Lübnan‘da, yerel para biriminin dolar karşısında değer kaybetmesinin yanı sıra birçok ticaret, sanayi ve hizmet kurumunun kapanmasıyla karşı karşıya kalınan ekonomik kriz daha da derinleşti.

İstatistiklere göre, krizin büyümesi nedeniyle bazı mağaza, restoran ve şirketlerin kapılarını kapatması, işsizliğin hızla artarak yüzde 40’a yükselmesine yol açtı. Bu oranların özellikle gençler arasında yüzde 50’ye ulaşacağı tahmin ediliyor.

Bu verilere göre, krizin başlamasından bu yana Eylül 2019-Şubat 2020 tarihlerinde 785’ten fazla restoran ve kafe kapılarına kilit vurdu.

Ülkede 20 binden fazla kişi çalıştıkları restoran, otel ve ticari kuruluşların kapanması nedeniyle işsiz kalırken bazıları da işlerinden çıkarılacakları günü bekliyor.

Ekonomik krize karşı şimdiye kadar hızlı ve ciddi çözümler bulunamadı. İstatistik kurumlarının verileri, yaklaşık 2 milyon Lübnanlının yoksulluk sınırının altında yaşamaya başladığını ve böylece fakirliğin halkın yüzde 50’sine dokunduğunu gösteriyor.

Özel bir güvenlik şirketi çalışanlarından Mustafa Taha, AA muhabirine yaptığı açıklamada, şirketin, personelin maaşlarının aylık olarak yarısını, geriye kalan kısmını ise ekonomik durum iyileştiğinde ödeme kararı aldığını söyledi.

Taha, “Sorun, maaşımın az olmasında. Şimdi maaşım Lübnan parasıyla 500 bin lira (331 dolar). Yarıdan fazlasını arkadaşlarımla ortak kullandığım evin kirasına ödüyorum.” dedi.

Bir medya kuruluşunda çalışan Yusuf Kasım da ülkede krizin etkisinde olduklarını belirterek, “Aylardır maaşlarımızı alamadık. Bazı arkadaşlarım günlük ihtiyaçlarını karşılayamaz oldu, bazıları ise 2 aydan beri oturdukları evlerin kirasını ödeyemedi.” diye konuştu.

Çalıştığı lokantadaki işine son verilen Nedim Zeynuddin ise lokanta sahiplerinin kemer sıkma politikası nedeniyle kendisinin yanı sıra 5 arkadaşının işten çıkarıldığını ve şimdi iş bulamadığını vurguladı.

İşsizlik ve fakirlik

Lübnan Pazar Araştırmaları Enstitüsü Başkanı Patrik Mardini, Lübnan’da işsizlik ve fakirlikle ilgili kapsamlı bir istatistik bulunmadığını, mevcut verilerin ise gerçeğe yakın tahmini rakamlar olduğunu söyledi.

INFO PRO istatistik şirketinin en son yayınladığı verilere göre, ülkede krizin başlamasından bu yana 20 bin kişinin işsiz kaldığını, son 2 ayda kapanan şirket sayısının da yüzde 20 arttığını belirten Mardini, mevcut kriz nedeniyle şirketlerin üçte birinin çalışan sayısını yüzde 60 azalttığını, şirketlerin yarısının ise çalışanların maaşında yüzde 40’tan fazla kesintiye gittiğini ifade etti.

Birleşmiş Milletlerin (BM) 2017’de yayınladığı raporda 1,5 milyon Lübnanlının fakirlik sınırının altında yaşadığının belirtildiğini ancak bugün sayının 2 milyona ulaştığını aktaran Mardini, ülke ekonomisinin 2019’da yüzde 1 daraldığını, bu yıl ise yüzde 3 ile 5 arası daralmasının beklendiğini dile getirdi.

Sosyal İşler Bakanı Danışmanı Haydar Arslan da resmi veri bulunmamasıyla birlikte verilen rakamların büyük oranda doğru olduğunu kaydetti.

Fiyatların pahalılığı

Lübnan’daki ekonomik kriz, ülke piyasasındaki gıda ve temizlik gibi temel ihtiyaç ürünlerinin fiyatlarına yansıdı.

Tüketici fiyatları endeksi, Ekim 2019’dan 15 Şubat 2020’ya kadar geçen sürede fiyatların ortalama yüzde 45,16 arttığına işaret ediyor.

Endekse göre, bu süre zarfında sebzede yüzde 55, meyvede yüzde 100, kişisel ürünler ve ev eşyalarında yüzde 36, konserve, sıvı yağ ve bakliyatta yüzde 32, ette yüzde 33 ve süt ürünlerinde yüzde 15 fiyat artışı oldu.

Tüketici Derneği Başkanı Zuheyr Ramadan da sebze ve meyve fiyatlarında büyük artış olduğunu söyledi.

Fiyat artışının dışarıdan kaynaklanmadığını belirten Ramadan, “Fiyatları artan ithal mallar aylar önce ithal edilen ürünler, yani eski mallar. Bunlar özellikle de uzun süre dayanan ve her ay ithalat yapılmasına ihtiyaç duyulmayan bakliyat ve ev eşyalarından oluşuyor. Buna rağmen fiyatları artıyor çünkü tüccar durumunu iyileştirmek istiyor.” diye konuştu.

Tüketiciyi Koruma Derneğinden yapılan yazılı açıklamada da devlet desteğinin hububat, et ve süt ürünlerini kapsayacak şekilde genişletilmesi, bu ürünlerin ithalatının tüccarlar devre dışı bırakılarak devlet tarafından yapılması ve fiyat artışının önünü kesmek için iç piyasada sadece Lübnan parasının kullanılması talep edildi.