Reisi: ABD İran’ı istikrarsızlaştırma politikasına başvurdu

In --
13 Ekim 2022
iktibas-

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, ABD’nin ülkesine yönelik izlediği askeri ve yaptırım tehditlerinin boşa çıkarıldığını, bu yüzden Washington ve müttefiklerinin İran’ı istikrarsızlaştırmaya dönük politikalara başvurduğunu söyledi.

İran devlet televizyonunun haberine göre, Cumhurbaşkanı Reisi, Kazakistan’ın başkenti Astana’da düzenlenen Asya’da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı (CICA) 6. Zirvesi’nde konuştu.

İran’ın bölgesel ve küresel alanda iş birliği ve karşılıklı saygıya dayalı adil bir düzeni gerçekleştirmek için iyi komşuluk politikasına, çok taraflılığa ve sürdürülebilir yakınlaşmaya önem verdiğini ifade eden Reisi, “Bu bağlamda özellikle jeopolitik, enerji, ulaşım ve insan kaynakları açısından bölgesel örgütlenmelerin şekillenmesinde ve güçlendirilmesinde gücün tekelleşmesine ve tek taraflılık politikalarına karşı çıkmada aktif ve yapıcı bir rol oynamaya hazırız.” dedi.

ABD’nin İran’a yönelik uzun yıllardır askeri ve yaptırım tehditlerini sürdürdüğünü söyleyen Reisi, “İran milleti, ABD’nin askeri seçeneğini geçersiz kıldı ve kendilerinin de kabul ettikleri gibi yaptırımlar konusunda da aşağılayıcı bir başarısızlık verdi. ABD’nin, militarizm ve yaptırım politikalarındaki başarısızlığının ardından Washington ve müttefikleri istikrarsızlaştırma politikasına başvurdular ve bu konuda da kesinlikle başarısız olacaklar.” diye konuştu.

Astana’daki Bağımsızlık Sarayı’nda Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in ev sahipliğinde başlayan zirveye, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Çin Başkan Yardımcısı Wang Qishan, Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, Vietnam Başkan Yardımcısı Vo Thi Anh Xuan’ın yanı sıra gözlemci üye statüsüne sahip Belarus Cumhurbaşkanı Aleksander Lukaşenko katılıyor.

Tahran’daki Mahsa Emini protestolarına polis müdahale etti

İran’da Mahsa Emini’nin ölümü sonrası başlayan gösteriler başkent Tahran’ın yanı sıra bazı kentlerde devam ederken Tahran’daki gösterilere güvenlik güçleri müdahale etti.

Geniş güvenlik önlemleri alınan Tahran’da akşam saatlerinde göstericiler Veliasr ve İnkılap caddelerinde bir araya gelerek yönetim karşıtı sloganlar attı. Danışcu Parkı ve Şehir Tiyatrosu Metrosu’nu bir süre giriş çıkışlara kapatan güvenlik güçleri, protestoculara gazlı ve coplu müdahalede bulundu. Veliasr Caddesi’nde devriye görevi yapan motosikletli ekipleri gören sürücüler, korna çalarak tepki gösterdi.

Tahran’ın yanı sıra Bukan, Mahabad, İlam, Urumiye gibi kentlerde de yönetim karşıtı sloganlar atan göstericiler ateş yakıp yolları trafiğe kapattı.

Gün içinde Tahran, Buşehr ve Gilan üniversitelerinde öğrenciler rejim karşıtı sloganlar atarak yönetimi protesto ederken, Senendec, Sakkız, Bukan ve Bane kentlerinde de esnaf kepenk kapattı.

İran protestolarda gözaltına alınan lise öğrencilerini “psikoloji merkezlerine” gönderdi

İran Eğitim ve Öğretim Bakanı Yusuf Nuri, Mahsa Emini’nin ölümü sonrasında başlayan protestolar sırasında gözaltına alınan lise öğrencilerinin “psikoloji merkezlerinde” tutulduğunu söyledi.

İran’ın reformist Şark gazetesine konuşan Eğitim ve Öğretim Bakanı Nuri, gösterilerde gözaltına alınan öğrencilerin durumuna ilişkin, “Cezaevinde öğrencimiz yok. Gözaltına alınanlar da ıslah ve eğitim için gözaltına alındılar. Psikoloji merkezindeler ve uzmanlar okul ortamına dönebilmeleri için çalışmalarını yapıyorlar.” dedi.

İranlı Bakan, “Bu şartlarda ve aşamada, anti-sosyal karakterlere dönüşebilecek bu öğrencileri ıslah etmek istiyoruz.” ifadelerini kullandı. Kaç lise öğrencisinin gözaltına alındığına ilişkin bilgi vermeyen Nuri, “Onların sayısı çok değil, ancak tam sayısını veremem.” diye konuştu.

Hamaney protestoları “düşmanın pasif ve beceriksiz tasarımı” olarak nitelendirdi

Öte yandan, İran devlet televizyonunun haberine göre, İran lideri Ali Hamaney, anayasal bir kurum olan Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi üyelerini kabulünde, ülke geneline yayılan protestoları değerlendirdi.

