Ruhani yönetimi, iç siyasette “onarım ve tamir” süreci başlatıyor. Gazete Habertürk’ten Çetiner Çetin’in haberi…

İran’ın en muhafazakâr kentlerinden Meşhed’de başlayıp diğer kentlere yayılan kargaşa, ülkedeki ekonomik çaresizliğin siyasi hayatı nasıl etkilediğiyle ilgili süreci gözler önüne serdi. Hayat pahalılığı, yolsuzluk iddiaları, emeklilerin maaşlarının ödenememesi, petrol fiyatlarında yükselme ve satın alma gücünün giderek düşmesi gibi ekonomik dezavantajlar, İran halkını uzun zamandır rahatsız ediyordu. “Yumurta fiyatlarının artması” gibi sembolik bir detay, fitili ateşledi.

Çünkü ambargolardan sıkılan ve yurtdışındaki dondurulmuş varlıklarına erişemeyen halk, eski ABD Başkanı Barack Obama önderliğinde başlatılan nükleer müzakere süreci ile birlikte ekonomik sıkıntıların kalkmasını bekliyordu. Mahmud Ahmedinejad’dan sonra cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturan Hasan Ruhani’nin de vaadi buydu ancak yeniABD Başkanı Danald Trump’ın İran’ı doğrudan hedef alması, İran halkında geleceğe dair ne umut varsa yok etti.

Gösterilerin olmaması, halkın sosyo-ekonomik kaygılar nedeniyle demokratik ifade haklarını kullanmak istediğini gösterdi. Özellikle meclisten geçen bütçede sosyal refaha aktarılması beklenen büyük payın güvenlik harcamaları kaleminde toplanması ise bardağı taşırdı. Sokağa inen halk, Yemen’de ve Suriye’de yürütülen vekalet savaşının ne insani ne de mali yükünü taşımak istemediğini açıkça beyan etti.

TRUMP’IN MESAJLARI TERS TEPTİ
İran sağı, 1999 ve 2009 olaylarını organize haldeki reformcu sol grubu sertlikle ezmişti. Ancak bugün manzara çok farklı. Reformcuların karşısında, İran sağını temsil eden halk da sokağa çıktı fakat bu bir çatışmaya dönmedi. İran siyasileri ve şahinler, Trump ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun açıklamalarının ardından “Dış güçler içişlerimize müdahale ediyor” söylemi etrafında toplumun farklı arayışlardaki kesimlerini birleştirmeyi başardı. Sokaklar boşalmaya başladı.

RUHANİ’NİN ELİ GÜÇLENDİ
Gösterilerin ilk ve orta süreçteki asıl dinamosunu oluşturan 23-33 yaş dilimindeki gençler, şimdilik evlerine çekildi. Ancak İran’daki ekonomik sıkıntılar devam ederse işler yeniden karışabilir. Her ne kadar ekonomik vaatlerini yerine getirme konusunda başarısız sayılsa da İran siyasi kulislerinde Ruhani’in bu süreçten muhafazakâr kanada karşı kârlı çıktığı ifade ediliyor. Ruhani, Suriye ve Irak politikasına daha gerçekçi bir yol haritası çizebilir hale geldi.

TAMİR SÜRECİ
Tahran yönetimi, yaşananlara ilişkin iç etkenlerin payın ne kadar büyük olduğunun da farkında. Rejim, 2009’da yaşanan ayaklanmalar sonrası olaylardan sorumlu tuttuğu İran siyasetinin reformist kanadındaki iki önemli isimi, Mosavi ve Kehrobi’yi ev hapsine almıştı. Bu sefer İran aynı hataya düşmek istemiyor. Zira İran iç siyasette onarım ve tamir süreci içinde hazırlıklarına başlayacağının sinyallerini veriyor.