Türkiye’yi ziyaret eden Bolivya Devlet Başkanı Morales’e, Filistin konusundaki tutumu için Cumhurbaşkanı Erdoğan teşekkürlerini iletti. Görüşmeler sonrası ortak bildiri yayımlandı.
Bolivya Devlet Başkanı Juan Evo Morales Ayma, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Cumhurbaşkanlığı Külliyesinde resmî törenle karşılandı.
Her iki ülkenin millî marşlarının çalınmasının ardından Bolivya Devlet Başkanı Morales, tören kıtasını selamladı.
Heyetlerini birbirine tanıtmalarının ardından, basın mensuplarına görüntü veren iki başkan, baş başa ve heyetler arası görüşmelerini gerçekleştirmek üzere Cumhurbaşkanlığı Külliyesine geçti.
“BU TARİHÎ ZİYARET İKİ ÜLKE ARASINDA YENİ BİR KÖŞE TAŞI OLACAKTIR”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Bolivya Devlet Başkanı Morales’in Bolivya’dan Türkiye’ye devlet başkanı düzeyinde yapılan ilk resmî ziyareti gerçekleştirmesinden büyük memnuniyet duyduğunu belirterek, bu tarihî ziyaretin iki ülke arasında yeni bir köşe taşı olacağına inandığını söyledi.
Türkiye’nin La Paz Büyükelçiliği’nin geçen yıl açıldığını hatırlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Bolivya’nın da Ankara’da büyükelçilik açma kararı alasını memnuniyetle karşıladıklarını, bu konuda gereken her türlü desteğin verileceğini kaydetti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, gelecek yıl Türkiye ve Bolivya arasında diplomatik ilişkilerin tesis edilişinin 70’nci yıl dönümünün kutlanacağını belirterek bu amaçla 2020 yılında her iki ülkede özel etkinlikler düzenleneceğini, bu etkinliklerin beşeri ilişkilerin gelişmesine katkı sunmasını temenni ettiğini dile getirdi.
“TİCARET HACMİNİ 500 MİLYON DOLARA ÇIKARTMAYI HEDEFLİYORUZ”
Gerçekleştirilen görüşmelerde Karma Ekonomik Komisyonu’nun ilk toplantısının bu yıl içinde yapılmasında mutabık kaldıklarını sözlerine ekleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, iki ülke ekonomik ve ticari ilişkilerinin son dönemde ciddi sıçrama yaşadığını, ticaret hacminin son 2 yılda yüzde 250 oranında artışla 113 milyon dolara ulaştığını açıkladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Bolivya Devlet Başkanı Morales ile ticaret hacmini 500 milyon dolara çıkartma hedefi koyduklarını kaydetti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, görüşmelerde ekonomik ilişkilerin hukuki zemininin güçlendirilmesi, karşılıklı yatırımların arttırılması ve enerji gibi sektörlerde ortak girişimlere imza atılması konularını ele aldıklarına işaret ederek, “Bu hidroelektrik sistemler olsun, bu termik santraller olsun, jeotermal sistemler olsun, bunun yanında güneş enerjisi olsun ve bütün bunlarla beraber bu alanda atacağımız adımlarla her iki tarafın özellikle gerek iş adamlarının ortak girişimiyle BOT sistemi olabilir veyahut da çok daha farklı bir şekilde millî bütçeye dayalı olarak olabilir, bunları da inşallah yapacağımız ilk iade ziyaretinde geniş bir iş adamları ekibiyle bizler de Bolivya’ya gitmeyi planlıyoruz” dedi.
“BOLİVYA İLE KALKINMA ALANINDAKİ İŞ BİRLİĞİNE ÖZEL ÖNEM ATFEDİYORUZ”
Bolivya Devlet Başkanı Morales ile görüşmelerde özellikle savunma sanayindeki iş birliği imkânları üzerinde durduklarına dikkati çeken Cumhurbaşkanı Erdoğan, Bolivya ile kalkınma alanındaki iş birliğine de özel önem atfettiklerini aktardı.
