Çinli Bakan ile ABD Büyükelçisi görüşmesi

Çin Devlet Konseyi Üyesi ve Dışişleri Bakanı Wang Yi, 28 Ekim’de Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD)  Çin büyükelçisi Nicholas Burns ile önemli ABD-Çin ikili ilişkilerindeki daha pratik beklentilerin gereği ile ilgili olarak görüştü.

Cri Turk’ün aktardığına göre, Wang’ın hiçbir tarafın diğerini değiştiremeyeceği şeklindeki bilinçli görüşü birçok düzeyde kulağa mantıklı geliyor. Dışişleri Bakanı, Reuters’a göre, bu önemli ilişkinin şu anda “kritik bir kavşakta” olduğu anlamına gelen, sıfır-toplamlı oyunun egemen olduğu şu anki ABD dış politika düşüncesindeki bir dönüşüme işaret ederek, “Çin’deki büyükelçi olarak (Biz) sizin Çin ve ABD’yi birbirine bağlayan bir köprü kurabileceğinizi umut ediyoruz.” dedi.

Güven açığını kapatmak konusunda, uluslararası toplumun beklentilerini göz ardı etmek zor. Bölgesel bir bakış açısından, Washington ve Beijing’in yakın ortakları iki büyük güç arasında artan çatışma riskleri ve yanlış hesaplamalara erkenden karşı olduklarının işaretlerini verdi. Wang’ın görüşmede Burns’a söylediği gibi, bu ABD’nin barış konusunda uluslararası beklentilere daha duyarlı olmasını ve Çin ile “üstün bir konumdan” iletişime girmeye çalışmaktan uzak durmasını şart hale getiriyor.

Ek olarak Wang’ın Burns ile görüşmesi Joe Biden yönetiminin Çin politikasının başka bir yanıltılmış yönüyle ilgili değerli bir dikkatli bakış sunuyor: ABD uygun olduğunu düşündüğü davranışta bir değişiklik yapabilir. Tam aksine karşılıklı saygı, kazan-kazan iş birliği ve bir arada var olma ilkeleri Çin’in Amerika’ya yaklaşımını belirliyor. Bu yaklaşımın doğrudan güçlerinden birisi, Wang-Burns görüşmesinde görüldüğü üzere sürdürülebilir diplomasiye kapıyı açık tutmasıdır. Aynı şekilde, iki büyük güç arasındaki güven eksikliğinin kapatılması ihtimalini sağ salim tutmasıdır.

Öte yandan, Washington’da böyle bir ilkeli yaklaşımın olmaması, asıl olarak ABD’nin Çin’in tutumunu değiştirebileceği ve Asya gücünün gelişmesini rakip bir görüş uygulayarak kısıtlayabileceği olmak üzere Çin hakkında verimsiz varsayımlara tam güç verdi. Burns’un Çin-ABD ilişkilerinin “her iki ülke için de” hayati olduğu konusunda ısrar etmesi sıfır toplamlı kuşatmaya bir son verildiğinde bütün bunların mümkün olduğunun olumlu bir işarete olarak görülebilir. Ancak ABD’nin bu niyeti inanılır bir eyleme çevirmesi için alınması gereken uzun bir mesafe var. Son gelişmeler Washington’da, asıl olarak Taiwan sorunu olmak üzere, Çin’in iç işlerine karışmaktan vazgeçme kararlılığının çok az olduğunu teyit ediyor. Dışişleri Bakanı Anthony Blinken’in açıklamaları “Tek Çin” ilkesini yanlış yorumlama konusunda artan bir istek olduğuna işaret ediyor. Beijing’in kırmızı çizgilerini ihlal etmenin ABD’nin çıkarına olduğu da söylenemez. Böyle haksız bağlantılar Washington’ı Beijing ile ilgili “Soğuk Savaş” anlayışından kurtarmak için hiçbir şey yapmaz ve Wang-Burns görüşmesi Çin’in yükselişinin ABD’nin onayına bağlı olmadığını açıkça gösteriyor.

Geniş kapsamlı ortaklıklar

Aksine, anlamlı bir hedef diplomasinin en iyi yapacağı şeyi yapmak olmalıdır: Birçok olumsuzluğun hüküm sürdüğü bir zamanda bile, dünyaya iki büyük güç arasındaki geniş kapsamlı ortaklıkları hatırlatmak. Wang’ın kendi sözleri ile küresel toplum “bu ilişkinin istikrarlı biçimde geliştiğini görmeyi” bekliyor. Bu amaçla, Çin’le yarı yolda buluşmak ve değerli iş birliğinde yaşanan kayıpları telafi etmeye yardım edebilmek için kendi içinden istikrarı desteklemek sorumluluğu Washington’a düşüyor. Bu Asya’da çatıma risklerini azaltmak, birbirinin özerk ve bağımsız kalkınmasına saygı göstermek ve Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping’in “dünyanın istikrarı ve emniyeti” diye tanımladığı şeyi desteklemeyi de içeriyor.

28 Ekim’de yapılan görüşme, Çin’in yükselişini kısıtlayan varsayımlar düzeltildiğinde, ABD ve Çin arasında pragmatik diplomasiye de bir şans veriyor. ABD için birçok biçimde, hiçbir şeyin Çin’in kalkınmasını kısıtlayamayacağı, “güçlü konumun” eşit ilişkiye zıt olduğu ve büyük güçlerin birbirlerini değiştiremeyecekleri dâhil bazı temel gerçekleri kabul etmesi için gereklidir.

ABD ve Güney Kore ortak hava tatbikatı başlattı

ABD ve Güney Kore, Avustralya’nın da katılımı ile bugün Kore Yarımadası’nda geniş çaplı ortak hava tatbikatlarına başladı. Yonhap’ın haberine göre, Güney Kore’nin F-35A, F-15K ve KF-16’nın aralarında bulunduğu 140 uçakla katıldığı tatbikata ABD, F-35B ve EA-18 dahil 100 uçakla destek veriyor.

Öte yandan tatbikatta savaş uçaklarının yanı sıra KC-135 tankerlerinin ve U-2 yüksek irtifa keşif uçaklarının da yer alacağı belirtildi. Tatbikata Avustralya Hava Kuvvetleri ile katılıyor.

Kuzey Kore tehdidi gerekçesiyle ABD ve Güney Kore’nin düzenlediği ortak tatbikatların ilki 2015’te düzenlenmişti. Tatbikatlar, 2018’de eski Güney Kore Devlet Başkanı Moon Jae-in’in Kuzey Kore ile uzlaşma politikalarının bir parçası olarak askıya alınmıştı.

Son aylarda yaptığı füze denemeleri ile tepkileri üzerine çeken Kuzey Kore, en son 28 Ekim’de Doğu Denizi (Japon Denizi) yönüne iki balistik füze fırlatmıştı. Pyongyang yönetimi, 2022 başından beri Birleşmiş Milletler (BM) kararlarını ihlal ederek 28. denemesini gerçekleştirmişti.