Gelecekte kurulacak egemen Filistin devletine silah bırakma mesajı: “Silahın varlığı işgale bağlı”

Gazze’deki Hamas lideri Halil el-Hayye, hareketin silahını gelecekte bölgeyi yönetecek “devlet”e teslim etmeye hazır olduğunu açıkladı. Ancak Hayye, bunun yalnızca İsrail’in “işgalinin tamamen sona ermesi” halinde mümkün olabileceğini vurguladı.

Hayye, cumartesi günü yaptığı yazılı açıklamada, “Hamas’ın silahı işgal ve saldırganlıkla bağlantılıdır. İşgal sona ererse bu silah devlete devrolur” ifadelerini kullandı. Hayye’nin ofisi, burada kastedilenin “egemen bir gelecekteki Filistin devleti” olduğunu belirtti.

Teknokrat Komitesi ve Uluslararası Güç

Habertürk’ün aktardığına göre, Hamas lideri, silah konusunun hâlâ diğer Filistinli gruplar ve arabulucularla müzakere edildiğini söyleyerek, “Anlaşma çok başında, silah konusu hâlâ tartışılıyor” dedi. Hayye ayrıca, Gazze’de ateşkesin denetlenmesi ve sınırların gözetimi için “Birleşmiş Milletler gözetiminde uluslararası bir güç” fikrine açık olduklarını ifade etti.

ABD’nin arabuluculuğunda yürütülen Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına gözler çevrilmiş durumda. Batılı bir diplomat ve Arap bir yetkilinin verdiği bilgilere göre, yıl sonuna kadar Gazze’nin yönetimi için uluslararası bir yapı oluşturulması bekleniyor.

Trump’ın Başkanlık Edeceği ‘Barış Konseyi’

Kaynaklar, “Barış Konseyi” adı verilen bu mekanizmanın ABD Başkanı Donald Trump başkanlığında oluşturulacağını, Orta Doğu ve Batı’dan yaklaşık 12 liderin yer almasının planlandığını belirtti. Konseyin, Birleşmiş Milletler yetkisiyle iki yıl süreyle Gazze’yi yönetmesi ve sürenin gerekirse uzatılabilmesi öngörülüyor.

Ayrıca Gazze’nin günlük yönetimi için Filistinli teknokratlardan oluşan bir komite kurulacağı ve bunun savaş sonrası idari geçişi üstleneceği ifade edildi. Planın, Trump ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun 2025 yılı sonunda yapacağı görüşmede duyurulması planlanıyor.

Uluslararası Güç 2026’da Sahada

Gazze’nin güvenliğini sağlamak için oluşturulacak uluslararası güce ilişkin görüşmeler de sürüyor. Arap yetkili, katılacak ülkelerin henüz netleşmediğini ancak konuşlandırmanın 2026’nın ilk çeyreğinde başlamasının beklendiğini söyledi.

İsrail ile Hamas arasında anlaşmanın ikinci aşamasına ilişkin müzakerelerin ise “zor” geçeceği, özellikle Hamas’ın silahsızlanması ve İsrail’in Gazze’nin bazı bölgelerinden çekilmesi gibi başlıklarda derin görüş ayrılıkları bulunduğu belirtiliyor.

Finansman ve Yeniden İnşa Belirsiz

Planın ikinci aşaması Gazze’nin yeniden inşasını içeriyor. Ancak milyarlarca dolarlık projenin finansmanına ilişkin net bir kaynak dağılımı henüz açıklanmadı.

Hamas, geçtiğimiz günlerde Gazze’nin yönetimi için teknokrat bir komite kurulmasını kabul ettiğini duyurmuş; “Gazze yönetimine tutunma niyetinde olmadığını” açıklamıştı. Silahsızlanma konusunun ise “ulusal çerçevede, iç diyalogla” ele alınacağını ifade etmişti.

Arap ülkelerinden Endişe

Son dönemde bazı Arap ülkeleri, anlaşmanın ikinci aşamasına geçişte yaşanan gecikmeden duydukları rahatsızlığı dile getiriyor. Bu ülkeler, Refah sınır kapısının yeniden açılması, Filistinlilerin yerinden edilmesinin kesin biçimde reddedilmesi ve Filistin devletinin kurulması yönünde net adımlar atılması çağrısında bulunuyor.

