Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Çankaya Köşkü’nde Türkiye-İran İş Forumu’na katıldı.

Ruhani, burada yaptığı konuşmada, özel sektör temsilcilerinin, iki önemli ülkenin gelişmesini sağlamak amacıyla önemli ve hassas dönemde bir araya geldiklerini belirtti.

Türkiye ile İran arasındaki ticari ve ekonomik potansiyelin belki de her zamankinden çok daha fazla olduğunu söyleyen Ruhani, aynı zamanda bölgede huzursuzluklar olsa da iki ülkede de güvenli bir ortamın bulunduğuna işaret etti.

İki ülkenin de tüm bölgenin gelişmesi, ekonomik ve ticari faaliyetlere daha iyi zemin hazırlanması için güvenlik ve istikrarın sağlanması yönünde ortaya iradesini koyduğunu aktaran Ruhani, bu doğrultuda da son yıllarda iki ülke arasında çok iyi iş birliklerinin yapıldığına dikkati çekti.

Ruhani, “Bizim güvenliğimiz bölgenin güvenliğinden bağımsız değildir.” dedi.

Bölgenin geleceğine “dış güçlerin” karar veremeyeceğini vurgulayan Ruhani, Türkiye ile İran’ın birbirlerinin yardımıyla terörizmi bölgeden silmesi gerektiğini kaydetti.

Ruhani, Türkiye’de herhangi bir terör örgütünün faaliyet göstermesinin aynı zamanda İran’ın da zararına olduğunu anlatarak, bunun tersinin de geçerli olduğunu bildirdi.

İki ülkenin de ekonomik faaliyetler için gerekli ortamı oluşturma ve kolaylaştırıcı rol oynama kararı aldığını aktaran Ruhani, bunların arasında mali ve parasal konuların hızlandırılması ile hali hazırda mevcut olan iş insanlarının ve halkın karşılıklı ülkeleri ziyaret edebilmesi gibi noktaların yer aldığını ifade etti.

Ruhani, ancak bu kolaylıklar sağlanırsa iki ülkenin ticaret alanında hedeflediği 30 milyar dolara ulaşabileceğinin altını çizdi.

“İran, Türkiye’nin yanındadır”

İki ülkenin enerji alanındaki ilişkilerine değinen Ruhani, “Biz her zaman hazırız, sizin ülkenizin enerjisini uzun vadeli olarak temin etmek istiyoruz. Bizim komşu ve kardeş ülkemiz Türkiye ne kadar ihtiyaç duyarsa, İran tam anlamıyla Türkiye’nin yanındadır. İran kendi imkan ve potansiyelleriyle Türkiye’ye bu konuda destek olmak istiyor.” diye konuştu.

Ruhani, bugünkü toplantıda iki ülke arasında ortak bir organize sanayi bölgesinin oluşturulma yönünde karar alındığını belirterek, böylece iki ülkenin karşılıklı imkanları kullanabileceğini ve sanayinin geliştirilebileceğini aktardı.

Türk yatırımcıların, İran’da özellikle petrokimya alanında faaliyet gösterebileceğini vurgulayan Ruhani, şu ifadeleri kullandı: “Türk yatırımcılar, İran’da herhangi bir alanda yatırım yapmak, rafineri kurmak, petrokimya alanında faaliyet yapmak isterse, biz bütün gerekli madde, liman, bölge ve imkanları bu yatırımcılara tahsis etmeye hazırız. Ham madde, yer, gerekli imkanlar bizden, yatırım sizden. Bütün ürünü de siz isterseniz Türkiye’ye veya üçüncü bir ülkeye ihraç edebilirsiniz.”

Ruhani, hem Türkiye’nin hem de İran’ın çeşitli deniz ve körfezlere komşu, aynı zamanda bölgeleri birbirine bağlayan son derece stratejik coğrafi konumları bulunduğuna işaret etti.

Cumhurbaşkanı Ruhani, iki ülkenin demir yolları, ortak gümrük penceresi, serbest ve tercihi kurlara dayalı ticaret gibi alanlarda iş birliği geliştirebileceğini söyledi.

