Erdoğan’ı havalimanında Cidde Bölge Emiri Yardımcısı Bedir Bin Sultan ve Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan Al-Suud karşıladı.

Veliaht Prens Muhammed Bin Selman da Erdoğan’ı Al Salam Sarayı’na gelişinde makam aracından inerken karşıladı. Erdoğan ve Selman’ın tören alanındaki yerlerini almasının ardından iki ülke milli marşları çalındı. Veliaht Prens Selman ile tören kıtasını denetleyen Erdoğan, askerleri selamladı.

Erdoğan’ın heyetinde eşi Emine Erdoğan, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Ticaret Bakanı Ömer Bolat, AK Parti Genel Başkan yardımcıları Ömer Çelik, Zafer Sırakaya, AKP milletvekilleri Hulusi Akar, Mustafa Varank, Nureddin Nebati ve MHP’li İsmail Faruk Aksu, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı Metin Kıratlı, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, MİT Başkanı İbrahim Kalın, Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün, Devlet Arşivleri Başkanı Uğur Ünal, Cumhurbaşkanı Başdanışmanı, Büyükelçi Akif Çağatay Kılıç da Cidde’ye geldi.

Daha sonra Erdoğan ve Muhammed Bin Selman ile bir araya geldi. Al Salam Sarayı’ndaki görüşme, basına kapalı gerçekleştirildi.

Görüşmelerin ardından Erdoğan, Veliaht Prens Selman’a Pamukkale beyazı renkteki Togg’u hediye etti. Erdoğan’ı oteline Veliaht Prens Selman, kullandığı Togg ile getirdi.

Ritz Carlton otelinde iş forumu 

Erdoğan’ın BAE, Katar ve Suudi Arabistan’ı kapsayan Körfez turu kapsamında Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) tarafından hayata geçirilmesi planlanan iş forumlarının ilki Cidde’de Ritz-Carlton Otel’de gerçekleştirildi.

DEİK ile Suudi Arabistan Yatırım Bakanlığı iş birliğinde, Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır’ın katılımıyla düzenlenen Suudi Arabistan-Türkiye İş Forumu her iki ülkenin iş dünyasından yoğun ilgi gördü.

Etkinlikte konuşan Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Abdulaziz el-Falih, bu iş forumunu DEİK ile organize ettikleri ve iki ülke arasındaki ilişkilerin daha fazla gelişmesi yönünde adım attıkları için çok mutlu olduklarını söyledi. Falih, iki ülke arasındaki resmi ilişkilerin son zamanlarda çok daha fazla güçlendiğini ve farklılaştığını kaydederek karşılıklı yapılan ziyaretlerden ve düzenlenen iş birliklerinden bahsetti.

İki ülkenin son dönemde çok sayıda forum, toplantı ve konferans düzenlediğini, ülkeler arasındaki ilişkilerin bu sayede derinleştiğini dile getiren Falih, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Geçen yıl aralık ayında bu forumun birincisi düzenlendi. Oraya çok sayıda iş adamı katılmış ve önemli anlaşmalar imzalanmıştı. Şu an ikincisini düzenlediğimiz bu forum aslında çok önemli bir ziyaretin yanı sıra yapılıyor. Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın gelmesiyle bu forum yapılıyor. Çok üst düzey ziyaretçilerimizle bu forumu gerçekleştiriyoruz. Yani iki taraftan bir araya gelen bu üst düzey temsilciler ilişkilerin ne kadar önemli olduğunu ve olacağını gösteriyor. Her iki hükümetin sürece verdiği önemi gösteriyor. Hem Suudi Arabistan’ın Türkiye’de hem de Türkiye’nin Suudi Arabistan’da yatırımlarının artırmak için çok önemli bir çalışma.”

