İslam İşbirliği Teşkilatı toplantısına davet edilen Çin’den ‘birlikte çalışalım’ çağrısı

İslam İş Birliği Teşkilatı (İİT) Dışişleri Bakanları Toplantısı’na davet edilen Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Çin ve İslam dünyasının birlik içinde ortak tutumu ve sesi oluşturması gerektiğini savundu. Çinli bakan burada Somalili ve Mısırlı bakanlarla görüştü, daha sonra Afganistan’a geçti.

Toplantı öncesi Wang Yi’den açıklama: Ortaklık, birlik, adalet ve kalkınma için geldik

Çin Devlet Konseyi Üyesi ve Dışişleri Bakanı Wang Yi salı günü İslamabad’da Pakistan Dışişleri Bakanı Şah Mahmud Kureyşi ile ortaklaşa düzenlenen basın toplantısında İİT Dışişleri Bakanları Toplantısına davet Çin’in edilmesini değerlendirdi.

Wang Yi, Çin Dışişleri Bakanı olarak ilk kez İİT Dışişleri Bakanları Toplantısı’na davet edildiğini ve bunun Çin ve İslam ülkelerinin iş birliğini daha da derinleştirme konusundaki güçlü arzusunu yansıttığını öne sürdü. Bu kez toplantının temasının “Birlik, adalet ve kalkınmayı sağlamak için ortaklık” olarak belirlendiğini hatırlatan Wang Yi, bunun içindeki dört anahtar kelimenin Çin’in toplantıya katılımının amacı ve aynı zamanda Çin ile Müslüman dostları arasındaki fikir birliği olduğunu yineledi.

Wang Yi, “ortaklık” için geldiklerini ve İslam dünyasıyla derin tarihsel köklere, benzer değer anlayışlarına ve ortak tarihi misyonlara sahip olduklarını ve iki büyük medeniyetin aynı gemide ilerlediğini belirtti.

Wang Yi, “birlik” için geldiklerini ve Çin ile İslam dünyasının iş birliğinin Güney-Güney iş birliğinin önemli bir parçası olduğunu ve salgına karşı iki tarafın daha sıkı bir şekilde birleşmesi, ortak tutumu ve sesi oluşturması gerektiğini vurguladı.

Wang Yi, “adalet” için geldiklerine ve mevcut durumda uluslararası sistem ve uluslararası ilişkilerin temel normlarının ciddi zorluklarla karşı karşıya bulunduğuna işaret etti. Wang Yi, gerçek çok taraflılığı ve tüm ülkelerin bağımsızlığını ve ulusal onurunu korumak için İslam dünyasının arkadaşlarıyla birlikte Birleşmiş Milletler (BM) Sözleşmesi ve amaçlarını ve uluslararası ilişkileri ve adaleti korumaya devam edeceklerini ifade etti.

Wang Yi, “kalkınma” için geldiklerini ve yüksek kalitede Kuşak ve Yol inisiyatifini ortaklaşa inşa etmeye, kendilerinin gelişimlerinin ve dünya ekonomisinin yeniden canlandırılmasına ve büyümesine katkılarda bulunmaya hazır olduklarını dile getirdi.

Çin resmi haber ajansı Xinhua’nın aktardığına göre, Çin Devlet Konseyi Üyesi ve Dışişleri Bakanı Wang Yi, Salı günü Pakistan’ın başkenti İslamabad’da yaptığı açıklamada, Çin’in İslam dünyasıyla dayanışma, dostluk ve işbirliğinin düzeyini yükseltmeye hazır olduğunu söyledi. Wang bu ifadeleri, Pakistan’ın başkenti İslamabad’da katıldığı İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) 48. Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantıları sırasında biraraya geldiği İslam İşbirliği Teşkilatı Genel Sekreteri Hüseyin İbrahim Taha ile görüşmesinde dile getirdi. Wang, Çin ile İslam dünyasının uzun bir ilişki geleneğini paylaştığını ve birbirinin temel çıkarlarını ilgilendiren konularda iki tarafın birbirini desteklediğini söyledi.

