Brüksel’de düzenlenen NATO Savunma Bakanları toplantısında biri Avrupa’da, diğeri de Kuzey Amerika’da kurulması planlanan iki yeni komuta merkezi görüşüldü. Peki bu merkezler siyasi ve askeri olarak ne anlama geliyor?

Deutsche Welle Türkçe’nin haberine göre, Brüksel’de düzenlenen NATO Savunma Bakanları toplantısında, kurulması planlanan iki yeni komuta merkezi masaya yatırıldı. Merkezlerden birinin Almanya, diğerinin Kuzey Amerika’da kurulması gündemdeydi. Almanya Savunma Bakanı Ursula von der Leyen, toplantıda komuta merkezlerinden birinin Almanya’da kurulmasını resmen teklif etti. Alman Bakan, Almanya’nın “coğrafi olarak Avrupa’nın kalbinde” bulunduğunu ve “lojistik ve destek konularında büyük deneyim sahibi olduğunu” vurguladı. NATO niçin yeni komuta merkezleri kuruyor, hedefte Rusya mı var? İşte dört soruda NATO’nun planları ve perde arkası…

Kararın arka planında ne var?

Sovyetler Birliği’nin çöküşünün ardından, 1990’lı yıllarda, NATO’nun savunma yapılarında kayda değer oranda küçültmeye gidildi. Resmi verilere göre, NATO’nun önceki dönemde onlarca komuta merkezi bulunurken, bugün geriye yedi komuta merkezi kalmış bulunuyor. Bu merkezlerde görev yapan personel sayısı da yıllar içerisinde 20 binden 6 bin 800’e gerilemiş durumda.

2014’te patlak veren Ukrayna krizinden bu yana ise Doğu Avrupa’daki varlığını ciddi oranda artıran NATO’nun bu yeni hamlesi, komuta yapısının yeni güvenlik koşullarıyla uyumlu hale getirilmesi çabası olarak değerlendiriliyor.

Son dönemde ittifakın, mevcut yapıların eskimiş olduğu ve güncel güvenlik durumunun ihtiyaçları karşılamadığı sonucuna vardığı tartışılıyor. Örneğin kamuoyuna yansıyan gizli bir NATO belgesinde, üye devletlerin ordularının olası bir sürpriz Rus saldırısına karşı uygun ve yeterince hızlı bir biçimde tepki verebileceğinden şüphe duyduğu belirtiliyor.

Yeni komuta merkezleriyle ne amaçlanıyor?

NATO’nun şu anda bu tür bir ulaştırma ve lojistik komuta merkezi bulunmuyor. Birliklerin konuşlandırılma süreci NATO ülkeleri tarafından büyük oranda bizzat organize ediliyor. Alman Savunma Bakanı von der Leyen’a göre yeni komuta merkezinin kurulmasında amaçlanan, birliklerin “büyük bir bürokrasi olmaksızın, büyük bir hız ile” konuşlandırılmasını mümkün hale getirmek. Von der Leyen, bu yolla hareket serbestisine olanak tanıyan bir çeşit “askeri Schengen” bölgesi oluşturulmasının amaçlandığını belirtiyor.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de paralel olarak, koordinasyon ve planlama işlevi görecek bu yeni komuta merkezinin temel amacının, Avrupa içerisinde birlik ve mühimmat ulaşımının daha hızlı bir biçimde gerçekleştirilmesinin sağlanması olduğunu açıkladı.

Komuta merkezleri doğrudan Rusya’yı mı hedef alıyor?

Stoltenberg, açılması planlanan iki yeni komuta merkezinin Rusya ile yeni bir silahlanma yarışı anlamına gelmediğini söyledi. “NATO’nun diyaloğa hazır olmasının yanı sıra savunma kabiliyetini de güvenceye alması gerektiğini” vurgulayan Stoltenberg, “Bizim yaptığımız orantılı ve ölçülü” şeklinde konuştu.

NATO müttefiği devletlerin yıllarca savunma harcamalarında kesintiye gittiğini ve Rusya’yla bir ortaklık kurmaya çalıştığını belirten Stoltenberg, Rusya’nınsa 2014 yılında Kırım’ı ilhak ederek Ukrayna’da istikrarsızlaştırmaya neden olduğu görüşünde. Stoltenberg, “Yeni bir Soğuk Savaş ya da yeni bir silahlanma yarışı istemiyoruz” dedi.

Merkezler nerede kurulacak?

Komuta merkezlerinin birinin Almanya, diğerinin ise Kuzey Amerika’da kurulması olasılığı öne çıkıyor. Diplomatik kaynaklar, Almanya’nın teklifinin kabul edilmesine kesin gözüyle bakıldığını belirtiyor.

Tam olarak nerede kurulacağı henüz belli olmayan merkezin Almanya’nın batısında, Köln-Bonn bölgesinde oluşturulması gündemde. Yeni komuta merkezlerinin yeri ile ilgili nihai kararın Temmuz ayında düzenlenecek NATO zirvesine kadar verilmiş olması bekleniyor.

Atlantik güvenliğini odak noktasına alacak ikinci komuta merkezinin ise, ABD’de kurulması gündemde. Bu komuta merkezinin, Kuzey Amerika ile Avrupa arasındaki deniz yolu üzerinde koruma sağlaması planlanıyor. Bu yol üzerinde kıtalar arası internet ve iletişim bağlantılarını sağlayan, veri kabloları gibi hassas altyapı bileşenleri bulunuyor.