Kenya’nın başkenti Nairobi’de çok sayıda liderin katılımıyla Afrika Birliği Yıl Ortası Koordinasyon Toplantısı düzenledi.

Afrika Birliğinin canlı olarak yayımladığı toplantının açılışında konuşan Ruto, istikrarlı ve refah içinde bir kıtanın inşa edilmesi için Afrika’nın kendi insan kaynağına ve liderlerine dayanarak hareket etmesi gerektiğine dikkati çekti.

Kıta ülkelerinin bağımsızlığının üzerinden 50 yıl geçmesine rağmen bu ülkelerin halen dışardan aldığı mali desteğe bağımlı olduğunu kaydeden Ruto, Afrika Birliği programlarının yüzde 60’ının kıta dışındaki ortaklar tarafından finanse edildiğini ve Birliğin reforma ihtiyaç duyduğunu belirtti.

Pan-Afrikanizm hareketinin egemenlikle ilgili olduğunu vurgulayan Ruto, yabancı ortaklara olan bağımlılığın egemenlik hayalleriyle çeliştiğini söyledi.

Kenya Devlet Başkanı William Ruto

Afrika Birliği Komisyonu Başkanı Musa Faki Muhammed de Afrika’nın dünyadaki ekonomik gelişmelerden olumsuz etkilendiğine değinerek, Afrika Kıtasal Serbest Ticaret Bölgesi (AfCFTA) anlaşmasının uygulamaya geçirilmesi ve sürecin hızlandırılması çağrısı yaptı.

Muhammed, Sudan’da barışın bir an evvel tesis edilmesi gerektiğine değinerek, Mısır’da Sudan için yapılan toplantının önemine işaret etti.

Afrika Birliği, yıl ortası toplantısında serbest ticaret bölgesi anlaşmasının uygulamaya geçirilmesi için atılacak adımları tartışacak.

AfCFTA, 1,3 milyar nüfus ve 3,4 milyar dolarlık gayrisafi milli hasılayla dünyanın en büyük serbest ticaret bölgesi olmasına rağmen Afrika ülkeleri arasındaki ticaretin toplam ticarete oranı sadece yüzde 15 ila 18 dolayında bulunuyor.

Afrika Birliği

Afrika Birliği Örgütü (Organization of African Unity [OAU]/ l’Organization de l’Unité Africaine) devletlerinin bağımsızlıklarını ve egemenliklerini kazanmaları ve Afrika’da sömürgeciliğe son verilmesi ilkeleri doğrultusunda kurumsal temelini 1963 yılında atmıştır. Örgüt, Soğuk Savaş döneminde Bağlantısızlar Grubu içinde yer almış ve Doğu ve Batı Blokları arasındaki mücadeleden uzak kalmıştır. Soğuk Savaşı müteakiben kıtada yaşanan çatışmalar, siyasi istikrarsızlık, ekonomik sorunlar ve salgın hastalıklar örgütü daha etkin bir kuruluş haline gelmeye yöneltmiştir.

Örgüt, 2002 yılında Afrika Birliği (AfB) adını alarak, yeni hedeflerini politik, sosyal ve ekonomik bütünleşmenin sağlanması, kalkınmanın hızlandırılması, barış ve istikrarın korunması ve demokrasi ile iyi yönetim ilkelerinin benimsenmesi olarak belirlemiştir.

Afrika ülkelerinin buluştuğu ortak platform olan Afrika Birliği, Kıta’da karşılaşılan her soruna “Afrika sorunlarına Afrika çözümleri” ilkesi uyarınca çözümler bulmaya ve politikalar üretmeye çalışmaktadır.

Üye ülkeler Angola, Benin, Botsvana, Burkina Faso, Burundi, Cabo Verde, Cezayir, Cibuti, Çad, Ekvator Ginesi, Eritre, Etiyopya, Fas, Fildişi Sahili, Gabon, Gambia, Gana, Gine Bissau, Gine, Güney Afrika, Güney Sudan, Kamerun, Kenya, Komorlar Birliği, Kongo Cumhuriyeti, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Lesotho, Liberya, Libya, Madagaskar, Malavi, Mali, Mauritius, Mısır, Moritanya, Mozambik, Namibya, Nijer, Nijerya, Orta Afrika Cumhuriyeti, Ruanda, Sahra Arap Demokratik Cumhuriyeti (SADC), Sao Tome ve Principe, Senegal, Seyşeller, Sierra Leone, Somali, Sudan, Svaziland, Tanzanya, Togo, Tunus, Uganda, Zambiya, Zimbabve.

2005’te AfB nezdinde gözlemci ülke statüsü verilen Türkiye, 2008 yılında Türkiye’yi Afrika’nın stratejik ortağı ilan edildi.

Kendini finanse edemiyor

BM ve Avrupa Birliği (AB) gibi çok sayıda örgütle yakın ilişkiler geliştiren Afrika Birliği, insani yardımlar ve Birliğin finansmanı için dış destek almasıyla eleştiriliyor. Üye devletlerin yeterli maddi destek sağlamasından ötürü yabancı ülkelerden mali destek alan Birlik, sürdürülebilir bir mali yapıyı henüz oluşturamadı.

Teşkilatlanma ve icrada rol alan Birlik kurumları halen donör ülkelerin bağışlarına ihtiyaç duyarken, barış güçlerine destek de dış ülkelerden ya da uluslararası kuruluşlardan geliyor.

Üye devletlerin yüzde 40’dan fazlası kuruma yıllık ödemesi gereken maddi katkıyı yapmıyor.

2063 hedefleri

2013 yılında yapılan 50’nci yıl kutlamalarında 50 yıllık bir hedef ortaya koyarak “Agenda 2063” vizyonunu paylaşan Birlik, siyasi bağımsızlık, demokratik yönetim ve küresel alanda baskın bir oyuncu olma hedefi koydu.

Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nde veto yetkisine sahip daimi bir koltuk isteyen Birlik, BM’de reformu savunan çok sayıda ülkeyle diplomatik mücadele yürütüyor.

“İstediğimiz Afrika” sloganıyla tanınan “Agenda 2063” hedefleri arasında, altyapı yatırımlarının tamamlanması, sağlık, eğitim ve tarımda kendine yeterlilik var.

Kovid-19 salgını sırasında ilaç, aşı ve sağlık malzemelerinin temininde kıta için öncü bir rol oynayan AfB, Somali gibi ülkelerde barış ve güvenlik için asker de bulunduruyor.