“İyi bir planla tehditleri fırsata dönüştürebiliriz”

İki ülke arasında ekonomik ilişkilerin gelişerek serbest ticaret konusunun konuşulabilir hale gelmesi gerektiğini dile getiren Ruhani, konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Bugün altında yaşadığımız koşullar şöyle ki zalimce ve adaletsizce bir ambargoyla karşı karşıyayız. Bu ambargo koşulları hem bir tehdit hem de zarar olabilir, hem ticaret hacmimizi azaltabilir hem de ilişkilerimizi kısıtlayabilir ama biz iyi bir plan yaparak bu tehditleri fırsata dönüştürebiliriz. Burada çok açık ve net bir şekilde Türk iş insanlarına şunu söylemek istiyorum ki bu koşullar kesinlikle değerli, altın bir fırsata dönüşebilir. İki ülkenin ekonomilerini birbirini bağlamak için kullanılabilir. Ekonomilerimiz birbiriyle o kadar iç içe girmeli, bütün haline gelmeli ki hiçbir zaman hiç kimse, herhangi bir yasa veya baskı bizim ekonomimizi zayıflatmamalı. Bunun da günü bugündür. Biz tam olarak hazırız. Eminim ki değerli kardeşim Türkiye Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan da Türkiye devleti de tam olarak hazırdır bu konuda.”

Hiçbir şeyin iki ülke ilişkilerini etkilemeyeceğini kaydeden Ruhani, “Bizim için önemli olan şey, iki büyük ve önemli ülkenin hayati menfaatleridir ki bu iki ülke yıllarca ortak tarih, kültür, din, değer ve inançlarla yan yana yaşamış ve bugün de birbirlerinin yanında yaşamaya devam edecektir.” ifadelerini kullandı.

Erdoğan: ‘Hedefimiz, ekonomik ilişkilerimizi siyasi ilişkilerimizle aynı seviyeye çıkarmak’

Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuşmasında toplantının her iki ülke için yeni iş birlikleri, proje ve yatırımlara kapı aralamasını temenni ederek, etkinliğin düzenlenmesinde öncülük eden DEİK (Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu) mensuplarına teşekkürlerini ifade etti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, İran ile geniş bir alanda kapsamlı iş birliği içinde olunduğunu belirterek, hedeflerinin ikili ekonomik ilişkileri siyasi ilişkilerle aynı seviyeye çıkarmak olduğunu söyledi. Bu çerçevede iki ülke arasındaki ticaret hacminin 30 milyar dolar seviyesinde olmasını arzu ettiklerini bildiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2012 yılında ulaşılan 22 milyar dolarlık rakamın bu hedefin ulaşılabilir olduğunu gösterdiğine dikkat çekti.

Ticari ilişkilerin ahdi altyapısını oluşturan, tercihli ticaret anlaşmasının genişletilmesine ilişkin müzakerelerin önemine işaret eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bu anlaşmayı doğru çerçevede ilerleterek -artık bunu haftalara yaymamamız gerekiyor- süratle en yakın zamanda bunu sonuçlandırmamızda büyük fayda var. Tabii bunun için öncelikle korumacı refleksleri geride bırakmamız, ticaretin mantığına uygun şekilde süreci yürütmemiz gerekiyor. Ancak bu şekilde ikili ticaretimizde hedeflediğimiz seviyeleri yakalayabiliriz” dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu ziyaretin tercihli ticaret anlaşmasının genişletilmesi müzakerelerinde bir dönüm noktası teşkil edeceğini söyleyerek çalışmaların bir an önce bitirilmesi konusunda ilgili bakanlara talimatların verildiğini bildirdi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuşmasının devamında Saib-i Tebrizi’nin “İmkân pazarında anahtarsız hiçbir kilit yoktur, yeter ki bağlı olanların açılmasını gönüller kapasından dile” sözüne atıfta bulunarak, “Biz de gönülden istersek önümüzde aşılamayacak hiçbir engel, çözülemeyecek hiçbir mesele yoktur. Dünyada ve bölgemizde ticaret sisteminde güçlü değişiklikler yaşandığı bir dönemde, İran’la birlikte atacağımız bu adımın daha geniş ve büyük iş birliklerinin kapısını aralayacağından şüphe duymuyorum” şeklinde konuştu.

‘ABD’nin yaptırım kararı İran halkını cezalandırmak anlamına geliyor’

