3 kıta… 3 lider… 3 soruşturma…

Güney Afrika eski Devlet Başkanı Jacob Zuma, suçlu sandalyesinde gergin görünüyordu. Aleyhindeki yargılama 20 dakikada bitti. Duruşma, Zuma’nın avukatlarının Ulusal Savcılık Makamı’nın (NPA) iddiaları gözden geçirmesi talebi üzerine 8 Haziran’a ertelendi. Jacob Zuma, Ekonomi Bakanı olarak görev yaptığı dönemde Fransız silah üreticisi Thales Group’tan milyarlarca dolarlık bir anlaşmada rüşvet almakla suçlanıyor.

Anlaşma kapsamında savaş gemileri tedarik eden Fransız şirket Thales de yolsuzluk suçlamalarıyla karşı karşıya. Eski lider, mali danışmanlık görevini yürüten iş adamı Şabir Şaik tarafından kendisine verilen en az 4 milyon rand (280 bin euro) almakla da suçlanıyor.

Şaik, suçlamalar nedeniyle 2005 yılında 15 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. Ancak 2006 yılında sert eleştirilerin gölgesinde yürütülen soruşturmalar Zuma’nın beraati ile sonuçlanmıştı.

Fransız silah üretim şirketinde temsilci Christine Courier de ikinci sanık olarak Zuma ile birlikte suçlu kürsüsünde yer aldı. Hâkim Thimba Sisi, sanıkların uyarılmasının ardından davanın 8 Haziran’a ertelendiğini açıkladı.

AFP’nin aktardığına göre Zuma, suçlamaların siyasi güdümlü olduğunu ve Afrika Ulusal Konseyi (ANC) partisindeki bazı eski dostlarının zaten suçlu olduğunu kabul ettiklerini belirtti. Jacob Zuma’nın avukatları ise 6 Nisan’da gerçekleşen mahkemede müvekkilinin duruşma kararını temyiz edeceğini söylerken bu durumun suçlamaları gidermek ve hapis cezasıyla sonuçlanacak bir duruşmadan kaçınmak için uzun bir yargı mücadelesi sürdürme yolunda yeni bir adım olduğunu belirtti.

Zuma’nın yandaşları mahkemede dışarıdaki kalabalığın ona destek verdiğine yönelik sloganlar attı. Kanal 24’ün haberine göre partisinin baskısıyla geçen şubat ayında istifa eden Jacob Zuma, mahkemenin ilk gününde toplanan kalabalığa “siyasi sebeplerle bir zulme maruz kaldığını ve adının çamurla kirletildiğini” söyledi. Zuma, suçlamaların siyasi güdümlü olduğunu belirterek dışarıdaki destekçilerine hitap etmek üzere kalabalık bir grupla mahkeme salonundan ayrıldı.

Kalabalığa, “suçu ispat edilinceye kadar masum olduğunu” ifade eden Zuma “Beni suçlu olarak görmek isteyen insanlar var” açıklamasında bulundu.

Güney Afrika’nın eski lideri, geçen şubat ayında yasal sorunlar ve yolsuzluk iddiaları nedeniyle partisi ANC’den gelen yoğun baskılar sonucu başkanlık görevinden istifa etmişti.

Aynı şekilde mevcut Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa, hükümet içerisindeki yolsuzluğu ortadan kaldırmaya dair söz verirken bunun “ciddi bir sorun” olduğuna dikkat çekti.

Zuma’ya 2007 yılında şantaj, yolsuzluk, kara para aklama ve dolandırıcılıkla ilgili 16 suçlama yöneltilmişti. Jacob Zuma hakkında yöneltilen suçlamalar 2009 yılında iktidara gelmeden önce düşmüştü. Aynı şekilde yıllarca süren yasal zorlukların ardından ulusal savcılık, geçen ay Zuma aleyhinde bir dava açılmasına karar verdi.