TİKA’nın, tarım ve sağlık alanlarında Bolivya’da başarılı projelere imza attığının altını çizen Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu destekleri devam ettirme arzusunda olduklarını, bu konuda TİKA Başkanına gerekli talimatları vereceğini söyledi.
Kadını güçlendirme, anne çocuk sağlığı ve tarım alanlarındaki projeleri de bu yıl gelecek talepler doğrultusunda geliştirmenin gündemlerinde olduğunu vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti: “Değerli basın mensupları; malumunuz biz İslam İşbirliği Teşkilatı’nın Zirve Dönem Başkanıyız. Sayın Morales Latin Amerika ve Karayip Devletleri Topluluğu’nun Dönem Başkanı. İkili ilişkilerimize ilaveten bugün bölgesel ve uluslararası meseleleri de değerlendirdik. Türkiye ve Bolivya birçok konuda benzer tutumlara sahiptir. Dünyada aşırı sağın ve İslam düşmanı hareketlerin yükselişinden endişe duyduğumuzu bir kez daha dile getirmek istiyoruz. Her türlü ayrımcılığı, ötekileştirmeyi ve dışlamayı reddediyoruz. Bolivya’nın Filistin davasına, özellikle de Kudüs’ün statüsü ve Filistinli sivillerin korunmasına yönelik verdiği desteğe teşekkür ediyorum. Bunun yanında Golan Tepeleri’yle alakalı yaklaşımını da takdirle izliyoruz.”
“VENEZUELA HALKI İRADESİNİ CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİYLE ORTAYA KOYMUŞTUR”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Bolivya Devlet Başkanı Morales ile Venezuela konusunu da ele aldıklarına işaret ederek, “Venezuela halkı iradesini geçen yılki cumhurbaşkanlığı seçimiyle ortaya koymuştur. Venezuelalı dostlarımızın sandık başında aldıkları kararların başkaları tarafından sorgulanmasını demokrasi adına doğru bulmuyoruz. Âdeta eyalet valisi tayin eder gibi hiç seçimle alakası olmayan bir kişiyi getirip bir ülkenin başına atamak, tayin etmek, bunun demokrasiyle bağdaşır hiçbir yanı yoktur. Ülkelerin egemenlik haklarına, halk iradesine, demokrasiye saygı ve içişlerine karışmama ilkesi çerçevesinde, Bolivya gibi Maduro yönetimini Venezuela’nın meşru hükûmeti olarak tanımaya devam ediyoruz” şeklinde konuştu.
Venezuela hükûmetine, muhalefet ve uluslararası toplumla iletişim kanallarını açık tutması gerektiğini söylediklerini aktaran Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Görüşmelerimizde Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin kapsamlı reformu konusunu da ele aldık. Güvenlik Konseyi’nin demokratik ve adil bir temsile kavuşturulmasına yönelik taahhütlerimizi tekrarladık” dedi.
MORALES: “VENEZUELA, İKTİSADİ SORUNLARINA RAĞMEN BAĞIMSIZLIĞINI SAVUNAN BİR ÜLKEDİR”
Bolivya Devlet Başkanı Morales de Türkiye’de bulunmaktan duyduğu memnuniyeti dile getirerek önümüzdeki haftalarda Bolivya Büyükelçisi’nin Türkiye’de göreve başlayacağı bilgisini paylaştı.
Bolivya Devlet Başkanı Morales, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Venezuela ile ilgili görüşlerine katıldığını belirterek, “Başka askerî müdahaleye maruz kalmış ülkelerle ilgili de aynı şekilde düşünüyoruz. Venezuela’nın devletini, hükûmetini, halkını çok iyi tanıyorum, Venezuela halkı da devrimci bir halktır, iktisadi sorunlarına rağmen bağımsızlığını ve devlet egemenliğini savunan bir ülkedir ve Venezuela halkının onurunu ve kimliğini savunan bir ülkedir ve bu yüzden onları destekliyoruz” diye konuştu.