Bölgenin güvenliğinin özellikle İran ve Türkiye’ye çok büyük yükler yüklediğine dikkat çeken Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu süreçte Türkiye, İran ve Rusya’nın üç zirve yaptığını, dördüncü zirve ile yola devam edeceklerini belirtti. Ekonomik güvenliğin sağlanması, geliştirilmesi ve siyasi kararların buna göre alınması için bölgenin güvenliğinin öneminin altını çizen Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Tarih boyunca bölgemizde hep öncü bir konumda bulunmuş iki kadim devlet olarak, bu meseleyi karşılıklı yarar temelinde çözüme kavuşturacağımıza inanıyorum” dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, ikili ekonomik ilişkilerin arzu edilen noktaya taşınması hususunda iki ülkenin önünde aşılması gereken ciddi bir mesele olduğunu, bunun da Amerika Birleşik Devletleri’nin İran’a yönelik olarak uygulamaya koyduğu yaptırımlar olduğunu belirterek şunları kaydetti: “Amerika’nın yaptırım kararının bizi hedeflerimize ulaşmaktan alıkoymasını engellemek mecburiyetindeyiz. Yaptırımlara karşı çıktığımızı, bu tür baskı araçlarına başvurulmasının İran halkını cezalandırmak anlamına geldiğini her fırsatta ve platformda açıkça ifade ediyorum. Tek taraflı olarak atılan bu adımın uluslararası iş birliğine ve güven ortamına zarar vereceğini de her seviyede muhataplarımıza söylüyoruz. Dünyada savaşı mı kovalayacağız, barışı mı kovalayacağız? İnsanlık barışa muhtaç, savaşa değil. Artık bunların tarih olduğunu kabullenmemiz lazım. Bu vesileyle yaptırımları kabul etmediğimizi, hiç kimsenin yaptırımlar nedeniyle İran’la ekonomik ve ticari ilişkilerimizi sonlandıracağımızı düşünmemesi gerektiğini bir kez daha tekrarlamamak istiyorum.”

Yaptırımların özellikle bankacılık sisteminden kaynaklanan bazı belirsizliklere yol açtığının farkında olduklarını belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, hem Türk hem de İranlı müteşebbislerin işlerinde bu sebeple aksamalar yaşandığını söyledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, her şeye rağmen bu sorunların çözüme kavuşturulabileceğine olan inancını ifade ederek “Sayın Ruhani ve heyetiyle bugün gerçekleştirdiğimiz toplantıda bu konuda karşılıklı dayanışma çerçevesinde birlikte çalışma ve bir yol haritası oluşturma hususunda mutabık kaldık. Bu doğrultuda yapıcı çalışmalarımızın meyvelerini yakın zamanda almaya başlayacağımıza ve yatırımları ilişkilerimizde fırsata çevireceğimize inancım tamdır. İranlı dostlarımızın Türkiye’nin yaptırımlar konusunda gösterdiği ilkeli ve kararlı tutuma, ticari ilişkilerimizi daha da güçlendirme iradesiyle mukabele etmelerini bekliyoruz. Bu tavır ülkelerimizi bölgede tecrit etme çabalarına karşı verilmiş en güzel cevap olacaktır” değerlendirmelerini yaptı.

77 Türk firması 1.5 milyar dolar yatırım yaptı

Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuşmasının devamında İran’la ikili ekonomik ve ticari ilişkilerin önemli bir boyutunun bu ülkedeki Türk şirketlerinin faaliyetlerinin oluşturduğuna dikkat çekti. Bugüne kadar 77 Türk firması tarafından İran’a yaklaşık 1,5 milyar dolar civarında yatırım gerçekleştirildiğini bildiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Yaptırımlara uymayacaklarını ifade eden pek çok ülkenin şirketleri daha yaptırımlar yürürlüğe girmeden İran’dan çekilirken, Türk firmaları faaliyetlerine devam ediyorlar. Bu toplantıya iş insanlarımız tarafından gösterilen ilgili de yaptırımlara rağmen, Türk müteşebbislerin İran’a yatırım yapmak konusunda ne kadar istekli olduklarını gösteriyor. Firmalarımızın bu yaklaşımlarıyla mevcut yatırımlarının korunması yanında, yeni yatırımlar konusunda teşvik edilmeyi hak ettiklerini düşünüyorum. Aziz kardeşim Sayın Ruhani başta olmak üzere, tüm İranlı yetkililerden müteşebbislerimize teşvik edici kolaylıkları sağlamalarını özellikle istirham ediyorum” ifadelerini kullandı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, siyasi ilişkilerin ekonomik, sosyal, kültürel ilişkilerle desteklenmesinin, her iki ülke halkının da yararına olacağını vurgulayarak şöyle konuştu: “İkili ilişkilerimizin tüm boyutlarının hak ettiği seviyeye ulaşması için Türkiye olarak üzerimize düşenleri yapmaya hazırız. Bu yolda siz iş dünyamızın da bizimle beraber yürümesini istiyoruz. Sizlerden iki ülkenin potansiyelinden tam anlamıyla istifade edecek projelerle iş birliğini geliştirmenizi bekliyoruz.”

Cumhurbaşkanı Erdoğan, toplantının hayırlara vesile olması temennisini tekrarlayarak “Bu ziyaretin gönüllerimizdeki dostluk ağaçlarının büyümesine, düşmanlık fidanlarını söküp atılmasına vesile olduğuna inanıyorum” sözleriyle konuşmasını tamamladı.