Nijerya’nın başkenti Abuja’da Nijer gündemiyle yapılan olağanüstü ECOWAS Zirvesi sona erdi.

ECOWAS Komisyonu Başkanı Omar Touray, zirve sonrası basına yaptığı açıklamada, ECOWAS ülkelerinin, Nijer’e tüm hava ve kara sınırlarını kapattığını ve Nijer’in Batı Afrika Devletleri Merkez Bankasındaki (BCEAO) varlıklarının dondurulduğunu duyurdu.

Touray, Nijer’de meşru muhatabın Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum olarak belirlendiğini ve cuntanın hiçbir şekilde tanınmayacağını belirtti.

Cuntaya Cumhurbaşkanı Bazum’un serbest bırakılması ve görevine dönmesi için 1 hafta süre verildiğini vurgulayan Touray, “Bu süre zarfında ECOWAS’ın talepleri yerine getirilmezse askeri müdahale de dahil her türlü seçeneği değerlendireceğiz.” dedi.

Öte yandan Nijer’deki cuntayla arabuluculuk faaliyetleri yürütmesi için Çad Cumhurbaşkanı Mahamat İdris Deby​​​​​​​ görevlendirildi.

Nijer’deki darbe

Nijer’de Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum, 26 Temmuz’da Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı unsurlarınca alıkonulmuş ve o akşam asker yönetime el koyduğunu duyurmuştu.

Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı Komutanı General Omar Tchiani, 28 Temmuz’da Vatanı Koruma Ulusal Konseyi (CNSP) isimli cuntanın liderliğini üstlendiğini ve geçiş hükümetinin başına geçtiğini açıklamıştı.

Bir önceki Cumhurbaşkanı Mahamadou Issoufou’nun “sırdaşı” olarak bilinen ve Abdourahmane ismiyle de anılan Tchiani, yaklaşık 10 yıldır Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı Komutanı olarak görev yapıyordu.

Bazum, 26 Temmuz’dan bu yana şahsi konutunda tutuluyor.

Cuntanın çağrısıyla, darbe destekçileri sokağa indi

Vatanı Koruma Ulusal Konseyi (CNSP) lideri General Omar Tchiani’nin çağrısıyla halk, cuntayı desteklemek için Niamey’deki Toumo Meydanı’nda toplandı.

Ellerinde Rusya bayrakları taşıyan kalabalık, Fransa aleyhine sloganlar attı, Fransız bayrağı yaktı.

Kalabalıktan bir grup, Fransa’nın Niamey Büyükelçiliğine yürüdü. Elçiliğin dış kısmında bulunan güvenlik girişinin camlarını kıran kalabalık, içeri girmeye çalıştı, elçiliğin dış duvarını yakmaya kalkıştı.

Sosyal medyaya yansıyan paylaşımlarda da darbenin arkasındaki isimlerden eski Genelkurmay Başkanı Salifou Modi’nin, göstericileri Fransız Büyükelçiliğinden uzaklaştırmaya ve sakinleştirmeye çalıştığı görüldü.

Öte yandan Fildişi Sahili’nin Abidjan kentindeki Nijer Büyükelçiliği önünde de darbe karşıtları gösteri düzenlendi. Göstericiler, Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum’un serbest bırakılması çağrısında bulundu.

Fransa sert cevap verecek!

Fransa’dan yapılan açıklamada ise vatandaşlara ya da Fransa’ya yönelik saldırılara hızlı ve sert şekilde karşılık verileceği duyuruldu.

Ülke basınının Elysee Sarayı’nı kaynak gösterdiği haberlere göre, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Nijer’de ülkesinin çıkarlarına yönelik herhangi bir saldırıya müsamaha göstermeyeceğini belirtti.

Elysee Sarayı, Fransa’nın çıkarlarına veya vatandaşlarına yönelik herhangi bir saldırıya ise derhal ve sert bir şekilde karşılık vereceğini açıkladı.

Fransız Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada da Nijer’in Fransa’nın diplomatik üslerinin güvenliğini sağlama yükümlülüğünün bulunduğu belirtildi.

Açıklamada, Fransa’nın temsilciliklerine yönelik saldırıyı kınadığı aktarıldı.

Fransa, Nijer’e yönelik tüm mali yardımlarını askıya aldı

Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, “Fransa, Nijer’e yönelik tüm kalkınma yardımlarını ve bütçe desteğini derhal askıya aldı.” ifadesine yer verildi.

Açıklamada ayrıca, Fransa’nın, devrik Nijer Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum’un dönemindeki anayasal düzene geri dönülmesi çağrısı yaptığı belirtildi.

Fransız Senatör Macron’u kınadı

Öte yandan, ülkesinin ana akım televizyon kanallarından BFMTV’ye konuşan Fransız Senatör Helene Conway-Mouret, Macron’un dün Paris’te Nijer’deki duruma ilişkin Savunma ve Ulusal Güvenlik Konseyi’ni toplayacağını duyurmakla “hata” yaptığını belirtti.