Bolivya’nın kendi doğal kaynaklarına katma değer vermeye başladığını belirten Bolivya Devlet Başkanı Morales, “Lityum sanayileşmesine de başladığımızı ifade etmek istiyorum. Biliyorum ki Türkiye bu büyük sanayinin bir parçası olmak istiyor, bunu biliyorum. 2030 yılına yönelik planlar bunlar, 41 lityum tesisi kuracağız, lityum, hidroksit, katot, batarya tesisleri, potasyum klorür tesisleri iki bölgede, Oruro ve Potosi’de yapılacak, kurulacak. Potosi’de en fazla tesisi kuracağız ve bazı malların üretimini de başka tesislerde gerçekleştireceğiz. Ve lityum alt ürünleri için de farklı tesisler, 7 tesis kuracağız, bunlar eczacılık alanında da, ilaç sektöründe de hizmet verecek. Başka ülkeleri, Türkiye’yi de ekliyoruz bu anlamda” sözlerine yer verdi.
Savunma sanayi ve bu alanda teknoloji alımı ve aktarımını özellikle istediklerine vurgu yapan Bolivya Devlet Başkanı Morales, Türkiye’nin ülkesindeki tarım ve sağlık yatırımlarından duyduğu memnuniyeti ifade ederek teşekkür etti.
Bolivya Devlet Başkanı Morales, “Dile getirdiğimiz ilkeleri, ideolojileri destekliyorum. Gerçekten sizi de dinledikten, tanıdıktan sonra ve Türkiye’nin bir hayranı olduğumu söylemek istiyorum” dedi.
Ülkesinde Türk dizileri ve Türk Hava Yolları’nın çok meşhur olduğunu ifade eden Bolivya Devlet Başkanı Morales, 2020 yılının ilk çeyreğinde Türk Hava Yolları’nın doğrudan uçuş planı olduğunu duyduğunu, bunun da kendilerini çok mutlu ettiğini söyledi.
Türkiye-Bolivya ortak bildirisi
Türkiye’ye resmi ziyaret gerçekleştiren Bolivya Devlet Başkanı Juan Eva Morales, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ortak bildiri yayımladı.
Bildiride, bugün Türkiye’ye resmi ziyaret gerçekleştiren Morales’in bu ziyaretinin, Bolivya’dan Türkiye’ye Devlet Başkanı düzeyinde gerçekleştirilen ilk ziyaret olması bakımından tarihi bir nitelik taşıdığı belirtildi.
Morales’in, ziyaret kapsamında Erdoğan ile bir araya gelerek küresel, bölgesel ve ikili düzeyde her iki ülkeyi ilgilendiren konuları görüştüğüne değinildi.
Bildiride ayrıca iki devlet başkanının Bolivya’nın Latin Amerika ve Karayip Devletleri Topluluğu (CELAC) Dönem Başkanlığı’nı üstlendiği dikkate alınarak, Avrupa, Asya ve Latin Amerika’daki bölgesel durum hakkında geniş bir görüş alışverişinde bulunduğu aktarıldı.
Diğer taraftan iki liderin Türkiye Cumhuriyeti La Paz Büyükelçiliğinin 2018 yılı Şubat ayında faaliyete geçmesinden duyulan karşılıklı memnuniyeti paylaştığına işaret edilen bildiride, Bolivya Çok Uluslu Devleti’nin Ankara Büyükelçiliğinin açılması yönündeki çalışmalara hız verilmesinin kararlaştırıldığı kaydedildi.