Çin, İslam ülkelerine 300 milyon doz aşı verecek

Wang, Çin’in İslam dünyasıyla dayanışma, dostluk ve işbirliğini üst düzeye çıkarmak için bu toplantıya katılmayı bir fırsat olarak görmeye istekli olduğunu söyledi. Wang, İslam ülkelerinin dayanışma ve bağımsızlığını temsil eden İİT’nin, Çin ile İslam ülkeleri arasındaki ilişkilerin geliştirilmesinde bir köprü görevi gördüğünü söyledi. Wang, Çin’in İslam ülkelerinin egemenliğini, bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü korumanın yanı sıra ulusal koşullarına uygun kalkınma yolunu keşfetmesini desteklediğini ve Çin’in İslam ülkelerinin yanında güçlü bir şekilde durmayı sürdüreceğini söyledi.

Çin Dışişleri Bakanı, Çin’in İslam ülkelerine 300 milyon doz ilave Kovid-19 aşısı daha sağlayacağını ve İİT’nin Afrikalı üyelerini pandemiyle mücadelede destekleyeceğini söyledi. Wang ayrıca, eğitim ve mesleki eğitim alanında ikili işbirliğini geliştirmenin yanı sıra Çin ve İslam medeniyetleri arası diyaloğunun beşinci seminerini ortaklaşa düzenleyeceğini söyledi.

İbrahim Taha: Çin’i memnuniyetle karşıladık

İslam İşbirliği Teşkilatı Genel Sekreteri Hüseyin İbrahim Taha ise, İİT’nin 50’den fazla üyesi adına Wang’ı memnuniyetle karşıladı ve Wang’ın toplantıya katılmasının ikili ilişkileri daha da geliştireceğini söyledi. Taha, İslam dünyasının Çin’in pandemi ile mücadelesinde İslam ülkelerine yardım etme, en az gelişmiş İslam ülkelerinin yanı sıra İslam Kalkınma Bankası’na yardım sağlama, Afrika’daki İslam ülkelerinde binlerce öğrenciye eğitim sunma ve Afrika’nın bağımsız kalkınma kapasitesini güçlendirmeye yardım etme gayretlerini takdirle karşıladığını söyledi. Taha, İslam ülkelerinin Çin ile diyalog ve iletişimi güçlendirmeyi, karşılıklı anlayışı teşvik etmeyi ve zorlukların üstesinden gelmek için birlikte çalışmayı umduğunu söyledi. İki taraf ayrıca diğer konuların yanı sıra Filistin ve Afganistan konularında görüş alışverişinde bulundu.

Wang Yi: Çin-Mısır ilişkileri Ortadoğu ve Afrika’da her zaman diplomatik bir öncelik

Wang Yi, Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri ile görüşmesinde, Çin ile Mısır’ın derin dostluk ve güçlü karşılıklı güvene sahip olduğunu söyledi. Wang, geçtiğimiz yıl Çin ile Mısır arasında iki yönlü ticaretin pandemiye rağmen yüzde 37 arasında arttığını ve bunun iki ekonominin birbirini son derece tamamlayan doğasını tam olarak gösterdiği söyledi. İki ülkenin Afrika’nın ilk Kovid-19 aşısı üretim hattını kurmak için birlikte çalıştığını söyleyen Wang, bunun iki ülke arasındaki geleneksel dostluğu gösterdiğini ve kapsamlı stratejik ortaklık konseptini güçlendirdiğini kaydetti.

Wang, Çin’in Mısır ile ilişkilerini Ortadoğu ve Afrika’da her zaman diplomatik bir öncelik olarak gördüğünü de sözlerine ekledi. Şukri ise, Mısır’ın Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin (UNFCCC) 27. Taraflar Konferansı’na (COP 27) bu yılın sonunda ev sahipliği yapacağını söyledi.

