Her yaştan milyonlarca Malezya vatandaşı, askeri törenler için Bağımsızlık Meydanı’nı doldurarak birlik ve beraberlik görüntüsü veriyor.

Bağımsızlık gününün her yıl farklı bir sloganla kutlandığı Malezya’da bu yılki bağımsızlık gününün sloganı “Malezya’mı Seviyorum: Temiz Malezya” olarak belirlendi.

Malay Yarımadası’nda ilk sultanlıklar ve sömürge dönemi

Tarihi kaynaklara göre Malay Yarımadası, 13. yüzyıldaki İslamlaşma sürecinden önce, 7. yüzyılda Hindu krallıklarından Shrivijaya İmparatorluğu ve 12. yüzyılda merkezi Cava Adası’nda bulunan Majapahit İmparatorluğu’nun egemenliğinde bulundu.

Malayların İslamiyeti kabulüyle yarımadada 1400’lü yılların başında ilk Müslüman sultanlıklar kuruldu. Bunlardan en etkilisi, Singapur kralı Parameswara tarafından kurulan Melakka Sultanlığı idi.

Endonezya’nın Sumatra Adası’nın kuzeyi ile Malay Yarımadası’nın güney ve merkezi bölgelerinde yaklaşık bir asır egemen olan Melakka Sultanlığı, 1511’de Portekiz Krallığı’nın işgali sonrası diğer küçük eyalet sultanlıklarıyla birlikte bağımsızlığını kaybetti.

Malay sultanlıkları 1511-1641 yılları arasında Portekiz Krallığı, 1641-1824 arasında Hollanda Krallığı ve 1824’ten 1957’ye kadar da İngiliz İmparatorluğu’nun egemenliğinde varlıklarını sürdürdü.

Bu dönemde sömürge yönetimleri, Malay sultanlıklarının sembolik olarak varlığını sürdürmesine müsaade etti. Devlet idaresinde ise bazı eyalet sultanlıklarına din işleri ve eyalet idaresinde sınırlı yetkiler verildi.

İngiliz idaresinden bağımsızlığa giden yol

Malay Yarımadası’nda bir asrı aşkın hakimiyet süren İngilizler, kontrol ettikleri bölgeleri “federe eyaletler”, “federe olmayan eyaletler” ve “kıyı yerleşimleri” şeklinde üç kategoriye ayırarak bölgedeki siyasi ve ticari etkisini artırmayı hedefledi.

Bu kapsamda İngiliz idaresi, 1895’te dört Malay sultanlığını bir araya getirerek Federe Malay Devletleri sömürgesini kurdu.

Johor, Melakka, Singapur, Terengganu, Kelantan ve Kedah gibi sultanlıklar, İngiliz idaresine bağlılığını sürdürerek bu federasyonun dışında kaldı.

II. Dünya Savaşı sırasında Japonya, Malay Yarımadası’nı işgal etti. 1945’te Müttefik Devletlerin savaşı kazanmasıyla beraber yarımada, 3 yıllık Japon işgalinin ardından tekrar İngiliz kontrolüne geçti.

1946’da İngiliz idaresi, yarımadadaki bütün Malay sultanlıklarını birleştirip yeni bir bağımlı devlet olarak Malaya Birliği’ni kurdu.

Malay halkının çoğunluğu, İngilizlerin Malaya Birliği için öngördüğü vatandaşlık hakları ve sultanların yetkilerini azaltmaya yönelik kanunlara muhalefet etti.

Malaya Birliği’nin kurulduğu yıl, İngiliz idaresine karşı düşünceleriyle tanınan Johor eyaletinin siyasi lideri Onn Cafer, aynı yıl bağımsızlık yanlısı Birleşik Malay Milli Örgütü (UMNO) hareketini kurdu.

UMNO’yu kurarak Malayların bağımsızlığı yolunda ilk adımı atan Onn, kısa sürede Malay halkının desteğini kazanıp bağımsızlık fikrinin yayılmasını sağladı.

Halkın çoğunluğunun muhalefeti üzerine İngiliz idaresi Malaya Birliğini dağıttı ve sultanların siyasi yetkilerinin korunmasına razı olarak 1948’de Malaya Federasyonu’nu kurdu.

