ABD Başkanı Joe Biden, 1915 olaylarına ilişkin yazılı bir açıklama yaptı. Biden, açıklamasında, “Her yıl bugün Osmanlı dönemindeki Ermeni soykırımında ölenleri hatırlıyoruz ve böyle bir zulmün bir daha yaşanmaması için taahhüdümüzü yeniliyoruz. 24 Nisan 1915’ten başlayarak, Ermeni entelektüeller ve toplum liderlerinin Osmanlı güçleri tarafından İstanbul’da tutuklanmasıyla, 1,5 milyon Ermeni sınır dışı edildi, katledildi ya da yok etme kampanyasıyla ölüme yürüdü.” ifadelerine yer verdi.

Açıklamasında, Ermenice “büyük felaket” anlamına gelen “Meds Yeghern” kelimesini de kullanan Biden, “Biz nefretin tüm şekillerinin çürütücü etkilerine karşı güçlü duruşumuzu sürdürüyoruz.” dedi.

Biden, 1915 olaylarından etkilenen birçok kişinin ABD dahil dünyanın birçok yerinde yeni hayat kurduğunu vurgulayarak, uzun yıllardır ABD’deki Ermenilerin ülkeye zenginlik kattığını vurguladı.

Ermenilerin atalarının hikayelerini Amerikan topraklarına getirdiğini vurgulayan Biden, “Ermenilerin tarihine saygı duyuyoruz. Bu acıyı görüyoruz. Tarihi tasdik ediyoruz. Bunu da suçu birilerine yüklemek için değil, bunun bir daha asla yaşanmaması için yapıyoruz.” değerlendirmesini yaptı.

Biden, insan haklarına saygı duyulan, insanların onur ve emniyetleri ile yaşadığı bir dünya inşa etmek için çalıştıklarını belirterek, “Dünyada bir daha zulüm yaşanmasını engelleme hedefimizi yeniliyoruz. Dünyadaki tüm insanların iyileşmesi ve uzlaşması peşindeyiz. Amerikan halkı 106 yıl önce bugün başlayan soykırımın kurbanı olan Ermenilere saygı duyuyor.” görüşünü paylaştı.

ABD her yıl yazılı açıklama yapıyor

Biden’dan önceki iki ABD başkanı olan Donald Trump ve Barack Obama, göreve geldikten sonra konuya ilişkin yaptıkları tüm açıklamada Ermenice “Büyük Felaket” anlamına gelen, “Meds Yeghern” ifadesini kullanmıştı.

ABD başkanları, 1993 yılında Bill Clinton döneminden bu yana 1915 olaylarıyla ilgili düzenli olarak her yıl yazılı açıklama yapıyor. 1915 olayları genellikle “büyük felaket, tehcir ve katliam” gibi ifadelerle betimleniyordu.

Ankara’dan sert tepkiler

TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, şu ifadelere yer verdi: “Soykırım kapsamı belirli bir hukuk kavramıdır. 1948 Sözleşmesinde belirtildiği gibi yalnızca yetkili bir mahkemece hüküm altına alınabilir. AİHM’nin 2015 ve 2017 yıllarındaki kararları 1915 olaylarına tarihi tartışmanın ötesinde anlam atfetmenin mümkün olmadığını ortaya koymuştur. Türkiye tarihinin hiçbir döneminde utanacağımız bir olay yoktur. O kadar kendimizden eminiz ki 2005’te Sayın Cumhurbaşkanımız tarihi gerçekleri araştırmak için tarafsız bir Ortak Tarih Komisyonu kurulmasını önermişti. Kirli hesap sahipleri bu meydan okumaya hala cevap vermemiştir. Biden’ın 1915 olaylarıyla alakalı açıklaması, tarihi ve hukuki hiç bir kıymeti olmayan ilkel siyasi hesapların ürünü bir açıklamadır. 1981’deki benzer açıklamanın nasıl Türkiye’ye bir zararı olmamışsa bunun da zararı yoktur; ama Türkiye-ABD ilişkilerini zehirleyecek niteliktedir.”

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Twitter hesabından, ABD Başkanı Joe Biden’ın 1915 olaylarına ilişkin yayımladığı mesajındaki “sözde soykırım” ifadesine ilişkin “Tek dayanağı popülizm olan bu açıklamayı tümüyle reddediyoruz.” mesajını paylaştı. Çavuşoğlu, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, “Sözcükler tarihi değiştiremez, yeniden yazamaz. Tarihimiz hakkında kimseden ders alacak değiliz. Siyasi fırsatçılık barış ve adalete karşı en büyük ihanettir. Tek dayanağı popülizm olan bu açıklamayı tümüyle reddediyoruz. #1915Olayları” ifadelerini kullandı.

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, yazılı açıklamasında ABD Başkanı Joe Biden’ın 1915 olaylarına ilişkin “soykırım” ifadesini kullanmasıyla ilgili “ABD makamları bu açıklamayı yaparken ne yazık ki lobilerin taleplerine diz çökmüşlerdir.” değerlendirmesini yaptı.

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Twitter hesabından, “Tek gündemi ülkemize düşmanlık olan çevrelerin iftiralarını tekrar eden ABD Başkanının açıklamasını şiddetle kınıyor ve reddediyoruz. ABD Başkanına kendi tarihine ve bugününe bakmasını tavsiye ediyoruz.” açıklamasıyla Biden’ın sözlerine tepki gösterdi.

AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Biden’ın, 1915 yılında Osmanlı Devleti’nde yaşanan olaylar hakkında tarihi ve hukuki dayanaklardan yoksun ve asılsız iddiaları esas alan açıklamasını hiçbir suretle kabul etmediklerini ve şiddetle kınadıklarını belirtti. Biden’ın bu açıklamayı Ermeni fanatik çıkar gruplarını memnun etmek için yaptığının, bölge barışını ve normalleşmeyi dikkate almadığının anlaşıldığını vurgulayan Çelik, “Türk-Amerikan iş birliğinin en ileri düzeyde olması gereken bir dönemde Biden’ın açıklaması, ikili ilişkilerimizi sarsmış, NATO dayanışmasına zarar vermiş ve bölgede olası bir normalleşme ihtimalini de zayıflatmıştır. Normalleşme, Biden’ın açıklaması ile sabote edilmiştir. Bize göre bu mesele tarihçilerin ve bilim insanlarının tartışması gereken bir konudur. Sayın Cumhurbaşkanımızın arşivlerin araştırmacılara açılması ve ‘tarihçilerin vereceği karara uyalım’ çağrısı da ortadadır. Biden’ın açıklaması tarihsel dayanağı olmayan bir açıklamadır. Bu açıklama, Türk-Amerikan ilişkilerini sabote etmeye çalışan çevrelere destek veren bir açıklama olmuştur. Bu açıklamayı şiddetle reddediyoruz, şiddetle kınıyoruz.” dedi.

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Twitter’dan yaptığı paylaşımda, “ABD tarih bilmez. Çünkü tarihi yoktur. O nedenle başkanına söyletilen sözün de kıymeti harbiyesi yoktur.” değerlendirmesinde bulundu.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, Twitter’dan yaptığı paylaşımda, “Bizler, insanı yaşat ki devlet yaşasın düsturu ile dil, din, ırk ayırmaksızın barış içinde yaşadık, yaşamaya da devam edeceğiz. Bu habis zihniyetin iddialarını reddediyoruz, tarihimizi çarpıtmaya çalışanlara milletimiz dün olduğu gibi bugün de fırsat vermeyecektir.” değerlendirmesinde bulundu.

Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, şunları kaydetti: “Tarihleri soykırım ve ırkçılık suçlarıyla dolu bir sabıka kaydından ibaret olanların art niyetli beyanları bizim için yok hükmündedir. Hukuk ve tarih önünde de bir kıymetiharbiyesi yoktur. Anadolu, insanlık ailesine asırlardır ilham kaynağı olmuştur, olmaya da devam edecektir.”

Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, Twitter mesajında, tarih arşivlerinin gerçeğin aynası olduğunu, siyasi hezeyanlara değil, yaşanmışlıklara dayandığını belirterek, şöyle dedi: “Biz, evlatlarımıza tarihi, bilimin yol göstericiliğinde çarpıtmadan anlatıyoruz. Hem tarihi hem hukuki zeminde hiçbir karşılığı olmayan bu iftiralar yok hükmündedir.”

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Twitter paylaşımında, “Yeryüzünde bulaşmadığı soykırım, katliam ve insanlık suçu kalmayan ABD’nin, Türkiye’ye söyleyebilecek sözü yoktur. Türkiye’nin dostluğunu kaybetmenin bedeli, tarihi gerçekleri siyasi saiklerle çarpıtarak bulmayı umduklarınızın çok üzerindedir.” değerlendirmesinde bulundu.

Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, Twitter’dan yaptığı paylaşımda, “Milletimizin şanlı tarihinde hiçbir zaman soykırım olmamıştır. Tarihi, yalanlarıyla lekelemeye çalışanlar hiçbir zaman gerçeğin peşinde olmadı. Konunun tarihçiler tarafından tartışılması, belgelerin açılması hiçbir zaman işlerine gelmedi.” değerlendirmesinde bulundu.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, şu ifadelere yer verdi: “Türk milletinin tarihi hiç kimsenin leke konduramayacağı kadar temiz bir tarihtir. Tarihi sömürgecilikten, katliamcılıktan, ırkçılıktan ve ayrımcılıktan ibaret olanların kendi yüz karası tarihlerini, iyilik ve hoşgörü medeniyeti kurmuş milletimize yansıtma çabası beyhudedir.”

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Twitter mesajında, “Bin yıldır bu topraklarda adaleti ve barışı hakim kılmış, mazlumlara kucak açmış milletimize soykırım ithamı asla kabul edilemez. Tarihi gerçekleri; çarpıtmayla, yalan ve iftiralarla değiştiremezsiniz. Tarih önünde sicili karanlık olanların soykırım ifadesini reddediyoruz.” ifadelerini kullandı.

AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş, Twitter mesajında, ABD Başkanı Joe Biden’ın sözlerine, “Ermeni lobilerine yaranmak adına Türkiye’ye bu iftirayı atanlara, Vietnam’da, Bağdat’ta, Felluce’de döktükleri kanları, Ebu Garip Hapishanesindeki iğrenç işkencelerini, Hiroşima ve Nagazaki’ye attıkları atom bombasıyla çocuk, kadın demeden kuruttukları nesilleri hatırlatırız.” ifadeleriyle tepki gösterdi.

TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı Akif Çağatay Kılıç, ABD Başkanı Biden’ın sözlerine, “ABD yönetiminin ortaya koymuş olduğu yaklaşım bizim nezdimizde kabul edilemez. Bu tavır, tarihi gerçeklerden kopuktur ve ABD iç siyasetindeki sığ lobicilik faaliyetlerinin bir yansımasıdır. Tarih, gerçekle ilgisi olmayan haksız hukuksuz bir iddiadan yana tavır koyan ABD yönetimini asla affetmeyecektir” açıklamasıyla tepki gösterdi.