret anlaşması Ağustos 2020’de yürürlüğe girdi. İsrail artık Kolombiya’nın kömür, kahve ve çiçekleri içeren toplam ihracatının %1’ini satın alıyor.

Kolombiya Ticaret Bakanlığı’na göre, geçen yıl İsrail’e yapılan ihracat 499 milyon doları buldu; bu, 2022’ye göre %53’lük bir düşüşü temsil ediyor.

Kolombiya’nın İsrail’den ithalatı arasında elektrikli ekipmanlar, plastik ve gübre yer alıyor.

Her iki hükümet de diplomatik çekişmenin ticaret anlaşmasını etkileyip etkilemeyeceğini açıklamadı.