Tunku Abdul Rahman ve Malaya Federasyonu’nun bağımsızlığı

Malaya Federasyonu’nun kurulduğu yıl ülke genelinde başlayan komünist ayaklanmalar nedeniyle İngiliz idaresi, ülkede olağanüstü hal ilan etti.

Malay ve İngiliz birlikleri komünist isyancılara karşı mücadele ederken diğer yanda Malaya Federasyonu’nun bağımsızlığı için UMNO’nun çabaları artış gösterdi.

UMNO üyelerinden Tunku Abdul Rahman, İngilizlere karşı daha sert mücadele yöntemi benimseyerek Onn Cafer’e muhalefet etti.

Parti yöneticileriyle yaşadığı anlaşmazlık sonucu Onn’un istifaya zorlanmasının ardından UMNO’nun başına 1951’de Abdul Rahman geçti.

Komünist isyanlar nedeniyle ertelenen genel seçimler, Abdul Rahman’ın baskısıyla 1955’te yapıldı.

Malay halkının büyük çoğunluğunun desteğini kazanan Abdul Rahman önderliğindeki koalisyon, genel seçimde yüzde 81 oy alarak iktidara geldi.

İngiliz idaresindeki Malaya Federasyonu’nun ilk devlet başkanı olan Abdul Rahman, kurduğu ittifakın zaferinden hemen sonra Malaya’nın bağımsızlığı için İngiltere ile görüşmelere başladı.

İngiltere ile uzun süren müzakerelerin sonunda Abdul Rahman, 31 Ağustos 1957’de Kuala Lumpur’daki Bağımsızlık Meydanı’nda sabah saat 09.30’da Malaya Federasyonu’nun bağımsızlığını ilan etti.

Yönetim şekli olarak anayasal monarşiyi benimseyen Abdul Rahman, ülkedeki 9 eyalet kralının dönüşümlü olarak ülke kralını seçeceği monarşi düzeninin temelini attı. Bağımsızlığının ardından Malaya Federasyonu’nun ilk kralı Selangor eyaletinden Sultan Hişamuddin oldu.

Malaya Federasyonu’ndan bugünkü Malezya’ya

Bağımsızlığın ardından İngiliz idaresinde kalmayı sürdüren Borneo Adası’nın kuzeyindeki eyaletlerle Singapur’u da Malaya Federasyonu’na dahil etmeyi planlayan Tunku Abdul Rahman, 1961’de bu eyaletlere Malaya devletiyle birleşme çağrısında bulundu.

Singapur’la birlikte Borneo adasına bağlı Sabah, Sarawak ve Brunei’nin Malaya Federasyonu’na katılmasıyla devlet, 16 Eylül 1963’te Malezya Federasyonu adını aldı.

Brunei sultanlığı ise federasyona dahil olmama kararı alarak aynı yıl bağımsızlığını ilan etti.

Malezya’nın kuruluşundan bir yıl sonra 1964’te genel seçim ilan edildi ve Abdul Rahman’ın liderliğindeki koalisyon yüzde 58 oy alarak iktidara geldi.

Seçimlerin ardından Abdul Rahman, Malaya Federasyonu ve Malezya’nın ilk başbakanı olarak tarihe geçti.

Asya kaplanı Malezya bölgesinde güçlenmeyi sürdürüyor

Bağımsızlığından bu yana yaşadığı komünist isyanlar, etnik çatışmalar ve ekonomik bunalımlara rağmen gelişmekte olan ülkelerin arasına girmeyi başaran Malezya, Asya bölgesinde stratejik önemini artırıyor.

Gayri Safi Yurtiçi Hasılası (GSYİH) geçen yıl 354 milyar doları bulan Malezya’da kişi başına düşen milli gelir 10 bin dolar civarında.

Malezya, Güneydoğu Asya’da Singapur’un ardından en çok elektronik eşya üretimi gerçekleştiren ülke olarak biliniyor.

Zengin petrol kaynaklarına sahip Malezya, dünyanın palm yağı ve kauçuk ihtiyacını da büyük oranda karşılıyor.

Endüstri sektörünün milli gelirinin yüzde 36,8’ini oluşturduğu Malezya, iki yerli otomobil markasının yanı sıra çok sayıda elektronik eşya, bilgisayar parçası, mobil cihaz ve makine üretimini de üstleniyor.

İşsizliğin geçen yıl yüzde 3,3 olarak kaydedildiği ülkede genç işsizlik ise yüzde 11,18 civarında.