“Onların ardından nefsani arzularına uyan ve namazı zayi eden bir nesil geldi. İşte bunlar azgınlıklarının karşılığını göreceklerdir.” (Meryem/59)

Bir önceki ayette bahsi geçen Peygamberler ve onların ardından gelenler Allah’a, ağlayarak secde etmişlerdi. Secde boyun eğmek, itaat etmek ve onaylamak anlamlarında kullanılan bir kelimedir. Allah’ın emrini kabullenmek, O’na boyun eğmek, gereğini yerine getirmek için mücadele etmek secde olduğu gibi; namazda alnı yere getirmekte bir secdedir. Yalnız Şunu unutmamak gerekir ki insan yere kapanmakla secde etmiş olmaz. İnandığının arkasında durmak ile bu gerçekleşmiş olur.

Allah Teâlâ, peygamberleri onların yoluna uyma hususunda bize bir teşvik olsun diye, güzel ahlaklarıyla vasıflandırarak onların peşinden, yine onların zıddı olan kimseleri zikretmiş ve: “Sonra arkalarından öyle kötü bir nesil geldi ki” diyerek bozulmuş nesle vurgu yapmıştır.

Allah Teâlâ daha sonra bu nesili namazı kılmamak veya zayi etmekle birlikte, şehvetlerine tâbi olmakla nitelemiştir. Buradaki, “namazı kılmamak” ifadesi, şehvetlerine tâbi olma ifadesi de “ağlayarak” ifadesinin mukabilinde zikredilmiştir. Çünkü bir önceki neslin ağlamaları korkularına; bunların şehvetlerine tâbi olmaları da korkmadıklarına delâlet eder. “Namazı zayi ettiler” ifadesinin zahiri, namazı terk ettiler anlamındadır. Fakat onların namazı terk etmeleri, bazen hiç kılınmaması bazen de vaktinde kılınmaması, savsaklanması manasında da kullanılabilir.

Namazı terk etmek Allah ile aradaki bağın kopması demektir. Namaz birçok ayette geçtiği gibi kötülükleri terk ettiren ibadettir. Peygamberler bizzat bu ibadeti yerine getirmişler ve bu konuda hiç taviz vermemişler. Namazın terki, aynı zamanda insanın kendini müstağni görmesine bir kapı aralamakta ve bundan sonra kendi arzu ve isteklerine uymayı, nefislerinin kendilerini çepeçevre  kuşatmasına ve her türlü kötü hareketlerde bulunmayı meşru görmesine sebep olmaktadır.

Ayette geçen “ğayy” kelimesi, kötü, azgın sapkın ve çirkin anlamlarıyla birlikte her türlü şer olarak kullanılmıştır.

(Venhar)