Rusya saflarında cepheye gelen ve toplu halde namaz kılan Çeçenlerin görüntüsü çok tartışıldı. İlahiyatçılar farklı bir inanca mensup bir devletin emrinde savaşırken ölen Müslümanların İslam hukukuna göre şehit sayılıp sayılamayacaklarını yorumladı.
Ali Kemal Erdem / Independent Türkçe
Rus ordusunun Ukrayna’ya müdahalesinin ardından bölgeden gelen görüntülerden bir tanesi Türk kamuoyunda çokça tartışıldı. Görüntülerde Rus ordusuna destek için bölgeye giden Çeçen taburunun ormanlık bir alanda toplu halde namaz kılıyor.
Gazeteci Fehim Taştekin’e göre, görüntüde yer alanlar, Rusya’ya bağlı Çeçenistan Cumhurbaşkanı Ramazan Kadirov’un emriyle bölgeye gelen Çeçen savaşçılar, Yug (güney) taburuna bağlı ve Hüseyin Mecidov komutasında yer alıyor.
Kimi görüntülerde de geleneksel zikir ayinlerini cephe hattında da sürdürdükleri görülen Çeçen savaşçıların özellikle Kiev’deki sokak çatışmalarında aktif rol oynayacakları öne sürülüyor.
Ukrayna saflarında da Çeçenler var
Ruslarla birlikte omuz omuza vererek savaşan Çeçenler olduğu gibi Ukrayna safında da Şeyh Mansur ve Dzhokhar Dudaev isimli Çeçen taburlarına bağlı oldukları belirtilen Çeçen savaşçıların görüntüleri medyaya düştü. Yani her iki savaşan ülkenin safında da Müslüman Çeçenler yer alıyor.
Rusya’yı ilk savaşta yendiler, ikincisinde yenildiler
Çeçenler dindarlıklarıyla ve geleneklerine bağlılığıyla bilinen bir toplum. Kadirilik, Çeçenler arasında yaygın bir tarikat.
Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından Cevher Dudayev’in başkanlığındaki Çeçenistan, 1991 yılında bağımsızlığını ilan etmiş ancak bunun Rusya Federasyonu tarafından kabul edilmemesi ve devamında askeri müdahalesi ile Aralık 1994’ten itibaren çetin bir savaş başlamıştı.
Cevher Dudayev’in 21 Nisan 1996’da Rus bir senatörle görüşürken telefon sinyalinin tespit edilerek Rus savaş uçağından atılan füze ile yaşamını yitirmesine karşın devam eden savaşta Çeçenler başarı göstermiş, kaybettikleri başkentleri Grozni dahil şehirleri geri almayı başarmıştı.
Bunun üzerine 31 Ağustos 1996’da taraflar arasında önce ateşkese ardından bir anlaşmaya varılmış, Rus birlikleri Çeçenya’da çekilirken bağımsız denebilecek daha gevşek bağlarla da olsa Rusya Federasyonu’na bağlı kalmaya devam etmişti.
Çeçenya’daki barış ise uzun sürmemiş Çeçen lider Şamil Basayev komutasındaki bir gücün Dağıstan’daki bağımsızlık yanlısı gruplara yardım için bu ülkeye girmesini bahane eden Rusya, bu sefer de 29 Eylül 1999’da başlayan ikinci harekatı başlattı.
Daha büyük bir kuvvetle şiddetli saldıran Rusya, Çeçenler arasındaki görüş farklılıklarını da iyi değerlendirdi. Bir kesim Rusya yanlısı bir tutum takınırken geri kalan yerleşim yerlerinin düşmesinin ardından kırsala çekilerek direnişi sürdürdü.
Bağımsızlık savaşına katıldı sonra Rus tarafına geçti
Rusya yanlısı tutum takınanların arasında Kadirov’un babası Ahmet Kadirov vardı. Kadirov, Çeçenya’da (Çeçenistan) kurulan Rus yanlısı yönetimin ilk cumhurbaşkanı olarak 5 Ekim 2003’te göreve başladı. Ancak bu görevi çok sürmeden 9 Mayıs 2004’te stadyumdaki bir tören sırasında bağımsızlık yanlısı Çeçenlerin düzenlendiği bombalı saldırıda yaşamını yitirdi.
Onun ölümüyle birlikte oğlu Ramazan Kadirov ön plana çıktı. Kadirov, ilk savaşta babası Ahmet Kadirov gibi bağımsızlık yanlısı güçlerle birlikte çarpışmıştı. Fakat daha sonra yeni dönemde, Ruslarla birlikte bağımsızlık yanlısı Çeçenlere karşı mücadeleye başladı.
Bu nedenle önce 2004’te Putin tarafından “Rusya Federasyonu Kahramanı” ilan edilen Kadirov, 2007’de Rusya’ya bağlı özerk Çeçenistan Cumhuriyeti’nin başkanlığına getirildi. Çeçenistan’daki bağımsızlık yanlısı grupların azalarak devam eden silahlı faaliyetleri 2009’da tamamen sonlandı.
Rus ordusu nerede Kadirov’un gücü orada
Bağımsızlık yanlısı Çeçenler farklı ülkelere dağılarak politik mücadeleye başladı. Daha radikal çizgide olanlar ise cihatçı hareketlere dahil olarak Suriye, Irak ve Afganistan’daki çatışmalara da dahil oldu.
Çeçenistan’daki hakimiyetini güçlendiren ve görünürde İslami kuralların eskiye oranla daha fazla hakim olduğu bir yönetim kuran Kadirov, dış ilişkilerinde ise Rusya ve Putin’in sıkı bir taraftarı durumunda.
Kadirov’a bağlı güçler Rusya’nın daha önce Gürcistan’a yaptığı müdahalede de Rus ordusuna katılmıştı. Ayrıca Suriye’de de muhalif saflardaki Çeçenleri tespitte yardımcı olmak için Kadirov’un adamlarından oluşan bir gücün faal olduğu öne sürülmüştü.
Leave a Comment
Your email address will not be published. Required fields are marked with *