Güney Kore eski Devlet Başkanına 24 yıl

Güney Kore’nin eski lideri, 16 suçtan 24 yıl hapis cezasına çarptırıldı
Güney Kore mahkemesi, 6 Nisan’da eski Devlet Başkanı Park Geun-hye’ye rüşvet almak, görevi kötüye kullanmak ve devlet sırlarını sızdırmak da dâhil yolsuzlukla ilgili 16 suçtan 24 yıl hapis cezası verdi.

Güney Kore’nin Yonhap haber ajansının Hâkim Kim So-eun’dan aktardığına göre davalı, halk tarafından kendisine verilen başkanlık yetkisini suiistimal etti. Haberde, bu durumun kamu düzeni ve devlet idaresi açısından kaosla sonuçlandığı ifade edildi.

Park Geun-hye’nin herhangi bir pişmanlık belirtisi göstermediğini ifade eden Hâkim, kararı şu ifadelerle duyurdu:

“Bunu hesaba katmaktan başka seçeneğimiz yok. Sanık, halk tarafından kendisinde emanet edilen yönetme yetkisini kötüye kullandı. Bunun sonucunda ise kamu düzeni ve devlet idaresi açısından bir kaos ortaya çıktı.”

Mahkeme aynı şekilde Park Geun-hye’yi siyasi kayırma karşılığında ülkenin en büyük şirketlerinden Lotte Group’tan yaklaşık 6,5 milyar dolar, teknoloji devi Samsung’dan ise yaklaşık 27 milyar dolar rüşvet almakla suçladı.

Mevcut Cumhurbaşkanı Moon Jae-in’in bürosundan yapılan açıklamada Park Geun-hye’nin ülkedeki herkesin kalbini kırdığı belirtilirken, “Bugünü unutmayacağız” ifadelerine yer verildi.

Eski Devlet Başkanı Park Geun-hye, ülkede en etkin nüfuzlu muhafazakâr politikacılar arasında yer alırken beş kez Ulusal Meclis’e seçildi. Kendisi, 1961-1979 yılları arasında Güney Kore’yi demir yumrukla yöneten eski askeri lider General Park Chung-hee’nin kızı. Bu bağlamda Seul bölge mahkemesi, Park’ın, arkadaşı Choi Soon-sil aracılığıyla siyasi kayırma karşılığında ülkenin en büyük şirketlerinden Lotte Group ve Samsung’dan rüşvet almakla suçlanıyor. Choi Soon-sil de şubat ayında rüşvet ve yolsuzluktan suçlu bulunmuştu. 66 yaşındaki Park, hakkındaki suçlamaların tümünü reddederek mahkemenin kendisine karşı önyargılı olduğunu iddia etti. Duruşmaları boykot etme kararı aldı.

Aynı şekilde Choi Soon-sil, geçen mart ayında 20 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Güney Kore’nin eski Devlet Başkanı, aylar süren protestoların ardından 2017’nin mart ayında görevden alınmış, daha sonra da tutuklanarak yargılanmıştı. Hapis cezasının yanı sıra 18 milyon dolar para cezasına da çarptırıldı.

Savcılar, Park Geun-hye hakkında 30 yıl hapis ve 118,5 milyar won (yaklaşık 111 milyar dolar) para cezası isteminde bulundu.

Park’ın mensup olduğu muhalif Özgürlük Partisi, mahkemeden gerçekleşen canlı yayını eleştirdi. Yonhap’ın Parti Sözcüsü Joon Hee Kyung’dan aktardığına göre söz konusu karar zaten önceden belliydi. Hee Kyung yaptığı açıklamada, “Duruşmanın bir spor programı gibi yayınlanması son derece talihsiz bir durum” diye konuştu. İktidardaki Kore Demokratik Partisi ise kararın halkın duygularını yansıttığını belirtti. Parti Sözcüsü Kim Hyun yaptığı açıklamada, “Bu karar, devlet başkanlığı görevinin ‘anayasal sisteme ve hukukun üstünlüğüne zarar vermek için’ kullanılması konusunda sert bir mahkeme örneğini temsil etmektedir” dedi.

Yonhap’a göre Park yandaşları eski Devlet Başkanı’nın serbest bırakılmasını talep etmek için taktıkları Park Geun-hye maskeleriyle mahkeme salonu dışında gösteriler düzenledi.

