Batı Şeria’da Filistin güvenlik güçleri tarafından gözaltına alındıktan kısa süre sonra yaşamını yitiren muhalif Nizar Benat’ın cenazesi çok sayıda Filistinlinin katılımıyla defnedildi.

Filistin’deki bağımsız siyasi aktivistler arasındaki muhaliflerinden biri olarak tanınan, sosyal medya hesaplarında yayınladığı video görüntülerinde Batı Şeria’daki Filistin yönetimine yönelik sert eleştirilerde bulunan Nizar Benat, yayınları nedeniyle farklı tarihlerde birkaç kez gözaltına alınmıştı.

Benat, halk nezdinde Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ve Başbakan Muhammed Iştiyye dahil Filistin yönetimine yönelttiği “cesur ve sert” eleştirileriyle tanınıyordu. Ailesi, Benat’ın Filistin güvenlik güçleri tarafından 8 defa gözaltına alındığını ifade ediyor.

Benat, sosyal paylaşım hesaplarında yayınladığı görüntülerde, daha önceki gözaltılar sırasında güvenlik güçleri tarafından işkenceye maruz kaldığını da belirtmişti.

Gazze’deki direnişe destek veriyordu

Ailesi, 1948’de Filistin’in Acur beldesinden tehcir edilen Filistinli mülteci Benat, El Halil kentindeki Dura beldesinde ikamet ediyordu. Evli ve 5 çocuk babası Benat, dekorasyon ve marangozluk yapıyordu.

Filistinli Benat’ın herhangi siyasi bir grupla bağlantısı olmadığı belirtiliyor. Benat, daha önceki açıklamalarında defalarca abluka altında tutulan Gazze Şeridi’ndeki direniş gruplarına desteğini dile getirirken Filistin yönetiminin yaklaşımını ve İsrail’le güvenlik koordinasyonunu reddettiğini de vurguluyordu.

Filistin yönetimi ve destekçilerinin saldırısına uğramıştı

Benat, 22 Mayıs’ta yapılması planlanan ancak Devlet Başkanlığı kararıyla iptal edilen Filistin parlamento seçimlerine katılmak üzere “Özgürlük ve Onur” başlığı altında bağımsız bir liste hazırlamıştı.

Muhalif ismin, Filistin seçimlerinin iptali üzerine Avrupa Birliği’ne yaptığı “Filistin yönetimine desteğini kesmesi” çağrısı kamuoyunda tartışmalara yol açmıştı.

Söz konusu açıklaması nedeniyle Filistin yönetimi ve destekçilerinin saldırısına maruz kalan Benat, olayların ardından 2 Mayıs’ta yayınladığı videoda, Filistin güvenlik güçleri eşliğinde silahlı bir grubun evine ateş açtığını, ev halkını korkuttuklarını söylemişti.

Son eleştiri konusu: İsrail’le aşı anlaşması

Benat, ölümünden önce 21 Haziran’da yayınladığı son videoda, Filistin makamlarına İsrail ile yaptığı aşı takası anlaşması (daha sonra anlaşma iptal edildi) konusunda sert şekilde eleştiriler yöneltmişti.

“Aşı anlaşmasının arkasında kim var?” başlığıyla yayınladığı videoda, Filistin yönetimini “halkının hayatını ticaret mevzusu yapmakla” suçlamıştı.

Benat’ın ölümünü vali açıkladı

Batı Şeria’daki El Halil Valisi Cebrin el-Bekri, dün yaptığı yazılı açıklamada, Benat’ın gözaltına alınmasının ardından hayatını kaybettiğini açıkladı. Bekri, Benat’ın gözaltı sırasında sağlık durumunun kötüleştiğini, hastaneye kaldırıldığını ve vefat ettiğini bildirdi.

Benat’ın dün güvenlik güçlerince gözaltına alınmasından birkaç saat sonra gelen ölüm haberi, Filistin kamuoyunda şok etkisi yarattı.

Benat’ın ailesinden “suikast” suçlaması

AA muhabirine aile adına konuşan Ammar Benat, Nizar Benat’a suikast yapıldığını söyledi.

