Japonya Başbakanı Kişida Fumio, düzenlediği basın toplantısında ülkesinin, Rusya‘nın “en çok kayırılan ülke” statüsünü kaldıracağını açıkladı.

Rusya’nın Ukrayna’ya açtığı savaşı “insanlık dışı” olarak niteleyen Kişida, “Özgürlük, demokrasi, hukukun üstünlüğü gibi evrensel değerlere dayalı uluslararası düzeni mi istiyoruz ? Yoksa gücün hukukuna dayalı ve statükonun değiştirilmesine müsamaha göstereni mi ?” diye sordu.

Moskova yönetiminin, bu süre zarfında ülkesine karşı uyguladığı yaptırımlara değinen Kişida, “Enerji ve gıda ürünleri ithalatçısı olarak, ekonomiye etkileri endişe verici ancak Rusya’nın tehditlerine teslim olmayacağız ve barış için Ukrayna halkıyla birlikteliğimizi göstereceğiz” diye konuştu.

Yeni yaptırımların uygulanmasında, enerji güvenliğinin “kilit nokta” olduğuna dikkati çeken Japon Başbakan, Rusya-Ukrayna savaşına yönelik Pekin yönetimine “sorumlu tutum takınması” çağrısı da yaptı.

En çok kayırılan ülke ilkesi

Söz konusu ilke, Dünya Ticaret Örgütüne (DTÖ) üye ülkelerin ticari partnerleri arasında ayrım yapmamasını zorunlu kılıyor. Bir başka deyişle, bir üye ülke, herhangi bir ülkeye tanıdığı elverişli bir rejimi koşulsuz olarak tüm üye ülkelere uygulamak zorunda bulunuyor.

Bu ilkenin çeşitli istisnaları bulunurken, bunlar, gümrük birlikleri, serbest ticaret anlaşmaları gibi bölgesel ticaret anlaşmaları ve genelleştirilmiş tercihler sistemi gibi gelişme yolundaki ülkeler lehine düşük gümrük vergisi alınması veya gümrük vergisinin alınmaması gibi ayrımcı nitelikteki uygulamalar ile anlaşmanın öngördüğü anti-damping ve telafi edici vergiler gibi bazı diğer uygulamaları içeriyor.

ABD’nin ticarette en çok kayırdığı ülke

11 Mart’ta alınan, Rusya’nın “ticarette en çok kayırılan ülke” statüsünün kaldırılması kararı, Avrupa Birliği ve G-7 ülkeleriyle birlikte alındı.

VOA News’un aktardığı haberde, kararı açıklamak için Beyaz Saray’daki Roosevelt Salonu’ndan konuşan Başkan Biden, “Özgür dünya, Putin’e karşı durmak için bir araya geliyor” dedi. Bu kararın Ukrayna’daki saldırılarına devam eden Rusya’ya “yeni bir yıkıcı darbe” indireceğini söyleyen Biden, “saldırgan” olarak tanımladığı Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’in “bedel ödemek zorunda olduğunu” kaydetti.

Başkan Biden, Amerika’nın, yaptırım uygulanacak Rus oligarkları listesine yeni isimler de ekleyeceğini, Rusya’ya lüks tüketim ürünleri ihracatının da yasaklanacağını bildirdi. Biden, “Bunlar attığımız en son adımlar, ama son adımlar değil” dedi.

Rusya’yı “ticarette en çok kayırılan ülke” statüsünden çıkarmak, Amerika ve müttefiklerinin bazı Rus mallarına daha yüksek gümrük vergisi uygulamasının da önünü açıyor ve Rus ekonomisinin küresel arenadan daha fazla tecrit edilmesini sağlıyor.

Rusya’yı bu statüden çıkarma kararıy çoğunlukla simgesel ağırlık taşıyor. Bunun nedeni, Washington’daki düşünce kuruluşu İlerici Politikalar Enstitüsü uzmanı Ed Gresser’a göre Amerika’nın Rusya’dan ithalatının çoğunluğunu doğal kaynakların oluşturması.

Rus ürünlerini satın alanlar, mevcut gümrük vergisi oranları yerine 1930 yılında yürürlüğe giren Smoot-Hawley Gümrük Vergisi Yasası kapsamında getirilen vergi oranlarını ödeyecek. Büyük Buhran döneminde ticareti aksatan bu yasaya göre uranyum, rodyum, paladyum, külçe gümüş ve “king crab” olarak bilinen kabuklu deniz ürünü büyük yengeç için ilave gümrük vergisi miktarı sıfır olacak. Ancak işlenmemiş alüminyum, kontrplak, yarı işlenmiş çelik ve elmas gibi ürünlere uygulanacak ithalat vergisi, yükselecek.

G7 ülkelerinin Rusya’yı kayrılmaktan çıkarması

Avrupa Birliği (AB) ve G7 üyelerinin de dahil olduğu bir grup ülke, Rusya’ya Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) çerçevesindeki “en çok kayrılan ülke” statüsünün bugün itibarıyla (15 Mart) uygulanmayacağını bildirdi.

AB Komisyonu Kıdemli Başkan Yardımcısı Valdis Dombrovskis, Rusya’nın DTÖ’de en çok kayrılan ülke statüsünün durdurulması kararına ilişkin açıklama yayımladı. AB ve G7 ülkeleri ile Arnavutluk, Avustralya, İzlanda, Güney Kore, Moldova, Karadağ, Yeni Zelanda, Kuzey Makedonya ve Norveç’in bugün itibarıyla Rusya’ya DTÖ çerçevesinde tanınan statüyü uygulamayacaklarını belirten Dombrovskis, söz konusu kararın çok güçlü bir siyasi işaret olduğunu kaydetti.

Dombrovskis, Rus ürünlerinin artık en çok kayrılan ülkelere uygulanan muameleden faydalanamayacağına dikkati çekerek, bunun Rusya’yı DTÖ üyesi olarak önemli ticari avantajlardan mahrum bırakacağını ifade etti. Söz konusu uygulamanın DTÖ anlaşmasının güvenlik muafiyetleri kapsamında yapıldığına işaret eden Dombrovskis, Rusya’nın küresel sistemde dışlandığını anlattı.

Dombrovskis, “Belarus’un DTÖ’ye katılımını da askıya alacağız.” ifadesini kullandı. Rusya’yı uluslararası finansal sistemden daha fazla tecrit etme konusunda kararlı olduklarını belirten Dombrovskis, Rusya’nın derhal Ukrayna işgaline son vermesi gerektiğini kaydetti.