Vizyon 2030 projeksiyonu

Suudi Arabistan Yatırım Bakanı el-Falih, ülkesinin Vizyon 2030 projeksiyonundan bahsederek yatırımları çeşitlendireceklerini, çok fazla sektöre ağırlık vereceklerini söyledi. Vizyon 2030 yaklaşımında özel sektörün bulunmasını çok önemsediklerini vurgulayan Falih, “Hem Suudi Arabistan hem de Türkiye özel sektörünün var olmasını çok önemsiyoruz. Burada yatırımların farklılaşmasını ve çeşitlenmesini istiyoruz.” diye konuştu.

Falih, 2030 hedefleri kapsamında o tarihe kadar 3,3 trilyon dolarlık yatırım hedeflediklerini kaydederek bu alanda yapılacaklardan bahsetti. İki ülkedeki şirketlerin önemli güce ulaştığını dile getiren Falih, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Nereye gidersem gideyim her iki ülkeden şirketlerin güçlü varlığını görüyorum. Ne kadar gurur duyduğumu anlatamam. Türkiye özel sektörünün yaptığı yatırımların ve teknolojilerin ne kadar büyük olduğunu görünce gurur duyduğumu söylemek isterim hem Afrika’da hem de Orta Doğu’da. Şimdiye kadar yapamadığımız şey bu iki tarafın güçlerini bir araya getirmekti. İki ülkenin özel sektörünün güçlerini bir araya getirince ne kadar büyük bir güç ortaya koyacağımızı düşünemiyorum.”

İşbirliği çağrısı

Bakan el-Falih, iki ülkede karşılıklı büyük fırsatlar olduğunu belirterek Türk ve Suudi Arabistan özel şirketlerine işbirliği çağrısında bulundu. Gayrimenkul, turizm, konut, sanayi, tarım, gıda ve madencilik gibi değişik sektörlerde iş birliği yaparak büyük projelere imza atabileceklerini vurgulayan Falih, yatırımcı şirketlere sundukları destekleri anlattı.

Suudi Arabistan’daki yatırım fırsatlarından bahseden Falih, madencilik, ham madde, yenilenebilir enerji gibi konularda yeni sektörel çalışmalar yaptıklarını söyledi.

Falih, Türkiye’de faaliyet gösteren Suudi Arabistanlı şirketlerin sayısının artmasını istediklerini kaydederek “Her zaman iletişim halinde olmalı ve işbirliklerini nasıl daha fazla geliştireceğimizi konuşmalıyız. Hedeflerimize ulaşabilmemiz için istikrarlı bir şekilde ilerlemeliyiz.” ifadelerini kullandı.

Türk Ticaret Bakanı, Suudi iş adamlarını Türkiye’ye davet etti

Cidde’de Ritz-Carlton Otel’de gerçekleştirilen iş forumunda konuşan Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Suudi Arabistan-Türkiye İş Forumu vesilesiyle iş dünyası ile bir araya gelmekten duyduğu memnuniyeti dile getirerek iki ülke liderlerinin öncülüğünde ülkeler arasında son dönemde yaşanan olumlu gelişmelerden bahsetti.

Suudi Arabistan ile ekonomik ve ticari ilişkileri tüm boyutlarıyla geliştirme ve yeni işbirliği fırsatlarını değerlendirme yolunda iş dünyalarını bir araya getirmeye devam ettiklerini kaydeden Bolat, bugün Türkiye’den kendi sektörlerinde en saygın ve en çok iş yapan iş insanlarının forumda hazır bulunduğunu anlattı.

Bolat, bu yıl Riyad’da gerçekleştirdikleri Türk Expo Fuarı ve Müteahhitlik Forumu başta olmak üzere firmaların birbirleri ile temas kurmalarını sağlayan faaliyetleri başarıyla gerçekleştirdiklerini kaydederek geçen hafta Ankara ve İstanbul’da DEİK’in ev sahipliğinde çok önemli görüşmeler yaptıklarını söyledi. Bakan Bolat, “Bugün ekonomik ve ticari ilişkilerimizin gerçek aktörleri, sahadaki aktörleri olan siz kıymetli iş dünyası temsilcilerine hitap etmek, ülkelerimizin sunduğu fırsatları değerlendirmek adına bu iş forumu çok önemli bir dönüm noktası olacaktır.” diye konuştu.

