Dünyanın en büyük güneş enerjisi şirketlerinden bazılarının, Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki Uygurların zorla çalıştırdığı öne sürüldü.

ABD merkezli The New York Times gazetesinde yer alan haberde, danışmanlık hizmeti veren Horizon Advisory’nin yayımladığı raporda GCL-Poly, East Hope Group, Daqo New Energy, Xinte Energy ve Jinko Solar gibi büyük güneş enerjisi şirketlerinin, fabrikalarında Sincan’daki Uygur ve diğer etnik azınlıkların zorla çalıştırdığı iddia edildi.

Çin basınında, Uygurlara güneş sistemiyle ilgili eğitim verildiği ve bu kişilere kalacak yer sağlandığıyla ilgili haberlerin yer aldığına işaret edilen raporda, araştırmacılar ve insan hakları uzmanlarının ise bu olumlu haberlerin aslında etnik azınlıklara yönelik zulmü saklamak amacıyla yapıldığını belirttiği ifade edildi.

Raporda, Çin’deki Uygurların ve diğer etnik azınlıkların ya kendi fabrikalarında ya da tedarikçilerinin fabrikalarında zorla çalıştırmakla suçlanan şirket sayısının giderek arttığına işaret edildi.

Enerji şirketleri dönüş yapmadı

GCL-Poly, Daqo New Energy, Xinte Energy ve East Hope Group ise konuyla ilgili yorum taleplerine dönüş yapmadı.

ABD’deki Güneş Enerjisi Endüstrileri Derneği, Sincan’daki insan hakları ihlallerinin kınanması gerektiğine işaret ederek, şirketlerin tedarik zincirlerini bölgeden çıkarmasını istedi.

Amerikan BuzzFeed haber sitesi de Çin’in Sincan bölgesinde Müslüman Uygur Türklerini zorla tuttuğu toplama kamplarının yakınlarına yüzlerce fabrika kurup, kampta tutulan çoğunluğu kadın Uygurları bu fabrikalarda zorla çalıştırdığı öne sürmüştü.

‘Pamuk tarlalarında zorla çalıştırılıyorlar’

Sincan Uygur Özerk Bölgesi, son olarak Müslüman Uygurlar ve diğer azınlıkların pamuk tarlalarında zorla çalıştırıldığı haberleriyle gündeme gelmişti.

Washington’daki Komünizm Kurbanları Anma Vakfı Üyesi ve Çin konularındaki çalışmalarıyla bilinen Adrian Zenz, Çin’in Uygur ve diğer azınlıkları pamuk tarlalarında zorla çalıştırdığına dair, 14 Aralık’ta Küresel Politika Merkezi’nde rapor yayımlamıştı.

Rapor üzerine merkezi İsveç’te bulunan giyim firması H&M dahil dünyaca ünlü firmalar Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nden pamuk alımını durdurmuştu.

Tartışmalı kamplar

Çin’de son yıllarda Müslüman Uygurların kimlik ve kültürlerine yönelik ihlaller uluslararası kamuoyu tarafından eleştiriliyor.

Pekin’in “mesleki eğitim merkezleri” olarak adlandırdığı, uluslararası kamuoyunun ise “yeniden eğitim kampları” diye tanımladığı yerlerde, BM verilerine göre en az 1 milyon Uygur Türkü kendi rızası dışında tutuluyor. Pekin yönetimi, Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde kaç kamp bulunduğuna, buralarda kaç kişinin olduğuna ve söz konusu kişilerden ne kadarının sosyal hayata döndüğüne ilişkin bilgi vermiyor.

BM ve diğer uluslararası örgütler, kampların incelemeye açılması çağrılarını yinelerken, Çin, şu ana kadar kendi belirlediği birkaç kampın az sayıda yabancı diplomat ve basın mensubu tarafından kısmen görülmesine izin verdi.

Çin makamları, BM yetkililerinin doğrudan bilgi almak amacıyla bölgede serbestçe inceleme yapma talebini ise geri çeviriyor.

Birçok ülke ve kuruluştan tepki

Sincan bölgesinin son yıllarda önemli bir üretim merkezi haline dönüştüğü biliniyor ve bir süredir, başta ABD olmak üzere, birçok ülke ve kuruluş, Çin’in bu bölgede insanları zorla çalıştırdığı iddialarına dikkat çekiyor.

ABD Temsilciler Meclisi, eylülde Çin’in Sincan bölgesinden geldiği veya zorla çalıştırma usulüyle üretildiği düşünülen malların, ABD’ye girişini yasaklayan bir yasa tasarını kabul etmişti ancak başta Apple ve Nike gibi ünlü markalar olmak üzere Çin’de üretim tesisi bulunan birçok ABD’li firmanın, bu tasarıya karşı lobi yaptığı iddia edilmişti.

Söz konusu tasarı ise halen Senatoda bekliyor.