Pontificia Bolivariana Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Tarih Profesörü Mauricio Molina, Cumhurbaşkanı Gustavo Petro’nun ülke genelinde hayata geçirmek istediği “Topyekun Barış” politikasının zorluklarını, amaçlarını ve silahlı gruplarla yürütülen müzakere sürecini AA’ya değerlendirdi.

Molina, Uluslararası Kızılhaç Komitesinin (ICRC) “İnsani Sorunlar 2023-Kolombiya” raporuna göre, ülkede 7 etkili silahlı grubun bulunduğunu söyledi.

Hükümetin barış yapmak istediği 22 silahlı grup olduğunu kaydeden Molina, Ulusal Kurtuluş Ordusu (ELN), Estado Mayor Central (EMC), Kolombiya Gaitanist Öz Savunmacıları (AGC), La Segunda Marquetalia, Sierra Nevada Öz Savunmacı Fatihleri (ACSV), Sınır Komandoları ve Bolivar Ordusu’nun bu grupların başında yer aldığını bildirdi.

Topyekun Barış politikasının “zor ve karmaşık” olduğunu dile getiren Molina, kırsal ve kentsel bölgelerde faaliyet gösteren organize suç gruplarının süreci oldukça zorlaştırdığını aktardı.

Cumhurbaşkanı Petro’nun 4 yıllık kalkınma planına değinen Molina, “Petro, bu sürece liderlik edilmesi için seçildi. Topyekun barış demek çevre barışı, sosyal adalet, kamu güvenliği ve istihdam demektir. Bu süreçte silahlı aktörlerin eylemlerine karşı halkın korunmasına öncelik veren politikalar devreye alınıyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Molina, ülkede kronikleşmiş sorunların silahla çözülmesinin zor olduğunu, hükümetin ilk yılında silahlı grupları tanıma amaçlı keşif yaptığını ve önemli ilerlemeler katettiğini anlattı.

Hükümetin yoğun diyalog çalışmalarının meyvesini vermeye başladığını düşünen Molina, “Silahlı çatışmalarda önemli bir azalma var, bunun silahlı gruplara da olumlu yansıyacağını düşünüyorum. Topyekun barış zor olmakla beraber imkansız olmayan bir amaçtır. Petro hükümetinin, geçmiş hükümetlerin hatalarından ders aldığını ve bu doğrultuda görüşmeler yaptığını düşünüyorum.” diye konuştu.

“Şiddetin çözümünün diyalogla mümkün olduğunu düşünenlerdenim”

Quindio Üniversitesinde sosyoloji, felsefe ve hukuk bölümlerinde Öğretim Üyesi Profesör Oliverio Gomez, barış arayışında hükümetin oldukça cesur adımlar attığını ve “Topyekun Barış Yasası” ile bu hususta ne kadar ciddi olunduğunun topluma gösterildiğini belirtti.

Silahların bırakılması ve sivil hayata dönüş için hükümetin somut adımlar attığını belirten Gomez, “Hükümet ciddi manada bir yeniliğe imza atıyor. Barış anlaşması uzun vadeli bir yoldur, bunun temellerini atmak da kalıcı bir taahhüttür. Kolombiya tarihi muhafazakar ve liberaller çatışmasına sahne oldu. Sistem karşıtı çatışmalar ve elitlerin güç mücadelesi 60’larda sıcak çatışmaları beraberinde getirdi.” ifadelerini kullandı.

Gomez, barış projesinin başarıya ulaşması halinde hükümeti daha ciddi sorunların beklediğini vurgulayarak, şöyle devam etti:

“Yeni bir proje var, savaş ve şiddet senaryoları yerine siyaset araçları etkili mekanizma olarak geçiyor. Şiddetin çözümünün diyalogla mümkün olduğunu düşünenlerdenim. Mağduriyetlerin artması, barış üzerine oynanan bahisler, zorla yerinden edilenler, paramilitarizm, aşırı sağcı söylemler ve hükümetin başarısızlığa ulaşması için bazı şeyler sabote edilmek istenilecektir. Petro hükümetinde işler iyi gittiği sürece kırsal bölgelere finansal destek ve yatırımların artacağını düşünüyorum.”