Türkiye-Suudi Arabistan dış ticaret hacminin 2022’de yaklaşık 6,5 milyar dolar olarak gerçekleştiğini dile getiren Bolat, “Hedefimiz bu rakamı saygıdeğer devlet başkanlarımızın vizyonu doğrultusunda kısa vadede 10 milyar dolara, uzun vadede ise 30 milyar dolara çıkarmak olacaktır. Ülkelerimizin sahip olduğu tarihi ve kültürel bağların yanı sıra güçlü ekonomilerimiz, nitelikli iş gücü piyasalarımız ve başarılı girişimcilerimizin olduğu bir ortamda ekonomik ve ticari ilişkilerimizi çok daha üst seviyelere çıkarmak güç olmayacaktır. Her iki ülkenin birbirini tamamlayan dış ticaret yapıları, ticari ilişkilerimizde kazan-kazan prensibini ön plana çıkarmaktadır. Türk firmaları, ürün kaliteleri ve ahilik kültüründen gelen iş ahlakları ile Suudi Arabistanlı tüketicilerin güvenini kazanmıştır.” dedi.

‘Sürdürülebilir ve sarsılmaz bağlar oluşturmayı hedefliyoruz’

Bolat, Suudi Arabistan’ın başta petrol, petrol ürünleri ve plastik ürünleri, kimyasallar, demir-çelik ürünleri olmak üzere Türk sanayisinin önemli tedarikçilerinden ve stratejik ortaklarından olduğunu vurguladı. Ticaret hedefine ulaşma yolunda önceliklerinin ürün çeşitliliğini artırmak olduğunu kaydeden Bolat, şu açıklamalarda bulundu:

“İş dünyalarımız arasında sürdürülebilir ve sarsılmaz bağlar oluşturmayı da hedefliyoruz. Bu vesileyle Türkiye ve Suudi Arabistan’ın ekonomi alanındaki karar alıcıları olarak bizler de bu yolda sizlerin karşılaşabilecekleri tüm sorunların çözümü için var gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz. Dünyada en fazla serbest ticaret anlaşması imzalayan 10 ülkeden birisi olan Türkiye olarak Körfez İşbirliği Konseyi üyesi ülkelerle de ticaretimizi serbestleştirmeyi önemsiyoruz. Bu kapsamda Körfez İşbirliği Konseyi ile görüşmelerine başladığımız serbest ticaret anlaşmasıyla ticaretimizi serbestleştirmeyi ve iki tarafın da çıkarına olacak şekilde ticari ilişkilerimizi artırmayı arzuluyoruz. Suudi Arabistan hükümetinin vereceği destekle bu müzakerelere en kısa sürede başlayacağımıza ve anlaşmayı hayata geçireceğimize olan inancımız tamdır.”

‘Türkiye’de 1400’den fazla Suudi şirketi bulunuyor’

Bakan Bolat, Suudi Arabistan ile ekonomik ilişkilere sadece ikili boyutta bakmadıklarını, üçüncü ülkelerde de güçlü iş birlikleri kuracak potansiyele sahip olduklarını belirterek özellikle Körfez ülkelerinin Avrupa’ya ve dünyaya erişimini kolaylaştıracak projelerde Türkiye ile Suudi Arabistan’ın işbirliğinin güçlü bir sinerji meydana getireceğini söyledi.

“Eğer Türkiye ile Körfez İşbirliği Konseyi arasında bir serbest ticaret anlaşması imzalanırsa kurulacak değer zincirleri sayesinde Suudi firmalar yalnızca bizim ülkemizde değil ülkemizin geniş serbest ticaret ağı vasıtasıyla dünya pazarlarına da ulaşma fırsatı yakalayacaklardır.” diyen Bolat, Türkiye’nin 900 milyar doları aşan gayrisafi milli hasılasıyla ve Gümrük Birliği anlaşmasıyla 1,5 milyar tüketiciye ulaşma potansiyeline sahip olduğunu anlattı.