Conway-Mouret, sosyal medyada kullanıcıların bu duruma tepkilerini “Darbe Niamey’de mi, yoksa Paris’te mi oldu?” şeklinde tepkiler verdiğine dikkati çekti.

Fransız Senatör, Macron’un bu adımının Nijer’e bir müdahale olarak değerlendirildiğini ve tahriklere yol açtığını ifade etti.

Nijerliler Fransız Büyükelçiliğini hedef aldı

Nijer’in başkenti Niamey’de bugün Fransız Büyükelçiliğinin önünde toplanan binlerce kişi elçilik binasını hedef alarak protesto düzenledi.

Göstericiler Fransız karşıtı sloganlar atarken bazı göstericilerin Rusya yanlısı pankart açması ve sloganlar atması dikkati çekti.

Paris yönetimi, dün Nijer’de 26 Temmuz’da yaşanan askeri darbe sonrası, bu ülkeye yönelik tüm mali yardımlar ile bütçe desteğini askıya aldığını açıklamıştı.

Cunta ECOWAS’a meydan okudu

Cunta lideri Tchiani, dün devlet televizyonundan yaptığı açıklamada, Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğunun olası bir askeri müdahalesine karşılık vereceklerini söylemişti.

Tchiani, “ECOWAS’a vatanımızı savunmadaki kesin kararlılığımızı bir kez daha hatırlatıyoruz.” ifadesini kullanmış ardından darbeye destek gösterisi çağrısında bulunmuştu.

ECOWAS’ın bugün Nijerya’nın Abuja kentinde Nijer gündemiyle düzenlediği olağanüstü zirveden, sert yaptırımların çıkması bekleniyor.

ECOWAS Dönem Başkanlığına 10 Temmuz’da seçilen Nijerya Devlet Başkanı Bola Ahmed Tinubu, darbelere karşı takındığı sert tutumla biliniyor.

Tinubu, dönem başkanlığına seçilir seçilmez yaptığı açıklamada, “Demokrasi olmadan yönetim olmaz, özgürlük olmaz, hukukun üstünlüğü olmaz. Batı Afrika’da darbe üstüne darbe yapılmasına izin vermeyeceğiz.” diye konuşmuştu.

ECOWAS’ın cuntayı yönetimden indirmek için askeri müdahale seçeneğini de görüştüğü belirtiliyor.

Zira, ECOWAS üyesi olmayan ancak Nijer’e komşu Çad’ın da zirveye davet edilmesi askeri müdahale seçeneğinin masaya yatırıldığı iddialarını güçlendiriyor.

ECOWAS’ın askeri gücünün böyle bir müdahale için yetersiz kalacağı, bu nedenle Fransa ve ABD’den de destek alınacağı öne sürülüyor.

Batı ve uluslararası toplum endişeli

ECOWAS’ın yanı sıra Fransa, ABD, Avrupa Birliği (AB) ve Afrika Birliği de (AfB) cuntaya karşı yoğun diplomasi trafiği yürütüyor.

AfB ülkedeki anayasal düzenin yeniden tesis edilmesi için cuntaya 15 gün süre tanımış, AB ve Fransa da Nijer’e yönelik yardımların askıya alındığını duyurmuştu.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ise sürecin başından bu yana her gün Nijer’e ilişkin açıklamalarda bulunuyor.

Batı’nın Sahel’deki yegane müttefiki

Batı Afrika’da 2020’den bu yana gerçekleşen 5 askeri darbeyi kınamakla yetinen Batılı müttefikler, Nijer’deki darbeyi tersine döndürmenin yollarını arıyor.

Batı’nın Sahel bölgesindeki tek müttefiki olan Nijer’de, ABD’nin bin, Fransa’nın 1500 askeri bulunuyor.

Mali ve Burkina Faso’daki darbeler nedeniyle bu ülkelerdeki askeri gücünü çekmek zorunda kalan Fransa için Nijer, Sahel’deki “tek dost” olarak değerlendiriliyor.

ABD’nin de Agadez kenti yakınlarında “Niger Air Base 201” isimli bir insansız hava aracı üssü bulunuyor.

İnşaatı ve finansmanı ABD’ye, mülkiyeti ise Nijer ordusuna ait üs, yüksek teknolojili uydu iletişim sistemleriyle 2019’dan bu yana hizmet veriyor.

İnşası için 110 milyon dolar, yıllık bakımı için ise 30 milyon dolar harcayan ABD, söz konusu üssü, Sahel’deki ana istihbarat ve gözetleme merkezi olarak kullanıyor.

Cuntanın lideri, Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı Komutanı

Nijer’de Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum, 26 Temmuz’da Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı unsurlarınca alıkonulmuştu ve o akşam asker yönetime el koyduğunu duyurmuştu.

Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı Komutanı General Omar Tchiani, 28 Temmuz’da CNPS’nin liderliğini üstlendiğini ve geçiş hükümetinin başına geçtiğini açıklamıştı.

Bir önceki Cumhurbaşkanı Mahamadou Issoufou’nun “sırdaşı” olarak bilinen 62 yaşındaki Tchiani, yaklaşık 10 yıldır Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı Komutanı olarak görev yapıyordu.