“Topyekun Barış projesi, toplumun her kesimini dikkate almalı”

Quindio Üniversitesinde profesör ve Barış İçin Özel Yargı Kurulundan (JEP) eski ceza avukatı Ernesto Amezquita Camacho, devlete karşı işlenen suçlarla topluma karşı işlenen suçların birbirinden ayrılması gerektiğini söyledi.

Topyekun Barış politikasının Kolombiya’da artık bir proje olmadığını hatırlatan Camacho, hükümetin çıkardığı 2272/2022 sayılı Kanun’un ardından silahlı gruplarla yürütülen müzakerelerin devlet politikasına dönüştüğünü belirtti.

Camacho, ülkenin sosyal, kültürel ve ekonomik dinamiklerinin bu süreçte önemli adımlar olduğunu anlatarak, “Asker ve polisimizin halka karşı düşünce tarzının değiştirilmesi gerekiyor. Devletin ihmal ettiği bölgelerde istihdam ve sosyal yatırımların teşvik edilmesi elzemdir. Topyekun Barış projesi, toplumun her kesimini dikkate almalı.” ifadelerini kullandı.

Toplumun sosyal dokusuna uygun bölgesel bir uzlaşıya ihtiyaç olduğunu vurgulayan Camacho, barış projesinin önemli ayaklarından birinin hukuki süreçler olduğunu kaydetti.

Camacho, barış projesinin, Kolombiyalılar nezdinde başarıyla ulaşması için insan onuruna yakışır ilkelere göre hareket edilmesi gerektiğini söyleyerek, “Maneviyatın geliştirilmesi, barış ve kalkınma şarttır. Yasa dışı zenginleşme, uyuşturucu kaçakçılığı ve adil olmayan haksız savaşlar yıllarca toplumda derin yaralar açtı.” görüşünü paylaştı.

Topyekun Barış nedir?

Silahlı gruplarla yapılması beklenen görüşmelerin hukuki zemine uygun hale getirilmesi için harekete geçen Kolombiya hükümeti, Kongre’de 3 aylık bir çabanın ardından Kasım 2022’de “Topyekun Barış Yasası”nı çıkartarak yasa dışı silahlı gruplarla müzakere yetkisi aldı.

Ülkede yarım yüzyılı aşan silahlı çatışmaları Kasım 2016’da Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC) ile barış anlaşması imzalayarak aşan hükümet şimdilerde ise “Topyekun Barış” politikası kapsamında Kolombiya’nın en büyük silahlı isyancı örgütü ELN ile ateşkes imzaladı.

Kolombiya hükümeti ile ELN arasında Venezuela, Meksika ve Küba’da gerçekleştirilen barış müzakerelerinde, yaklaşık 7 ayın sonunda, 9 Haziran’da “180 günlük geçici ikili ateşkes anlaşması” imzalanarak önemli bir aşamaya geçildi.

Hapishanelerdeki ELN militanlarının şartlarının iyileştirilmesi, çatışmadan etkilenen bölgelerde insani koridorun açılması, çatışmalara siyasi çözüm bulunması için gerekli yasaların çıkartılması ve ELN’nin insan kaçırma, elindeki rehineleri bırakması ve tarafların karşılıklı olarak saldırılarını durdurması ikili ateşkesin temel unsurları olarak öne çıkıyor.

Hükümet, barış fonu adıyla ülkede şiddeti en aza indirmeyi, sivil halkın güvenliğini sağlamayı, şiddetten etkilenen bölgelerde yatırım yaparak ekonomik ve sosyal eşitsizliğe karşı büyük bir atılım yapmayı hedefliyor.

(Sinan Doğan/AA)