Filistin kamuoyunda ise, planın Filistin devletinin kurulması konusunda açık bir ifade içermemesi nedeniyle endişeler artıyor.

Bassem Naim: Hamas silah konusunu görüşmeye hazır

Pazar günü Katar’da Associated Press’e konuşan, Hamas üst düzey yetkililerinden Bassem Naim de, Hamas’ın kalan silahlarıyla ne yapacağı konusunda “çok açık fikirli” olduğunu, Hamas’ın silahlarını “dondurma veya depolama” seçeneğini görüşmeye hazır olduğunu söyledi.

Naim AP’ye yaptığı açıklamada, “Filistin’in ateşkes veya mütareke süresince hiçbir şekilde kullanılmayacağına dair garantileri olması halinde dondurma, depolama veya bırakma konusunda konuşabiliriz” dedi.

Şarku’l Avsat’ın aktardığına göre, Hamas’ın karar alma sürecinden sorumlu liderlerinden biri olan Naim, Hamas liderlerinin çoğunun bulunduğu Katar’ın başkenti Doha’da Associated Press’e (AP) yaptığı açıklamada, “Daha fazla tırmanışın veya çatışmaların ya da patlamaların önlenmesi için kapsamlı bir yaklaşım benimsemeye açığız” dedi.

Hamas’ın ‘direnme hakkını’ saklı tuttuğunu açıkladı, ancak Hamas’ın Filistin devletinin kurulmasına yönelik süreç çerçevesinde silahlarını bırakmaya hazır olduğunu belirten Naim, bunun nasıl uygulanacağı konusunda ayrıntılı bilgi vermedi, ancak görüşmelerin yapılabilmesi için beş ila on yıl sürecek uzun vadeli bir ateşkes önerdi. Bu sürenin ciddiyetle ve kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesi gerektiğini vurgulayan Naim, Hamas’ın silahlarıyla ilgili seçenekler konusunda ‘çok açık’ olduğunu da sözlerine ekledi.

Naim, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Silahların dondurulması, depolanması veya imha edilmesi konusunda görüşebiliriz. Filistinliler, ateşkes veya barış süresince bu silahların kesinlikle kullanılmayacağını garanti edebilirler.”

Ateşkes, ABD Başkanı Donald Trump’ın ekim ayında sunduğu 20 maddelik plana dayanıyor ve uluslararası taraflar ‘garantör devletler’ olarak sürece katılıyor. Naim, “planın çok fazla açıklığa kavuşturulması gerektiğini” belirtti. Uluslararası istikrarı destekleme gücü konuşlandırılması, şu anda en acil sorunlar arasında yer alıyor. Bu gücün Hamas’ı silahsızlandırmaktan sorumlu olup olmayacağı, en önemli konulardan biri.

Bunun Hamas için kabul edilemez olduğunu ve Hamas’ın anlaşmanın uygulanmasını izleyecek bir gücün kurulmasını beklediğini vurgulayan Naim, “Sınır yakınlarında ateşkes anlaşmasını izleyen, ihlalleri rapor eden ve olası bir gerilimi önleyen uluslararası bir gücü memnuniyetle karşılarız. Ancak, bu güçlere Filistin topraklarında silahsızlandırma yetkisi veren herhangi bir görev verilmesini kabul etmiyoruz” ifadelerini kullandı.

Naim, ilerleme kaydedildiğinin bir işareti olarak, Hamas ve rakibi Filistin Yönetimi’nin Gazze’deki günlük işleri yönetecek yeni bir teknokratik komite kurma konusunda ilerleme kaydettiğini açıkladı.

Filistin Yönetimi ve Hamas’ın, Batı Şeria’da ikamet eden, ancak aslen Gazzeli olan bir bakanının komiteye başkanlık etmesi konusunda anlaştığını söyleyen Naim, bakanın adını açıklamadı, ancak müzakereleri tartışma yetkisi olmadığı için kimliğinin gizli kalması şartıyla konuşan Hamas yetkilileri, söz konusu bakanın Sağlık Bakanı Macid Ebu Ramazan olduğunu söyledi.