Bolat, karşılıklı yatırımların ekonomik ilişkilerin önemli bir boyutunu oluşturduğunu belirterek, “Yatırımlar alanında yatırımların karşılıklı teşviki ve korunması anlaşması ve çifti vergilendirmeyi önleme anlaşmasıyla her iki ülke güçlü bir yasal zemini yatırımcılarına sunmaktadır. Ayrıca yenilikçi ve kapsamlı yatırım teşvik programlarımız ve 19 adet serbest bölgelerimizle yatırımcılara cazip fırsatlar sunmaktayız. Suudi Arabistan’ın ülkemizde 2 milyar doları aşan doğrudan yatırımları ve ülkemizde faaliyet gösteren 1400’den fazla Suudi şirketi bulunmaktadır. Kendilerine çok teşekkür ediyoruz. Her zaman onlara yardımcı olmaktan da Ticaret Bakanlığı olarak memnuniyet duyuyoruz. Bu gerçek Suudi yatırımcıların ülkemizde olan güveninin açık bir göstergesidir. Biz daha fazla Suudi yatırımcıların ve şirketlerin ülkemizin sunduğu fırsatlardan yararlanmalarını önemsiyoruz ve onları Türkiye’ye bekliyoruz.” dedi.

Ömer Bolat, bugünün dünyasında öne çıkan dijital dönüşüm, yapay zeka, enerji verimliliği ve akıllı şehirler alanlarını Türkiye ile Suudi Arabistan arasındaki ekonomik işbirliğini geliştirmede önemli fırsat alanları olarak değerlendirdiklerini söyledi. Diğer taraftan ekonomik iş birliğinin çok önemli bir ayağı da müteahhitlik ve teknik müşavirlik sektörünün oluşturduğunu dile getiren Bolat, sözlerini şöyle tamamladı:

“Türk müteahhitlik sektörü 1973’ten bu yana son 50 yılda 133 farklı ülkede 10 bin 800 adet proje ve 480 milyar dolarlık yatırım taahhütlerini başarıyla tamamlamış önemli bir sektörümüzdür. 2022’de dünyanın en büyük 250 müteahhitlik firması arasında 42 firmayla Türkiye ikinci sırada yer almıştı. Suudi Arabistan’ın ortaya koyduğu ve tüm dünya tarafından ilgiyle takip edilen 2030 Vizyonu çerçevesindeki önemli ve prestijli projelerin yanı sıra akıllı şehirler ve yeşil dönüşüm alanlarında da iki ülke arasında güçlü işbirliği fırsatları bulunmaktadır. Özellikle vurgulamak isteriz ki rüştünü küresel ölçekte ispat etmiş Türk müteahhitlik firmalarımız Suudi Arabistan’ın 2030 Vizyonu kapsamındaki tüm projelerde görev almaya hazırdırlar. Gücünü tarihten, ilhamını ortak değerlerimizden alan ticari ilişkilerimizin iki ülke iş insanlarına sunduğu fırsatlar her alanda artmaktadır. Zaman hepimiz için çalışma ve üretme zamanıdır. Birlikte çalışarak yeni başarılara imza atma zamanıdır.”

Karşılıklı ticarette hedef 30 milyar dolar

12 Temmuz’da İstanbul’da DEİK Genel Merkezi’nde Türkiye-Suudi Arabistan İş Forumu düzenlenmişti. İki ülke arasındaki ekonomik ve ticari işbirliğini geliştirme gayesi ile düzenlenen forum kapsamında Türkiye ile Suudi Arabistan şirketleri arasında iki ülkenin ticaret hacmine katkı sağlayacak, çoğu sanayi ve gayrimenkul alanında olmak üzere 16 işbirliği anlaşması imzalanmıştı.

Ticaret Bakanı Bolat, iki ülke arasındaki ticaret hacminin geçen yıl 6,5 milyar olduğunu, 2023’ün ilk 6 ayında 3,4 milyar olarak kaydedildiğini ve karşılıklı ticaretin kısa vadede 10 milyar dolar, uzun vadede ise 30 milyar dolar seviyesine çıkarmanın hedeflendiğini söylemişti.