Şukri: Çin ile koordinasyon ve işbirliğini güçlendirmeyi arzuluyoruz

Samih Şukri, Mısır’ın Çin’in kritik rolüne ve katkılarına büyük önem verdiğini ve sera gazı emisyonunu azaltma hedeflerine ulaşmada gelişmekte olan ülkelere yardımcı olma konusunda Çin ile koordinasyon ve işbirliğini güçlendirmeyi arzuladığını söyledi. Wang, Çin’in sorumlu bir tavırla ilkim değişikliğinde küresel eylemlerde her zaman yer aldığını ve Paris Anlaşması’na varılması için önemli katkılarda bulunduğunu söyledi. Wang Çin’in, COP27’nin başarılı olması ve iklim değişikliğine küresel yanıtın doğru yönde ilerlemesinin sağlanması konusunda Mısır’ı desteklediğini de sözlerine ekledi.

İki taraf Ukrayna meselesine ilişkin de görüş alışverişinde bulundular ve tüm ülkelerin egemenliği ve toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi ve mevcut krize kapsamlı bir çözüm bulunması konusunda görüş birliğine vardılar. Şukri ise Mısır’ın, bazı ülkelerin Çin üzerinde baskı kurmasına karşı olduğunu ve ihtilafları artırmak yerine işbirliğini güçlendirmeyi savunduğunu söyledi.

Wang Yi, Somali Dışişleri Bakanı ile görüştü

Wang Yi, Somali Dışişleri Bakanı Abusaid Muse Ali ile yaptığı görüşmede, Somali’nin Afrika Boynuzu’nda önemli bir ülke olduğunu söyledi. Wang, Çin’in Somali’deki çeşitli tarafları koordinasyonlarını güçlendirmeleri için desteklediğini ve Somali’de barış, istikrar ve kalkınmaya katkıda bulunmaya devam etmeye istekli olduğunu söyledi. Wang, Çin’in bilgeliğini ve gücünü kullanarak Afrika Boynuzu’ndaki barış ve istikrara katkıda bulunmaya devam etmeye hazır olduğunu da sözlerine ekledi.

Wang Yi’den Afganistan’a sürpriz ziyaret

Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi’nin, Afganistan’a sürpriz ziyaret gerçekleştirdi. Wang’ın ziyareti, Taliban’ın kızların eğitim gördüğü okulların açılmayacağını ilan ettiği güne denk geldi. Konuk olduğu İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Zirvesi’nin düzenlendiği Pakistan’ın başkenti İslamabad’dan Kabil’e giden Wang’ın ziyareti, Taliban’ın Afganistan’da iktidara gelmesinden bu yana Çin’in ülkedeki en üst düzey teması oldu.

Taliban’ın kontrolündeki Afgan devlet ajansı Bakhtar’ın haberine göre Wang’ın “siyasi ilişkilerin genişletilmesi, ekonomik ve transit işbirliği de dahil olmak üzere çeşitli konuları görüşmek üzere” Taliban liderleriyle bir araya geleceği belirtildi.

Kabil’deki büyükelçiliğini kapatmayan Çin, ABD öncülüğündeki NATO güçlerinin çekilmesinin ardından Taliban tarafından kurulan geçici hükümetle olumlu ilişkiler kurma yolunu izliyor. Geçici hükümete insani yardım alanında destek sağlayan Pekin yönetimi, şu ana kadar resmi tanıma anlamına gelecek adımlar atmadı.

Çinli yetkililer, Taliban’ın ülkenin kontrolünü ele aldığını ve savaşın sona erdiğini ilan ettiği ilk günlerde, “Çin’in Afgan halkının kendi kaderini bağımsız olarak belirleme hakkına saygı göstereceğini” belirterek Afganistan ile dostane ve iş birliğine dayalı ilişkileri sürdürmek istediklerini vurgulamıştı.

Kuşak ve Yol Girişimi kapsamında bölgede tarihi İpek Yolu güzergahında ulaştırma ve altyapı projeleri geliştiren Çin, Afganistan’da siyasi ve ekonomik istikrarın sağlanmasını çıkarına uygun görüyor. Afganistan ile Doğu Türkistan’dan geçen dar bir sınır koridoru bulunan ülke, buradaki istikrarsızlığın kendi sınır bölgelerini etkilemesinden endişe ediyor.