Benat’ın Filistin güvenlik güçleri tarafından sabah saat 3 buçukta göz altına alındığını kaydeden Ammar, “Güvenlik güçleri Benat’ın evinin kapısını patlatarak içeri girdi. Ahşap sopa ve demir coplarla onu darbettiler.” dedi. Ammar sözlerine şöyle devam etti: “Benat’a güvenlik güçleri biber gazı da sıktı. Kaba bir şekilde elbiselerini soydular ve kanlar içinde dövülerek götürüldü.”

Ailenin Benat hakkında resmi makamlardan bir bilgi alamadığını dile getiren Ammar, ölüm haberini medyadan öğrendiklerini söyledi.

Ammar ayrıca, Benat’ın cenazesinin otopsi işlemine aile doktorunun katılmasını istediklerini belirterek, uluslararası ve yerel insan hakları örgütlerinin de katılımıyla uluslararası bir soruşturma açılmasını talep ettiklerini ifade etti.

Olayın ardından Filistin Başbakanı Muhammed Iştiyye, Benat’ın ölümünü araştırmak üzere bir komisyon kurulduğunu açıkladı.

Filistinli insan hakları örgütleri: Benat’ın gözaltında ölümü doğal değil

Bağımsız İnsan Hakları Heyeti, El-Hak Kurumu, Kudüs, İnsan Hakları ve Hukuki Yardım Merkezinden temsilciler emekli anatomist doktor Selim Ebu Zarur’un yayımladığı ortak açıklamada, Benat’ın ölümünün “doğal olmadığı” kaydedildi.

Açıklamada, şu ifadeler yer aldı:

“Yapılan otopside, baş, boyun, omuzlar göğüs, sırt, uyluk ve kollar dahil vücudun birçok bölgesinde morluklar ve sıyrıklar bulunduğu, ellerin bileklerden bağlı olduğu ve kaburgalarda kırıkların bulunduğu tespit edilmiştir.”

Adli tıp raporu ve aile doktorunun vefatın doğal olmadığı ve suç içerikli fiille gerçekleştiğini vurguladığı belirtilen açıklamada kesin ölüm sebebinin belirlenmesi için alınan sıvı ve doku testlerinin sonuçlarının beklendiği aktarıldı.

Tepkiler

Hamas, İslami Cihad gibi Filistinli gruplardan olaya ilişkin tepki açıklamaları gelirken, ABD ve BM gibi uluslararası camiadan da ölüm sebebinin incelenmesi çağrıları yükseldi.

Hamas’tan yapılan yazılı açıklamada, Nizar Benat’ın ölümünden Filistin güvenlik servisi sorumlu tutularak Hamas Hareketinin olayı şiddetle kınadığı dile getirildi. Benat’ın ölümünün tüm sorumluluğunun Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’a ait olduğu belirtilen açıklamada, “Bu, Filistin Yönetimi ve Filistin güvenlik servisinin halkımızın ve muhalif aktivistlere karşı tutumunu yansıtan önceden tasarlanmış organize bir suçtur.” ifadelerine yer verildi.

İslami Cihad Hareketinden yapılan yazılı açıklamada da, “Benat’ın başına gelen, Filistin yönetiminin tüm muhaliflerinin bastırılması politikasını ve özgürlüklerin ihlalinin boyutunu ortaya koyuyor.” ifadelerine yer verildi.

Filistin Halk Kurtuluş Cephesinden yapılan yazılı açıklamada da, Benat’ın ölümünden Filistin yönetimi sorumlu tutularak, “Tüm boyutları ve sonuçları ile halkımızın hak ve özgürlüklerini etkileyen diğer benzer konularda da insan hakları örgütleri ve kuruluşlarının rolünün önemini vurguluyoruz.” ifadeleri kullanıldı.

Filistin Ulusal Girişiminden yapılan açıklamada da, Girişimin, siyasi gözaltılara, şiddet ve işkenceye karşı olduğu, Benat’ın ölümü hadisesini kınadığı ifade edilerek, kapsamlı bir soruşturma yürütülmesi için bağımsız bir soruşturma komitesinin kurulması çağrısında bulunuldu.

Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Yürütme Komitesi eski üyesi Hannan Aşravi ise Twitter hesabından yaptığı açıklamada Benat’ın gözaltına alınmasını ve ölümcül şekilde darp edilmesini ciddi bir suç ve kritik bir gelişme olarak değerlendirdi. Filistin’de durumun kontrolsüz şekilde kötüleşmeye devam ettiğini kaydeden Aşravi, bunun da bölgede tırmanışa yol açtığını belirtti. Aşravi, Benat’ın ölümünden sorumlu olanlardan hesap sorulması gerektiğini vurguladı.

Uluslararası tepkiler

Avrupa Birliği (AB) Filistinliler Delegasyonu, Benat’ın ölümü nedeniyle “üzüntülerini” ifade etti. Delegasyon, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, aktivist ve eski aday Benat’ın güvenlik güçleri tarafından tutuklanmasının ardından ölümü karşısında şaşkınlıklarını ifade etti. AB Delegasyonu ivedilikle bağımsız, şeffaf ve kapsamlı bir soruşturma yapılmasını istedi.

Kanada’nın Filistin Temsilcisi Robin Wettlaufer, aktivist Benat’ın ölümü karşısında çok şaşırdığını ve derinden üzüldüğünü kaydetti. Wettlaufer ülkesinin, ifade özgürlüğü ve siyasi figürlerin ve sivil toplum üyelerinin korunması için güvenli bir alan ihtiyacını güçlü bir şekilde vurguladığını belirtti.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric, günlük basın toplantısında, Filistinli muhalif Nizar Benat’ın ölümünden bilgileri olduğunu belirterek, “Genel Sekreter, Nizar Banat’ın ölümüyle hassasiyetle ilgilendi ve açıkça, bağımsız ve şeffaf bir soruşturma yapılması çağrısında bulundu.” diye konuştu. Dujarric, hükümetlerin vatandaşlarını koruma ve insan haklarına saygı gösterme sorumluluğu olduğuna işaret ederek, soruşturmanın sonucunun kamuoyuna açık olması gerektiğini kaydetti.

Hükümet araştırma komisyonu kurdu

Filistin hükümeti ise Nizar Benat’ın ölümüne ilişkin resmi bir soruşturma komisyonu kurulduğunu açıkladı. Başbakan Muhammed Iştiyye, yaptığı yazılı açıklamada vatandaş Benat’ın El-Halil’de güvenlik güçleri tarafından gözaltına alındığı sıradaki ölümünü araştırmak için bir komisyon oluşturulduğunu ifade etti.

Iştiyye, Adalet Bakanı Muhammed Fehd eş-Şelalde’nin başkanlığındaki komisyonda Bağımsız İnsan Hakları Komisyonu Müdürü Ammar Devik, Benat ailesini temsil eden bir doktor ve askeri istihbarattan tümgeneral Mahir el-Faris’in yer aldığını belirtti.

Ayrıca otopsiye katılmak için aile tarafından bir doktorun davet edileceğini kaydeden Iştiyye, komisyonun, ölüm nedenini araştırmak ve belirlemek için ivedilikle çalışmaya başlayacağını, otopsi bulgularına göre hareket edileceğini; ailesi, görgü tanıkları ve yetkililerin ifadelerine başvurulacağını aktardı.

Ramallah’da tepki gösterisine müdahale

Görgü tanıklarından edinilen bilgiye göre, Filistin güvenlik güçleri, aktivistlerin muhalif Nizar Benat’ın ölüm olayını kınamak için Ramallah’da düzenlediği gösteriye müdahale ederek dağıttı.

Güvenlik güçleri, Ramallah kentinin orta kesimindeki El-Menara meydanından Filistin Devlet Başkanlığına doğru yürüyen göstericilere göz yaşartıcı gaz ile müdahale ederek dağıttı ve onlarca aktivisti darp etti. Olayda bazılarında morarmalar ve ezilmeler meydana gelirken bazıları da gazdan etkilendi.

Benat’ın fotoğraflarını taşıyan göstericiler, Filistin güvenlik güçlerini Benat’a suikast düzenlemekle suçlayan sloganlar attı. El-Halil kentindeki Bin Ruşd Meydanında düzenlenen protestoda da göstericiler Benat’ın fotoğraflarını taşıdı.