MEDYAYI ANLAMAK İÇİN SORU KILAVUZU

ABD’de Ithaca Üniversitesi hocası ve Televizyon Etkileri Araştırma Merkezi’nde araştırma laboratuvarı yöneticisi Prof. Dr. Cyndy Sheibe, sorgulama alışkanlığı geliştirmek için, medya mesajlarını analiz ederken sorulacak temel soruları şöyle sıralıyor:

Yazarı: Bunu kim oluşturmuş?

Amacı: Bu neden oluşturulmuş? Hedef kitlesi kim? Benim ne veya ne hakkında düşünmemi istiyorlar?

İçeriği: Konu hakkında ne gibi mesajlar içeriyor? Hangi fikir, değer ve bilgiler açıkça verilmiş, hangileri ima edilmiş? Bilinmesi gereken ancak dahil edilmemiş bilgi var mı?

Teknikleri: Mesajı vermek için hangi teknikler kullanılmış? Bu teknikler ne kadar etkili olmuş? Bu tekniklerin güçlü ve güçsüz yanları neler? Bu teknikleri neden seçmiş olabilirler?

Bağlamı: Bu ne zaman oluşturulmuş? Toplum ile nerede ve nasıl paylaşılmış? Kültürel bağlam hangi açılardan göz önünde bulundurulmalı?

Ekonomisi: Bunu kim finanse etmiş? Bundan kim para kazanacak olabilir?

Güvenilirlik: Bu bir gerçek mi, fikir mi, yoksa başka bir şey mi? Bu bilgi ne kadar güvenilir? Fikir ya da savların kaynağı ne(ler)? Kaynak, güvenilir mi?

Etkiler: Bu mesaj kime fayda sağlar? Bu mesaj kime zarar verir? Kimlerin fikirleri temsil edilmiş ya da öncelik kazanmış?

Yorumlar: Ben bunu nasıl yorumladım? Deneyim ve inançlarım yorumumu nasıl etkiliyor?

Tepkiler: Bende nasıl bir his yaratıyor? Buna karşılık olarak ne tür eylemlerde bulunabilirim?

(Cumhuriyet)