7 Temmuz’da öldürülen Başkan’a 23 Temmuz’da cenaze töreni

7 Temmuz’da öldürülen Başkan’a 23 Temmuz’da cenaze töreni

Haiti’de suikast sonucu öldürülen Devlet Başkanı Jovenel Moise için ölümünden ancak iki hafta sonra cenaze töreni düzenlenebilirken, suikastı protesto edenler nedeniyle tören iki saat gecikti. Törende, Moise’in karısı tabuta sarıldı, adalet istedi.

Bir ekip tarafından gerçekleştirilen suikastla ilgili operasyonlar ve yeni cumhurbaşkanı seçimi ile ilgili olaylar Haiti’de cenaze töreninin gecikmesine neden oldu. Haiti’nin 53 yaşındaki Devlet Başkanı Moise, 7 Temmuz’da silahlı kişilerce evine düzenlenen saldırıda hayatını kaybetmiş, eşi Martine Moise yaralanmıştı. Cenaze töreni 23 Temmuz’da düzenlendi.

Suikaste karşı yoğun protesto

Bölge basınında yer alan habere göre, Moise’nin memleketi Cap-Haitien kentindeki evinde yoğun güvenlik önlemleri altında cenaze töreni düzenlediği esnada yüzlerce protestocunun konuta zorla girmeye çalışması üzerine olaylar çıktı.

Polis, Moise’nin öldürülmesini protesto eden ve adalet sloganları atan öfkeli kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz ve tazyikli su sıkmak zorunda kaldı.

Yoğun protestolar nedeniyle iki saat geciken tören, Moise için ayin yapılmasıyla başladı. Moise’ye düzenlenen saldırı sırasında yaralı kurtulan eşi Martine Moise, kocasının tabutuna dokunarak adalet çağrısında bulundu.

ABD ve BM elçileri törenden kaçtı

Törene ABD Başkanı Joe Biden’ın Haiti için yeni özel elçisi Daniel Foote ve Birleşmiş Milletler Büyükelçisi Linda Thomas-Greenfield’ın yanı sıra diplomatik ve yabancı misyon temsilcileri katıldı.

Öte yandan ABD’de yayımlanan Miami Herald gazetesinin haberine göre, protestolar sürerken silah seslerinin duyulması üzerine BM ve ABD temsilcisi, Moise’nin cenaze törenini terk etmek zorunda kaldı.

Suikast

7 Temmuz’da evinde silahlı saldırıya uğrayan Haiti devlet başkanı Jovenel Moise, ambulans uçakla ABD’nin Miami kentindeki Baptist Hastanesi’ne götürülmüştü. Moise’nin yaşamını yitirmesinin ardından geçici Başbakan Claude Joseph, ülkede “acil durum” ilan etmişti.

Ulusal Polis Müdürü Leon Charles, suikastın 26 Kolombiyalı ve 2 Haiti asıllı ABD vatandaşının içinde olduğu komando birliğince düzenlendiğini söylemişti.

Moise’yi öldüren paralı askerlerin, “DEA (ABD Uyuşturucuyla Mücadele Dairesi) operasyonu” şeklinde bağırdığının ortaya çıkmasının ardından Haiti kamuoyunun suikastta ABD’nin parmağı olduğu yönündeki şüpheleri artmıştı.

Jovenel Moise dönemi

Devlet Başkanı Jovenel Moise’nin suikast sonucu hayatını kaybettiği Karayip ülkesi Haiti’de yaklaşık 5 yıldır süren siyasi kriz ülkeyi kaosa sürükledi.

Moise’nin görev süresine dair tartışmalar üzerinden başlayan siyasi krizin yanı sıra kötü giden ekonomi, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını ve artan güvenlik sorunu, ülkeyi kaosa sürükleyen başlıca sebepler olarak öne çıktı.

Jovenel Moise, 2016’daki tartışmalı seçimler nedeniyle görevini bir yıl geçici olarak yürüttü, devlet başkanlığı görevine resmen Şubat 2017’de başlayabildi.

Moise, resmen 2017’de göreve başladığı için 5 yıl olan görev süresinin Şubat 2022’de dolacağını savunurken muhalefet partileri, bu sürenin 7 Şubat 2021’de dolduğunu iddia ediyordu.

Jovenel Moise’nin devlet başkanlığı sırasında yaklaşık 11 milyon nüfuslu Haiti’de nüfusun neredeyse yüzde 60’ının günlük geliri 2 doların altına düşerken halktan ekonomik ve siyasi krizlerin yanı sıra güvenlik ve Kovid-19 salgını kaynaklı sağlık problemleri nedeniyle Moise yönetimine karşı tepkiler yükselmeye başladı.

Haiti’de 7 Şubat 2019’dan bu yana artan enflasyona, kamuda yolsuzluğa, gıda gibi temel ihtiyaç maddelerinin azalmasına ve başkentte birçok benzin istasyonunun kapanmasına neden olan akaryakıt sıkıntısına tepki gösteren vatandaşlar, Moise’nin istifası talebiyle hükümet karşıtı gösteriler düzenliyordu.

Öte yandan, Haiti’de muhalefet, 53 yaşındaki Moise’yi hükümetin icraatlarını denetleyen mahkemelerin yetkilerini kısıtlayarak ve kendisine bağlı bir istihbarat teşkilatı kurarak iktidarını sağlamlaştırma girişimlerinde bulunmakla suçluyordu.

Uluslararası kurumlar devrede

Haiti’de devlet başkanlığı ve parlamento seçimleriyle birlikte 26 Eylül 2021’de anayasa değişikliği referandumu düzenlenmesi planlanırken halkın güvenlik gerekçesiyle sandığa gitmekten çekindiği ifade ediliyor.

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu’nun (UNICEF) 15 Haziran’da yayımladığı raporda, Haiti’nin başkenti Port-au-Prince’de tırmanışa geçen ölümcül çete çatışmaları nedeniyle son 2 haftada yaklaşık 8 bin 500 kadın ve çocuğun evlerini terk ettiği bildirildi. Raporda, evlerini terk etmek zorunda kalanların spor salonları gibi geçici yerlere sığındığı; gıda, içme suyu, kıyafet ve battaniye ihtiyaçlarının olduğu belirtildi.

Yine BM verilerine göre Haiti’nin bazı bölgelerinde çeteler kontrolü ele geçirirken Port-au-Prince’da son 9 ayda 14 bin kişi evlerinin terk etmek zorunda kaldı.

Ulusal İnsan Hakları Savunma Ağı Direktörü Pierre Esperance, haziran ayında son günlerde şiddetin zirveye çıkması nedeniyle endişeli olduğunu ve Moise’nin görevini sürdürmesi halinde durumun kötüleşeceği uyarısında bulunmuştu.

Paylaş :

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked with *