Hükümet karşıtı gösterileri, “düşmanlar tarafından organize edilen dağınık ayaklanma eylemleri” olarak niteleyen Hamaney, “Son olaylarda, düşmanın rolü ve müdahalesi herkes için hatta tarafsız yabancı uzmanlar için bile aşikardır. Bu olaylar kendiliğinden ortaya çıkan bir iç mesele değil, elbette düşmanlar bazı alanları kullanmış olabilir ancak propaganda yapmak, zihinleri etkilemeye çalışmak, heyecan yaratmak, yakıcı maddeleri teşvik etmek hatta onları yapmanın yollarını göstermek gibi düşmanın eylemleri artık tamamen görülmektedir.” diye konuştu.

Hamaney, “İran’ın büyük ve yenilikçi gelişimi ve hareketlerine karşı düşmanın pasif ve beceriksiz tasarımı” olarak değerlendirdiği yönetim karşıtı protestolarda ABD ve Avrupa’dan politikacıların da rol aldığını öne sürdü.

Gösterilere katılanların ve kamu düzenini bozanların ayrılması gerektiğini söyleyen Hamaney, “Bu insanların bir kısmı, düşmanın ajanı ya da ajan değilse düşmanla aynı istikamette olan heyecanlı insanlardır. Birinci kategoride adli ve güvenlik makamları üzerine düşen görevi yapmalıdır. İkinci kategoride ise kültürel çalışmalar yapılmalıdır.” dedi.

Kamu güvenliğinden taviz verilmemesi gerektiğine işaret eden Hamaney, “Bazıları güvenlik atmosferi oluşturulmaması gerektiğini söylüyor. Biz de buna katılıyoruz. Mümkün olduğunca güvenlik atmosferi oluşturulmamalı fakat kültürel çalışmalar kendi yerinde, güvenlik ve adli çalışmalar da kendi yerinde olmalıdır.” ifadelerini kullandı.

Protesto gösterisi düzenleyen avukatlara müdahale

Bu arada, ülkede Mahsa Emini’nin ölümü ardından başlayan gösteriler 26’ncı gününde ülkenin çeşitli kentlerinde devam etti.

İran İnsan Hakları Aktivistleri Ajansına (HRANA) göre, ülkenin bazı kentlerinde sokak gösterileri düzenlendi.

Başkent Tahran’da, Tahran Barolar Birliği’ne bağlı onlarca avukat birlik binası önünde düzenledikleri gösteride “Kadın, yaşam, özgürlük” sloganları atarak ülke genelindeki protestolara destek verdi. Polis, baro üyelerine göz yaşartıcı gazla müdahale etti.

Tahran, Buşehr ve Gilan üniversitelerinde de öğrenciler rejim aleyhinde sloganlar atarken, Senendec, Sakkız, Bukan ve Bane kentlerinde esnaf gösterilere destek için kepenk kapattı.

AB Komisyonu Başkanı von der Leyen’den İran’a yaptırım sinyali

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, İran’a ülkedeki protestolarla ilgili yaptırım uygulanması zamanının geldiğini söyledi.

Von der Leyen, Brüksel’deki AB Büyükelçiler Konferansı’nda yaptığı konuşmada, İran’daki protestolara değindi.

“Şiddete ‘dur’ demeliyiz. Kadınlar seçim yapabilmelidir.” diyen von der Leyen, “Kadınlara yönelik baskıların mesullerini sorumlu tutmalıyız. Sorumlulara yaptırım uygulamanın zamanının geldiğine inanıyorum. İran halkına uygulanan şok edici şiddet cevapsız kalamaz.” ifadelerini kullandı.

Avrupa Parlamentosu da geçen hafta, İran’daki olaylarla ilgili bir karar tasarısı kabul etmiş, İran’dan Mahsa Emini cinayetiyle ilgili tarafsız soruşturma ve protestocuların serbest bırakılmasını istemiş, AB yönetimine ise Emini’nin ölümünden mesul kişilere yaptırım uygulaması çağrısında bulunmuştu.

İran’daki gösteriler

Tahran’da 13 Eylül’de “ahlak polisi” olarak bilinen İrşad devriyeleri tarafından gözaltına alındıktan sonra fenalaşarak hastaneye kaldırılan 22 yaşındaki Mahsa Emini’nin 16 Eylül’de yaşamını yitirmesi ülkede infiale yol açmıştı.

Emini’nin 17 Eylül’de memleketi Sakkız kentindeki cenaze töreni sonrasında başlayan gösteriler, ülkenin birçok bölgesine yayılmıştı.

Norveç merkezli İran İnsan Hakları Kurumunun (IHR) bugün yayımladığı raporda, Emini’nin ölümü sonrasında başlayan sokak gösterilerinde emniyet güçlerinin müdahalesi sonucu hayatını kaybeden göstericilerin sayısının 201’e yükseldiğini duyurmuştu.