Tel Aviv’deki kaynaklar, İsrail hükümetinin Kızıldeniz ve Ölü Deniz’i birbirine bağlayan Bahreyn Kanalı Projesi ortaklığından vazgeçmeye karar verdiğini belirtti. Kaynaklar, İsrail’in şu anda projeye daha az maliyetli alternatifler sunarak Ürdün ve Filistinli yetkilileri ikna etmek için çalışmalarda bulunduğunu kaydetti.

Şarku’l Avsat’ın aktardığına göre bu kaynaklar, projeden vazgeçme fikrinin İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve İsrail Enerji Bakanı Yuval Steinitz’den çıktığını ifade ederek, Tel Aviv’in Ürdün ve Filistin yönetimi ile konuyu görüşmeye çalıştığını belirtti. Geçtiğimiz ayın başında Steinitz, Ürdünlü mevkidaşı Riyad Ebu Suud ile Ürdün sınırındaki Kral Hüseyin Köprüsü Sınır Kapısı’nda bu konu hakkında bir toplantı düzenlemişti.

Projenin hedefi Ölü Deniz’i kurtarmak

Gizli tutulan ve 15 yıl öncesine dayanan Bahreyn Kanalı Projesi, barış anlaşmaları için üç taraf arasındaki işbirliğinin en önemli projelerinden biri olarak kabul edildi. Bu projenin temel hedefi, Kızıldeniz ile bağlantı kurarak, debisi endişe verici bir şekilde azalmaya devam eden Ölü Deniz’i kurtarmaktı. Sunulan diğer öneriler arasında ise Ölü Deniz’in Akdeniz’e bir kanalla bağlanması fikri bulunuyor. Ürdün ve Filistin yönetimi, deniz suyu arıtma, elektrik üretimi ve turizm için büyük projeler içeren, bu nedenle de ‘Barış Kanalı’ ismini alan fikir konusunda oldukça istekliydi. Fakat Netanyahu, İsrail yönetimine geçmesinden sonra projenin yüksek maliyetinin faydalarını karşılamayacağı gerekçesiyle plandan geri adım attı.

Ürdün’den İsrail’e tepki

Geçtiğimiz Haziran ayında Netanyahu, birkaç alternatif proje sunması için Ürdün ve Filistin’e bir temsilci gönderdi. Bu durum Ürdün’de şok etkisi yarattı. İsrail’i ABD yönetimine şikâyet eden Ürdünlüler, projede kararlı olduklarını açıklayarak, projenin Ürdün sınırında uygulanacağını açıkladı.

İsrail, ABD etkisiyle geri adım attı

Bu olayın ardından ABD’nin İsrail Büyükelçisi David Friedman, ABD Başkanı Donald Trump’ın danışmanı ve damadı Jared Kushner ve Ortadoğu Özel Temsilcisi Jason Greenblatt, İsrail hükümetine, ABD yönetiminin projeye bağlı olduğunu ve İsrail’in de kendisine karşı yükümlülüklerini yerine getirmesi gerektiği belirtilen bir mesaj gönderdi. Bunun üzerine İsrailliler, bu amaca ulaşma için daha düşük maliyetli alternatif projeler sunmaya başladı. İsrail’in yanıtına karşılık olarak Washington, Ürdün alternatif öneriyi kabul ettiği sürece ABD’nin de İsrail’in önerisini kabul etmeye hazır olduğunu belirterek, Ürdün’ün alternatif önerileri kabul etmemesi durumunda İsrail’in anlaşmaya uymasının bekleneceğini kaydetti.

İsrail’in 3 projesi

Steinitz, Ürdünlü mevkidaşına İsrail’in projenin temel amacına karşı çıkmadığını belirterek, daha az maliyetli alternatif projeler olduğunu söyledi. İsrail’in sunduğu 3 projeden ilki, Bahreyn Projesi, ikincisi İsrail sahillerinde kurulan su arındırma tesislerinden Ürdün’e tuzdan arındırılmış su sağlamak, üçüncüsü ise İsrail’in Ürdün’ün Akabe şehrinde yılda 60 milyon metreküp tatlı su sağlayacak bir tesis kurulması için yardım sağlaması oldu. Bu teklif kapsamında İsrail, suyun azalmasını durdurma amacıyla deniz suyunun arıtılmasının ardından kalan bütün tuzlu suyu Ölü Deniz’e devretme taahhüdünde bulunuyor.

Kaynaklar, bu projenin yüksek maliyetli olmasına rağmen Bahreyn Kanalı’ndan daha az fiyata mal olacağını söyledi.

Kaynaklar, Ürdünlü yetkililerin İsrail’in önerisine şaşırdığını fakat Ürdün’de su arıtma tesisinin kurulmasına ilgi gösterdiklerini ifade ederek, İsrailli yetkililerin ayrıntılı bir projeyle Ürdün ile görüşmelerde bulunmasının beklendiğini söyledi.

Filistin tarafı konusunda şu ana kadar İsrail’e baskı uygulanmadı. Fakat daha önce İsrail, Filistinlilere Gazze Şeridi’nde bir tuz arındırma projesi önermişti.