Morales ve Erdoğan’ın Türkiye-Bolivya diplomatik ilişkilerinin kurulmasının 70’inci yıl dönümü olan 2020 yılında her iki ülkede özel etkinlikler düzenlenmesi konusunda niyet beyanında bulunduğu vurgulanan bildiride, “Her iki lider, yaklaşık 20 yıl önce kurulmuş olan siyasi istişare mekanizmasının 3’üncü toplantısının en kısa sürede gerçekleştirilerek ikili ilişkilerin gündeminde yer alan konuların teknik düzeyde ele alınmasını ve bir çalışma programı hazırlanmasını onaylamışlardır. Aynı şekilde, iki ülke arasındaki ticari ilişkilere ivme kazandırılması konusunda mutabık kalarak, Ekonomik ve Ticari İşbirliği Anlaşması ile kurulan Karma Ekonomik Komisyonun (KEK) ilk toplantısının bu amaçla bu yıl içinde yapılmasını kararlaştırmışlardır.” ifadesine yer verildi.
Bildiride, her iki liderin, yatırımların karşılıklı teşviki ve korunmasına ilişkin bir anlaşmanın ve aynı zamanda ülkelerinin sanayileşmesine, ekonomilerinin çeşitlendirilmesine ve ikili ticaret hacmi ile karşılıklı yatırımların arttırılmasına katkıda bulunacak diğer başka anlaşmaların müzakerelerine bir an önce başlanması konusunda mutabık kaldığı bildirildi.
Her iki liderin ticaret misyonları ve iş forumlarını teşvik etmenin yanı sıra şirket ve kuruluşları sergilere, fuarlara ve diğer ticari tanıtım faaliyetlerine katılmaya özendirdiklerine dikkat çekilen bildiride, şu ifadeler kullanıldı:
“Devlet Başkanı Morales ve Cumhurbaşkanı Erdoğan, diğerleri meyanında, turizm, demir-çelik sanayi, yenilenebilir enerji, mamul malların üretimi sektörlerini ön plana çıkararak, bilgi teatisi ve teknoloji transferine yönelik tamamlayıcı iş birliğinin geliştirilmesini kararlaştırmışlardır. Ayrıca her iki devlet başkanı, Sivil Havacılık İşbirliği Anlaşması’nın her iki ülke için de hava ulaştırması alanında bir dizi ticari olanak sunacağını göz önünde bulundurarak, söz konusu anlaşmanın kısa sürede sonuçlandırılmasını teşvik etmişlerdir. Her iki lider, küresel siyasette çok kutupluluğun ve iş birliğinin önemini vurgulamış, BM Şartı’nın temel ilke ve amaçları ve uluslararası hukukun temel ilkeleri çerçevesinde ülkelerin egemenlik haklarına saygı gösterilmesi ve iç işlerine müdahale edilmemesi yönündeki ortak tutumlarını teyit etmişlerdir.
İki lider, aşırı sağ ve İslam karşıtı hareketlerin yükselişinden duydukları endişeyi paylaşmış, temel hak ve özgürlüklerin savunulması ile her türlü ayrımcılık ve aşırıcılığın reddedilmesinin önemini dile getirmişlerdir. Yeni sınamalarla ve uluslararası barış ve güvenliğe yönelik tehditlerle başa çıkmak için çok taraflı sistemi güvence altına almak ve güçlendirmek amacıyla Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) daha demokratik, temsili, sorumlu ve etkili kılmak ve 21. yüzyılın yeni gerçeklerini yansıtmak üzere BMGK’nin kapsamlı reformunu destekleme yönündeki taahhütlerini yinelemişlerdir.”
Morales ve Erdoğan’ın çok taraflı sistemin ve çok taraflılığın Birleşmiş Milletlerin temelini oluşturan üç ayağın (uluslararası barış ve güvenlik, insan haklarının korunması ve geliştirilmesi ile kalkınma) gerçekleşmesi için şart olduğuna inandığı ifade edilen bildiride, Morales’in kendisine gösterilen sıcak konukseverlik için Erdoğan’a teşekkür ettiği ve Bolivya’ya davet ettiği belirtildi.
Leave a Comment
Your email address will not be published. Required fields are marked with *