Suudi Arabistan Belediye, Kırsal İşler ve Konut Bakanı Macid el-Hukayl de Türk şirketlere güven duyduklarını belirtmiş, iki ülke arasında çok güçlü bir siyasi irade ve hükümet yetkilileri arasında ikili ilişkileri geliştirmek için azami gayret ve çalışma bulunduğunu ifade etmişti.

Mutabakat zabıtları imzalandı

Erdoğan ve Muhammed Bin Selman başkanlığındaki heyetler arası görüşmelerin ardından anlaşmalara imza atıldı.

Türkiye Cumhuriyeti ile Suudi Arabistan Krallığı arasında Doğrudan Yatırımın Teşvik Edilmesi Alanında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı, Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanı Burak Dağlıoğlu ile Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Khalid Al-Falih tarafından imzalandı.

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı ile Suudi Arabistan Krallığı Enformasyon Bakanlığı Arasında İletişim Alanında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptına, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun ile Suudi Arabistan Medya Bakanı Salman bin Yusuf Al-Dawsari imza attı.

Türkiye Cumhuriyeti Milli Savunma Bakanlığı ile Suudi Arabistan Krallığı Savunma Bakanlıkları Arasında İşbirliğine İlişkin Uygulama Planı, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ile Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman Al-Suud tarafından imzalandı.

Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Suudi Arabistan Krallığı Enerji Bakanlıkları arasındaki Enerji Alanında Mutabakat Zaptı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar ile Suudi Arabistan Enerji Bakanı Prens Abdulaziz bin Salman Al-Suud tarafından imzalandı.

Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı ile Baykar Arasında İşbirliği Sözleşmesi’nde Baykar Genel Müdürü Haluk Bayraktar ve Suudi Arabistan Savunma Bakan Yardımcısı Halid Bin Hüseyin El Bayari’nin imzaları yer aldı.

Suudi basınında “tarihi ilişkiler” vurgusu

Erdoğan’ın Suudi Arabistan ziyareti başta Suudi Arabistan haber ajansı SPA olmak üzere pek çok gazetede yer aldı.

SPA’nın haberinde, Suudi Arabistan ile Türkiye arasında 1929’da imzalanan “Muhadenet Muahedesi”ne (Dostluk Anlaşması) dayanan tarihi ve güçlü ilişkiler olduğu hatırlatıldı. İki ülkenin sahip olduğu coğrafi konum sayesinde ilişkilerin gelişip büyüdüğü ifade edilen haberde, iki ülke liderlerinin karşılıklı ziyaretlerinin, ilişkilerin gücünü ortaya koyduğu vurgulandı.

Ukaz gazetesi haberinde, iki ülkenin bölgede oynadığı önemli role atıfta bulunarak, iki liderin, ikili ilişkileri kardeşlik temelinde ve bölge halklarının çıkarlarına hizmet edecek şekilde geliştirmeye kararlı olduğu ifade edildi.

El-Medine gazetesi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Cidde’ye gelişini Twitter’dan “Türk Cumhurbaşkanı Suudi Arabistan’da” etiketiyle (hashtag) duyurdu.

“Sabq” gazetesi, internet sayfasında “Türkiye ve Suudi Arabistan bölgesel ve uluslararası ağırlığa sahip. İki devlet de Orta Doğu’da güvenlik ve istikrarın temel direği.” ifadesine yer verdi. Gazete, Türkiye ve Suudi Arabistan’ın, oynadıkları dengeli ve etkin rolle uluslararası barış ve güvenliği koruduklarına ve dünyanın en büyük ekonomilerinin dahil olduğu G20’ye üye olduklarına dikkati çekti. Sabq, Erdoğan’ın gerçekleştirdiği ziyaretin, ikili ilişkileri daha ileriye taşıyacağına vurgu yaptı.

Kaşıkçı Cinayetinin Ortadoğu’daki Güç Dengesine Etkisi

Arabistan, Kaşıkçı olayından dolayı zor durumda mı?

KAŞIKÇI CİNAYETİNİN DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