Raporun yayımlanmasının ardından Başbakan Boris Johnson muhalefetin yanı sıra kendi partisinden de büyük bir eleştiri aldı. 12 sayfalık rapora göre, Başbakanlık ve Kabine, pandemi sürecindeki “kısıtlama uygulamalarına liderlik etmekte ve olayları değerlendirmede” başarısız oldu.

BBC Türkçe‘nin haberine göre, Raporun yayımlanmasının ardından İngiltere Başbakanı Johnson, alt meclis olan Avam Kamarası’ndaki oturuma katıldı. Konuşmasına özür dileyerek başlayan Johnson, “Yapılması gerektiği şekilde yapmadığımız şeyler için ve bu konuyu ele alış şeklimiz için özür dilerim” dedi.

Avam Kamarası’nda hem muhalefetteki İşçi Partisi’nden hem de lideri olduğu Muhafazakar Parti’den milletvekillerinin sert tepkisiyle karşılaşan Johnson, rapordaki tüm bulguları da kabul ettiğini söyledi: “Dönüp aynada kendimize bakmalı ve öğrenmeliyiz. Şu ya da bu detayın kurallara uygun şekilde yapıldığını; insanların çok çalıştığını söylemenin bir anlamı yok. Bu pandemi herkes için çok zordu, ülke genelinde halktan çok olağandışı fedakârlıklar istedik. Bu sebeple insanların öfkesini anlıyorum, özür dilemek yeterli değil.”

‘Başbakan hepimizi aptal yerine koydu’

Avam Kamarası’nda söz alan muhalif siyasetçiler ise Johnson’ı istifaya davet etti. Ana muhalefetteki İşçi Partisi lideri Sir Keir Starmer da “Başbakan hepimizi aptal yerine koydu” dedi ve utanmazlıkla suçladığı Johnson’ı istifaya davet etti.

İktidardaki Muhafazakar Parti’den Eski Başbakan Theresa May ise “Başbakan ya kendi koyduğu pandemi kurallarını okumadı, ya bunların ne anlama geldiğini anlamadı ya da kuralların kendisi için geçerli olmadığını düşündü. Bunlardan hangisi doğru?” diye sordu.

İskoç Ulusal Partisi’nin Avam Kamarası’ndaki lideri Ian Blackford ise Başbakan’ın bilinçli olarak Parlamento’yu yanlış yönlendirdiğini ve istifa etmesi gerektiğini söyledi. Blackford, Başbakan Johnson’ın bu ifadeleri karşısında gülmesini de eleştirdi.

Diğer milletvekilleri de raporda Başbakan Johnson’ın daha önce “olmadı” dediği bazı partilerin de yer aldığını hatırlattı.

Johnson’dan savunma

Johnson ise bu eleştiriler karşısında sözlerinin arkasında olduğunu, bu konuda polis soruşturmasının da devam ettiğini, vekillerin soruşturma tamamlanana kadar beklemesi gerektiğini söyledi.

Başbakan Johnson, Başbakanlık Konutu olan Downing Street 10 Numara’da ve Kabine’de yönetim şekliyle ilgili değişiklikler yapacağını; böylece hükümetin görevini yapmaya devam etmesini sağlayacağını söyledi: “Sorunu anlıyorum, çözeceğim.”

Rapordaki ayrıntılar

Raporda, Covid-19 kısıtlamaları sürerken Başbakanlık’ta yapılan etkinliklerden bazılarına “izin verilmemesi” gerektiği; bazılarının ise “gerçekleştiği şekilde yapılmaması” gerektiği vurgulanıyor. Başbakanlık bahçesinin “açık bir yetkilendirme veya gözetim olmaksızın toplantılar için kullanıldığı” ve bunun “uygun olmadığını” belirtiliyor.

Gray’ın raporunda 20 aylık sürede, bazıları birkaç gün arayla yapılan 16 içkili toplantı ve parti sıralanıyor, aşırı alkol tüketimi yapıldığı bilgisi yer alıyor. Bu partilerden 12’si için polis de ayrı bir soruşturma yürütüyor.

Sue Gray’in raporuna göre, Johnson polis soruşturmasına konu olan partilerden en az üçüne katıldı. Raporda 20 Mayıs 2020’de bahçesindeki partiye, 19 Haziran 2020’deki kendi doğum günü partisine ve 30 Kasım 2020’de bir özel danışmanının veda partisine katıldığı belirtiliyor. 13 Kasım’da, Downing Street’te Başbakan’ın eşi ve iki çocuğuyla birlikte yaşadığı konutta düzenlenen partiye katılıp katılmadığı ise polis tarafından inceleniyor.

Raporda şu ifadeler de yer alıyor:

“Profesyonel bir işyerinde, aşırı alkol tüketimi hiçbir zaman uygun değildir.”

“Bazı çalışanlar, işyerinde tanık oldukları davranışlarla ilgili endişelerini dile getirmek istediler, ancak bunu yapamadılar. Hiçbir personelin, tanık olduğu kötü davranışları bildirmek ya da itiraz etmek konusunda çekincesi olmamalı.”

“(Başbakanlık’taki) liderlik yapısı parçalanmış ve karmaşık durumda. Bu durum bazen sorumluluk sınırlarının bulanıklaşmasına neden oluyor.”

Raporda, hükümet vatandaşlardan “hayatları pahasına” geniş kapsamlı kısıtlamaları kabul etmelerini isterken gerçekleştirilen bu toplanmaları haklı çıkarmanın zor olduğu belirtiliyor:

“Söz konusu toplantıların en azından bir kısmı, yalnızca hükümetin merkezinde görev yapanlardan beklenen yüksek standartları değil, aynı zamanda o dönemde tüm İngiliz halkından beklenen standartları da gözlemleme konusunda ciddi bir başarısızlığı temsil ediyor.”

Gray’in açıklamasında bu soruşturmanın, “kamu görevlileri ve kamuoyundan geniş çaplı ve karmaşık taleplerin olduğu benzersiz bir 20 aylık süreyi kapsadığı” belirtiliyor:

“Ülkenin tamamı bu zorluklara göğüs gerdi. Bakanlar, özel danışmanlar ve parçası olmaktan gurur duyduğum Kamu Hizmeti de bu ulusal çabanın önemli ve özverili bir parçasıydı. Ancak bu toplanmaların bazılarının gerçekleşmesine izin verilmemesi gerekiyordu:

“Hükümet genelinde derhal ele alınması gereken bu olaylardan çıkarılacak önemli dersler var. Bunun için polis soruşturmalarının sonuçlanmasını beklemeye gerek yok”.