Akabe Özel Ekonomik Bölgesi Otoritesi (ASEZA) Başkanı’nın yerel bir televizyon kanalına verdiği demeçte Ürdün’ün tek liman kenti olan Akabe’de kumarhane açılmasıyla ilgili fikrini açıklaması ülkede tartışmalara yol açtı.

Tarık Dilvani* – İstanbul/Şarku’l Avsat

ASEZA Başkanı Nayef Bakhit’in hem cesurca hem de kışkırtıcı olarak nitelenen açıklamaları büyük tepki çekerken çok sayıda soru işaretinin de ortaya çıkmasına neden oldu. Ülkede yıllar önce de benzer bir girişim olmuş ancak halkın ve milletvekillerinin baskısı sonucu başarısızlıkla sonuçlanmıştı.

Yatırımı ve turizmi teşvik etmek için yıllar önce özerk bir bölge olan Akabe’de bölge sınırları içerisinde karar alma yetkisine sahip olan ASEZA Başkanı, şehirdeki ‘gece hayatını’ düzenleme fikrini savunmaya çalıştı. Bakhit, Akabe’de kumarhane kurulmasıyla ilgili düşüncesinin ne olduğu yönündeki soruya “Ürdün’den çıkıp dünyanın dört bir yanındaki kumarhanelerin kasasına giren paranın miktarını öğrendiğimden beri burada kumarhane kurulmasından yanayım” yanıtını verdi.

Bu cevabın ardından Bakhit kendisini kumarhanenin kurulmasının ekonomik olarak bir gereklilik olduğunu savunanlarla, böyle bir adımın Ürdün devletinin ve toplumunun kimliğiyle, dini inançlarıyla, gelenekleriyle ve görenekleriyle bağdaşmayacağını savunanlar arasında başlayan bir tartışmanın ortasında buldu. Hükümet, konuya ilişkin tutumunu ortaya koyacak herhangi bir açıklama yapmazken Bakhit aldığı tepkiler nedeniyle geri adım attı. Açıklamalarının kumarhane kurulmasını teşvik etmeye yönelik olmadığını söyleyen Bakhit ancak böyle bir yatırımı engelleyen herhangi bir yasanın olmadığının da altını çizdi.

İkinci kumarhane vakası

Basında yer alan haberlere göre bu olay, 2003 yılındaki tartışmanın ardından ülkede yaşanan ikinci kumarhane vakası. Daha önce de böyle bir girişimin olduğuna işaret eden haberlerde girişimin başarısızlıkla sonuçlandığına dikkat çekildi. Ali Ebu Ragıp başbakanlığındaki dönemin hükümetinin de Akabe’de kumarhane açma girişiminde bulunduğunu ortaya çıkaran haberlerde yer alan bilgilere göre hükümet, Iris Investment Ltd şirketiyle Akabe’deki turistik bir otelde kumarhane açılması ve gelirinin yüzde 40’nın hükümete devredilmesi için görüşmeler yaptı. ‘Akabe Kumarhanesi’nin hikayesi Ebu Ragıp hükümetinin ardından kurulan Faysal el-Fayez hükümeti döneminde tamamlandı. İptali durumunda Ürdün hükümetini para cezası ödemek zorunda bırakacak şartların yer aldığı anlaşma Aralık 2003’te imzalandı. Ancak bilinmeyen nedenlerden dolayı proje o tarihten bu yana halen hayata geçirilemedi.

Meclis Soruşturma Komisyonu, söz konusu tarihte dönemin Başbakanı Maruf el-Bakhit ve eski Turizm Bakanı Usama ed-Dabbas ile çeşitli bakanlar ve üst düzey yetkilileri dolandırıcılık, anayasaya aykırı davranmak ve görevi ihmal etmekle suçladı.

Kumarhane anlaşması

The Independent Arabia’nın bir kopyasına ulaştığı kumarhane anlaşması, Ürdünlülerin kumarhaneye girişini yasaklarken ülkede başka kumarhanelerin de kurulmasına kapı açıyor. 50 yıllığına yapılan anlaşmada Ürdün hükümetinin hiçbir şekilde anlaşmayı iptal edemeyeceği, iptal etmesi halinde ise 1,4 milyar dolarlık para cezası ödemek zorunda kalacağı yer alıyor.

Ürdün yasalarına göre ülkede kumar oynamak suç. Ancak Ürdünlü yetkililer, uluslararası sularda bir kumarhane kurmaya çalışarak bu yasaları aşmaya çalışıyorlar.

Halk karşı çıkıyor

Akabe’deki yerel sivil toplum kuruluşları, kumarhanenin kurulmasına karşı çıkan sert açıklamalar yayınladılar. Ürdünlü milletvekilleri ise kumarhanenin kurulmasını destekleyenler ve reddedenler olarak ikiye bölündü.

Meclis Turizm Komisyonu Başkanı milletvekili Andre Murad el-Azzuni açıklamasında “Kumarhaneler, turizm açısından ekonomiyi ve turizmi olumlu yönde etkileyen önemli bir lüks olarak sınıflandırılıyor” dedi. Azzuni, projenin gerekliliğini incelemenin önemli olduğunun altını çizdi.

Bir diğer milletvekili Hazım Mecali ise “Eğer bir kumarhane kurma niyeti varsa bu durum gerginlik yaratacaktır” diye konuştu.

Kumarhane ve felaketler

Ürdünlü 48 milletvekili hükümete Akabe Kumarhanesi projesine karşı derhal ve caydırıcı bir önlem alma çağrısında bulundu. Milletvekilleri, bu projenin kamu düzeni, anayasa, dini öğretiler ve halkın değerlerinin yanı sıra Ürdün medeni kanunu da ihlal ettiğini belirtti.

Akabe’nin önde gelen isimlerinden Halid el-Cihani de Ürdün’de herhangi bir kumarhane kurulması fikrine karşı çıktı. Cihani, kumarhanenin varlığının, kumarı suç sayan İslam hukukuna ve Ürdün anayasasına aykırı olduğunu belirtti. Kumarhanenin kurulmasının ekonomik, ahlaki ve sosyal felaketler ile suç oranlarında artışı da beraberinde getireceğini belirten Cihani, “Hükümet, ülkenin zenginliklerini kullanan, üretimi teşvik eden ve halkın potansiyelini harekete geçiren kalkınma projeleri hayata geçirmeli” ifadelerini kullandı.

Akabeliler masaj salonlarını da kapattırmıştı

Turizm uzmanı Mahmud ed-Deviri, araştırmalara göre bir kumarhanenin kurulmasının fuhuş ve ahlaki bozulmalar gibi toplumu yıkan kötülüklere kapı açtığını söyledi. Bunun ayrıca Ürdün’ün 120 ülkeyle imzaladığı turizm etiğine de aykırı olduğunu belirten Deviri, kumarhane kurulmasının dini boyutunun yanı sıra ülkenin gelenek ve göreneklerine de ters düştüğüne dikkati çekti. Deviri, ülkenin kumarhane kurmak yerine kalkınma projelerine ihtiyacı olduğunu vurguladı.

Akabeliler, 10 yıl önce şehirdeki yerel makamların verdiği ruhsatla Çinli yatırımcılar tarafından açılan 17 masaj salonunda fuhuş yapıldığına dair başlattıkları kampanya ile bu salonların kapanmasını sağlamışlardı.

*Independent Arabia’da yayınlanan bu analiz Şarku’l Avsat tarafından çevrilmiştir