İslâmi Mimari Mirasının Geleceğe Aktarımı

İslâmi mimari alanında çalışan farklı ülkelerden uzmanlar, kültür mirasının önemli bir bölümünü oluşturan mimari miras varlıklarının korunması, yönetimi ve geleceğe aktarımı konusunda yürütülen çalışmaları tartışmaya açmak ve sürdürülebilir kentsel gelişim konusunda farklı yaklaşımları ele almak üzere “2. Uluslararası İslâmi Mimari Mirası Konferansı”nda bir araya geldi.

İki gün sürecek konferansta, “Mamur Çevre ve Gelecek” ana teması ile farklı alt temalarda hazırlanmış tebliğler sunulacak.

“Unutulmuş bir mimari anlayışı keşfetmemiz gerekiyor”

Topkapı Yerleşkesi’nde gerçekleştirilen konferansın açılış konuşmasını yapan Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İbrahim Numan, ilk konferansın 2017’de Kuala Lumpur’da bulunan Malezya Uluslararası İslam Üniversitesi’nde düzenlendiğini hatırlattı.

“İslâmi mimari mirası” konusunun koruma ve restorasyonla sınırlı olmayan büyük bir anlam içerdiğini ifade eden Numan, “İslâm mimari mirası, sadece bugüne ulaşan mimari mirasın korunarak ve restore edilerek ileri nesillere aktarılması meselesi değildir. Unutulmuş bir mimari anlayışın keşfedilip, zamanımıza adapte edilip, zamanımızın görüşüyle tekrar ortaya konarak gelecek nesillere aktarılmasıdır.” değerlendirmesinde bulundu.

Konferansın ana konuşmacılarından Malezya Uluslararası İslâm Üniversitesi Mimarlık ve Çevre Tasarımı Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Abdul Razak Sapian, kültürün ev kavramı üzerindeki etkilerini, kültür ve coğrafyaya göre tarih içinde ev formunun değişim ve gelişim evrelerini anlattı. Mimarinin etimolojisinde ‘mamur’ etmek varken, kavramın günümüzde artık ‘dizayn’ etmek anlamında kullanıldığına işaret eden Prof. Dr. Sapian, “Geçmişin ruhunu ve özgünlüğünü ancak ortak kültür mirası bilinciyle yapılan restorasyon ve koruma süreçleriyle geleceğe taşıyabiliriz.” dedi.

Mimari mirası koruma konusundaki vizyon kaybedildi

“Koruma, Kimin için?” başlıklı konuşmasında Batı dünyası dışındaki Güney ve Doğu ülkelerinden kentsel ve mimari koruma örnekleri veren, korumanın sürdürülebilirliği üzerine önerilerde bulunan Özyeğin Üniversitesi Rektörlük Danışmanı Mimar Prof. Dr. Suha Özkan, eski yapıların yapılış amaçlarının bugüne nasıl taşındığının büyük önem arz ettiğini kaydetti. Farklı ülkelerden mimari miras örneklerinin yapılış ve bugünkü kullanılış amaçlarını paylaşan Özkan, meseleye iyi ve kötü örnekler üzerinden bakarak şunları söyledi:

“Orta Doğu’daki birçok eski yapı artık asıl amacıyla kullanılmıyor. Öte yandan Orta Asya’daki eski varlıklar bugün daha bilinçli kullanılıyor, daha iyi korunuyor. Bu durumda bölgesel faktörler, kültürel farklar çok etkili. Şu bir gerçek ki; eski yapıların yapılış amaçları benimsenmediği sürece onları aslına uygun bir şekilde geleceğe taşımak güçleşiyor.”

Bugün aslına uygun restorasyonların azaldığını belirten Özkan, bunun en büyük sebebinin teknolojik atılım ve çalışma tarzlarındaki değişiklik olduğunu ifade ederek, “Neden restorasyonlar aslı gibi olamıyor? Çünkü teknoloji ve günümüz çalışma tarzları buna izin vermiyor. Eski usul ve vizyon artık yok.” diye konuştu.

“Teknolojik gelişim özgünlüğün yitirilmesine neden oldu”

Günün son ana konuşmacısı Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Jamel Akbar da teknolojik gelişimle aynı doğrultuda ilerlemeyen restorasyon bilinci üzerinde konuştu. Restorasyon konusunda ve çevre sorunlarında geleneksel yöntemlerin önemini vurgulayan Akbar, bugünün teknolojisinin aslına uygun restorasyonlara imkân vermediğini, Süleymaniye Camii’nin bugün yeniden inşa edilemeyeceğini söyledi.

“Bugünkü restorasyonlar aslına uygun olmaz. Mimar Sinan’ın Süleymaniye’si onun yaptığı gibi yeniden inşa edilemez. Çünkü o günkü yeterli malzeme ve yetenekli usta bugün yok. Günümüzdeki teknoloji buna müsaade etmiyor. Teknolojinin ilerlemiş olması geçmişteki usulün ve özgünlüğün yitirilmesine neden oluyor. Bu nedenle bugün imitasyonlarını yapmaktan öteye gidilmiyor.”

Ana konuşmaların ardından paralel oturumlara geçildi. “Mamur Çevre ve Gelecek” ana temasıyla toplanan konferansta; “Politika ve Yönetim”, “Teori ve Felsefe”, “Teknoloji”, “Tasarım İnovasyon ve Sürdürülebilir Gelişme” alt temalarında hazırlanan tebliğler sunuluyor.

Türkiye, Malezya, Endonezya, İtalya, Bosna Hersek, Kosova, Ürdün, Cezayir olmak üzere 8 ülkeden katılımın gerçekleşeceği konferans, 28 Ağustos’ta Tarihi Yarımada gezisi ve Boğaz turu ile sona erecek.