Uluslararası Adalet Divanı’ndan ABD’nin talebine ret

Hollanda’nın Lahey kentinde merkezi bulunan Uluslararası Adalet Divanı (UAD), İran’ın dondurulan mal varlığı nedeniyle açtığı davayla ilgili ABD’nin itirazını değerlendirdi.

İran’ın, nükleer anlaşmadan çekilerek tek taraflı şekilde yaptırımları geri getirmesi nedeniyle ABD’ye karşı açtığı davada, dondurulan 1,75 milyar dolar mal varlığıyla ilgili, ABD’nin davanın durdurulması talebi reddedildi.

Mahkeme, UAD’ın bu konuda yetkisi olduğuna ve İran’ın açtığı davanın devam etmesine karar verdi.

ABD’nin davanın durdurulması için İran’ın teröre yardım ettiğine yönelik itirazı da delil olmadığı gerekçesi ile reddedildi.

ABD mahkemesi karar almıştı!

ABD Yüksek Mahkemesi, 2016 yılında, İran’ın, 1983’te Beyrut’taki bombalı ve diğer saldırılarda ölen Amerikan askerlerinin ailelerine ödeyeceği 2,6 milyar dolar tazminatın, İran Merkez Bankası’nın ABD’deki dondurulmuş fonlarından ödenmesine karar vermişti.

İran’ın, nükleer anlaşmadan çekilerek tek taraflı şekilde yaptırımları geri getirmesi nedeniyle ABD’ye karşı UAD’a açtığı davada, geçen yıl 8 Ekim’de başlayan ve 5 gün süren ön inceleme duruşmasında iki ülkenin geçici itiraz gerekçeleri dinlenmişti.

UAD, daha öncesinde ise 3 Ekim 2018’de, ABD’nin İran’a yönelik yaptırımlarının askıya alınmasıyla ilgili bu ülkenin tedbir talebini kabul ederek, insani yardım ve ürünlerin ithalatını etkileyen ve sivil havacılığa uygulanan bazı yaptırımların kaldırılmasına karar vermişti.

Davanın uzun yıllar sürmesi ihtimaline karşın tedbir kararına göre dava boyunca İran’ın zarar görmesi engellenecek.

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, UAD’ın tedbir kararını açıklamasının ardından, iki ülke arasında 1955’te imzalanan, “Dostluk, Ekonomik Münasebetler ve Konsolosluk Hukuku” anlaşmasının feshedildiğini açıklamıştı.

İran’ın ABD’ye karşı UAD’a dava açması

Tahran yönetimi, ABD Başkanı Donald Trump’ın nükleer anlaşmadan çekilerek yaptırımları geri getirmesinin, 1955’te iki ülke arasında imzalanan “İran-ABD Dostluk Anlaşması”na aykırı olduğunu savunarak, yaptırımların askıya alınmasını istiyor.

Söz konusu anlaşmanın artık geçerli olmadığını iddia eden ABD tarafı ise İran’a yönelik yaptırımların herhangi bir anlaşmayı ihlal etmediğini savunuyor.

ABD Başkanı Trump, 8 Mayıs 2018’de ülkesini nükleer anlaşmadan çekerek, İran’a yönelik yaptırımları geri getirmişti.

Bunun üzerine Tahran yönetimi, ABD’nin tek taraflı yaptırımlarının iki ülke arasında 1955’te imzalanan “Dostluk Anlaşması”nı ihlal ettiği gerekçesiyle UAD’a dava açmıştı.

ABD, uluslararası terörizm ile bağlantısı olduğu gerekçesiyle İran’ın davasının durdurulmasını istemişti.

UAD, BM anlaşmaları ile uluslararası anlaşmalara konu olan sorunların çözümü konusunda BM yargı organı olarak görev yapıyor.