Brezilya’da Lula’ya verilen süre tükeniyor

Brezilya Federal Mahkeme Yargıcı Sergio Moro, 6 Nisan’da ülkenin eski Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva hakkında yolsuzluk suçlamasıyla 12 yıl hapis cezası verdi. Söz konusu hüküm, Lula’nın başkanlık seçimlerindeki adaylık şansını daha da zayıflatmış oldu. Moro’nun kararının ardından 1980’li yıllarda Lula tarafından kurulan İşçi Partisi, hapis cezasına karşı “kamu seferberliği” çağrısında bulundu.

Yargıç Sergio Moro yaptığı açıklamada, “Görevinin onurunu dikkate alarak Lula’ya 6 Nisan’da saat 17.00’a kadar Curitiba’daki federal polise gönüllü olarak teslim olma fırsatı veriyorum” demişti. Moro, 72 yaşındaki Lula’nın tutukluluğu sırasında “herhangi bir kelepçe kullanımını” da yasakladı.

Lula da Silva, geçen perşembe günü Curitiba’ya yaklaşık 400 km uzaklıktaki Sao Paulo’da bulunuyordu. AFP’nin aktardığına göre Temyiz Mahkemesi geçen ocak ayında kararı onaylamıştı.

Binlerce Lula yandaşı, geçen perşembe akşamı Sao Paulo’daki Metal İşçileri Sendikası binası önünde toplandı. Devlet Başkanı Dilma Rousseff, ellerinde kırmızı bayraklar ve pankartlar taşıyan kalabalığa bir konuşma yaptı. Lula’nın masum olduğunu söyleyen Rousseff, “Bir masumun mahkûm edilmesinden daha ciddi başka bir suç yoktur” dedi.

Ünlü gazeteci Kennedy Alencar, Lula ile bir röportaj gerçekleştirdi. Alencar, Twitter hesabı aracılığıyla “Lula, ‘hapsin yargıç Moro’nun ısrar ettiği bir saçmalık olduğunu’ söyledi” paylaşımında bulundu.

Brezilya Yüksek Mahkemesi, geçen çarşamba akşamı 2003- 2010 yıllarında devlet başkanlığı yapan Lula da Silva’nın yolsuzluk suçlaması yüzünden aldığı 12 yıl hapis cezasının ertelenmesi talebini reddetmişti. Öyle ki Lula, aleyhindeki hapis cezasını temyize götürmüş ve Yüksek Mahkeme’den hapis kararının ertelenmesi talebinde bulunmuştu.

İşçi Partisi lideri Gleisi Hoffmann, durumu ülkenin demokrasi tarihinde eşi benzeri görülmemiş bir şiddet eylemi olarak nitelendirerek nefret ve delil yetersizliğiyle yüklü bir yargıcın, diktatörlük zamanını hatırlatan siyasi bir hapis cezası kararı yayınladığını belirtti.

Analistler, seçim yargısının Lula’nın adaylığını iptal edebileceğini belirtti. Ancak İşçi Partisi stratejisinin, hapis cezasına yol açan bir hoşnutsuzluğa dayalı olduğu ifade edilirken, ilerleyen zamanlarda alternatif bir plan uygulamak için partiden başka bir üyenin Lula’ya verilen oylardan yararlanabileceği belirtildi.

Yüksek Mahkeme tarafından verilen söz konusu karar, Brezilya’da havai fişeklerle kutlandı. 1964’ten 1985’e kadar askeri yönetim altında yaşayan ülkede, kamuoyu yoklamaları sağcı milletvekili Jair Bolsonaro’nun oylamada ikinci sırada yer aldığını ortaya koydu. Youtube’da yayınlanan bir videoda Bolsonaro, “Brezilya’nın cezasızlık karşısındaki hedefine ulaştığı, ancak bu durumun sadece bir “gol” olarak sayılabileceği ve düşmanın henüz mağlup olmadığı” ifadelerini kullandığı görüldü.

(Şarku’l Avsat Türkçe)