Eş-Şeyh Muhammed / Şarku’l Avsat

Dünyanın en yoksul ülkelerinden Nijer, Mali ve Burkina Faso, ekonomik ve güvenlik açısından da en kırılganlar arasında. Bu durum, on yıldan fazla bir süredir bu ülkeleri etkileyen terör tehdidi nedeniyle daha da karmaşık hale geldi. Ancak bu üç ülkeyi yöneten askerler, Batı ve komşu ülkelerle çatışmaya girdikten sonra, ortak zorluklarla başa çıkabilmek için bir ‘federal birlik’ oluşturma hayalleri kuruyorlar.

Bu üç ülkeyi bir araya getiren birçok ortak nokta var. Yoksulluk ve güvenlik kırılganlığına ek olarak bunlardan en önemlilerinden biri askeri darbelerin ardından orduların iktidara gelmesiyle olağanüstü hal koşullarında yaşamaları. Bu durum, güçlü bir bölgesel kuşatmaya tabi olmalarına ve Rusya ile stratejik bir ittifak kurmalarına yol açtı.

Geçen yıl, bu üç ülke yeni yaklaşımları çerçevesinde, ‘Sahel Ülkeleri İttifakı’ adı altında bir askeri ittifak kurdu. Bu ittifak, terörizm, organize suç ve sınırları aşan suçlarla mücadele için çabaları birleştirmeyi amaçlıyor. Geçtiğimiz ocak sonunda, Batı Afrika Ekonomik Topluluğu’ndan (ECOWAS) resmi olarak ayrıldıklarını duyurdular.

Ancak üç ülkenin bakanlarının geçen hafta sonu Burkina Faso’da yaptıkları toplantıda duyurdukları en önemli adım, eğer başarılırsa Sahel bölgesinin tarihinde benzeri görülmemiş bir adım olacak bir federal sistem kurma arzularıydı.

Bu toplantıda, birçok uzman ve yetkili, ilk aşamada üç ülke arasında bir ‘konfederasyon’ kurma fikrini görüştü. Bu, gelecekte bir ‘federal sistem’ kurulmasının yolunu açabilecek bir adım olacaktır. Burkina Faso Savunma Bakanı Kassoum Coulibaly açıklamasında “Bugün Ouagadougou, ittifakımızı güçlendirmek için gerekli mekanizma, araç ve prosedürleri geliştirmek için ek bir adım atmamıza olanak tanıyor” dedi. Bakan, toplantının üç ülkenin hedeflediği konfederasyonun ‘nihai yapılandırmasını belirlemesi’ beklentisini de sözlerine ekledi.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Nijerya Savunma Bakanı General Salifou Modi şu açıklamayı yaptı:

“Bu mekanizmalar kurduğumuz ittifakı güçlendirerek etkili bir konfederasyona yol açacak, tek amacımız halklarımızın mutluluğunu ve refahını sağlamaktır.”

Bu hayalperest girişimleri yönetenler, üç ülkedeki bir grup generaldir. Ancak önce güvenlik ve askeri koordinasyonla ilgili önemli zorlukları aşmaları gerekiyor. Bu zorluklar, ülkelerinin geniş bölgelerinin hala El Kaide ve DEAŞ gibi örgütlerin kontrolü altında olduğu gerçeğiyle ilgili.

Terör örgütleri, Mali, Nijer ve Burkina Faso arasındaki sınır üçgeninde yoğunlaşmış durumda. Bu bölge, Sahel’deki en tehlikeli olarak tanımlanmakta olup, üç ülkenin orduları için zorlu bir coğrafya olarak kabul ediliyor. Burası, yıllardır terörist savaşçıların terör saldırıları düzenlemek için eğitildiği bir arka üs oluşturuyor.

Her ne kadar üç ülkenin orduları, özellikle hava yeteneklerini geliştirmek amacıyla Rusya ve Türkiye’den büyük silah anlaşmaları yapmış olsa da Mali ve Burkina Faso da Rus Wagner Grubu’ndan yardım istedi. Ancak üç ülkenin geniş bölgeleri halen ordunun kontrolü dışında ve sınırlardaki güvenlik koordinasyonu zayıf kalıyor.

Bu zorlukların üstesinden gelmek için, üç ülkenin askeri liderleri, çabaları koordine etmek ve istihbarat bilgilerini paylaşmak için etkili bir askeri ve güvenlik çerçevesi oluşturmak amacıyla danışma ve görüşmeleri artırdı. Bu çerçevede, Nijer Ordusu Genelkurmay Başkanı General Moussa Barro’nun, Mali’ye yaptığı resmi ziyaret gibi, üç ülkenin askeri liderleri arasında karşılıklı güvenlik iş birliğini güçlendirmeyi amaçlayan adımlar atılıyor.

Nijerli General, Mali meslektaşı General Omar Diarra ile uzun bir görüşme gerçekleştirdi ve Sahel Ülkeleri İttifakı çerçevesinde askeri koordinasyonun güçlendirilmesi ve güvenliğin artırılması mekanizmalarını tartıştılar. Resmi bir açıklamada, ikisinin de askeri ve güvenlik koordinasyon mekanizmalarının hızlandırılmasında anlaştığı belirtildi.Formun Üstü

Nijer Ordusu Genelkurmay Başkanı, bir basın açıklamasında, gelecek dönemde Mali ve Burkina Faso’daki askeri meslektaşlarıyla benzer toplantılar düzenlemeyi planladığını kaydetti. Bu toplantılar, sınır bölgelerinde süregelen terör saldırılarına karşı koymak amacıyla düzenlenecek.

Sahel Ülkeleri İttifakı’nın kurulmasının üzerinden altı aydan fazla zaman geçmesine rağmen aralarındaki güvenlik ve askeri koordinasyon düzeyi halen zayıf. Her ne kadar bu ülkelerin orduları bazı zaferler elde etmiş olsa da terör örgütleri sınır üçgeninde hala büyük bir özgürlükle hareket etme kabiliyetine sahiptir ancak bu zaferler hala sınırlıdır ve bireysel olarak elde edildi.

Son dönemdeki bu zor durumla paralel olarak, Mali’nin Geçici Cumhurbaşkanı Albay Assimi Goita geçtiğimiz azartesi günü ordu ve güvenlik liderleriyle bir araya geldi ve “Mali’nin toprak bütünlüğüne yönelik herhangi bir tehdidin ortadan kaldırılması gerektiğine dair herkesi temin etti” şeklinde bir açıklama yaptı.

Mali Savunma Bakanı dün yayınlanan açıklamalarda, Mali ordusunun artık iyi silahlandığını ve ülke topraklarının tümünde kontrolü yeniden sağlama yeteneğine sahip olduğunu belirtti. Ancak, bununla yetinmeyeceklerini ve aynı zamanda Nijer ve Burkina Faso’ya terörizmle mücadelede yardım etmeyi hedeflediklerini ekledi.

Sahel ülkeleri (Nijer, Mali ve Burkina Faso) için terörizm tehdidi, birlik olma yolunda itici bir güç haline geldi. Ancak bu kırılgan ülkeleri yöneten askeri liderler, iktidarda kalmanın bir gerekçesi olarak terörizm tehdidini kullanarak anayasal süreçleri engelliyor ve olağanüstü hâl ilan ediyorlar.