İngiliz savaş gemisi HMS Defender’a Rus savaş uçaklarının 2021 yazında ateş açmasıyla zirve noktasına çıkan tansiyon, Rus jetlerinin bir Amerikan insansız hava aracını düşürmesiyle eşi benzeri görülmemiş bir seviyeye çıktı.

Ukrayna işgalinin başlangıcından bu yana süper güçler arasındaki ilk sıcak temas, 14 Mart Salı günü sabah saatlerinde gerçekleşti. Romanya’dan havalanan MQ-9 Reaper, Karadeniz semalarında ilerledi ve Kırım Yarımadası açıklarına ulaştı. Ancak uluslararası hava sahasındaki ABD drone’unun bu kez takipçileri vardı. Rusya’ya ait iki Su-27 savaş uçağı Amerikan insansız hava aracının peşine düştü.

Yaklaşık 40 dakika süren kovalamaca sırasında Rus jetleri MQ-9 Reaper’ın üstüne yakıt boşalttı ve en sonunda pervanesine çarparak insansız hava aracının kontrolünün yitirilmesine yol açtı. Drone’u Romanya’dan kumanda eden ABD ordusu, aracı Türkiye saatiyle 09.03’te Karadeniz’e düşürdü.

ABD ile Rusya’nın, Ukrayna savaşı üzerinden doğrudan doğruya karşı karşıya gelmesi tehlikesinin ne kadar arttığını bir kez daha gözler önüne seren olay, tüm dünyaya şok dalgaları yaydı. Rusya 20 metre kanat açıklığı olan insansız keşif uçağı MQ-9 Reaper’ın ‘sert bir manevra’ sonucu düştüğünü savunurken, herkesin aklına gelen ilk soru enkaza ne olacağıydı.

RUSLAR PEŞİNE DÜŞTÜ

Moskova, Karadeniz’in dibindeki drone enkazını çıkarmaya çalışacağını duyurdu. Devlet televizyonuna konuşan Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Nikolai Patruşev Moskova’nın uçağı bulmaya çalıştığını doğruladı. Putin’in ‘kara kutusu’ olarak bilinen Patruşev, “Onu çıkarıp çıkaramayacağımızı bilmiyorum ama bunun yapılması gerekiyor” dedi.

Rusya, Ukrayna’da bataklığa saplanmasına yol açan işgalde ABD ve Batılı ülkeleri özellikle silah desteği nedeniyle suçluyor. Moskova’daki en şahin isimler arasında yer alan Patruşev, Amerikan insansız hava aracının Karadeniz’deki varlığının Pentagon’un savaşta Ukrayna’yı desteklediğinin ‘teyidi’ olduğunu savundu:

“Amerikalılar her zaman çatışmalara dahil olmadıklarını söylüyorlar… Bu da onların doğrudan bu faaliyetlere, savaşa katıldıklarının bir başka teyidi.”

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden bu yana ABD ve İngiltere gözetim uçuşlarını sıklaştırdı. Ancak iki ülke, söz konusu uçuşları uluslararası hava sahasında kalarak gerçekleştiriyor. ABD, bir Rus gemisinin Karadeniz’de batırılması da dahil olmak üzere Ukrayna ile birçok hassas istihbaratı paylaştı.

DÜŞMEDEN SANİYELER ÖNCE SİLİNDİ

ABD ordusu da enkazın peşinde. Pentagon, MQ-9 Reaper’ı düşürmeden önce istihbarat toplama açısından bir fayda sağlanmaması amacıyla drone’daki elektronik verileri sildi.

ABD Savunma Bakanlığı Sözcüsü John Kirby, MQ-9’u aradıklarını söyledi ancak Rusya’nın kendilerinden önce davranması halinde ‘yararlı istihbarat elde etme kabiliyetlerinin büyük ölçüde azalacağını’ savundu.

Amerika’nın en üst düzey askeri generali General Mark Milley de bu mesajı tekrarladı. Rus jetlerinin kasıtlı bir şekilde MQ-9 Reaper’ı taciz ettiğini vurgulayan Genelkurmay Başkanı Milley, Pentagon’un düşürülen İHA’da Rusya’nın işine yarayacak bir şey olmadığından emin olmak için ‘hafifletici önlemler’ alındığını doğruladı.

General Milley insansız hava aracının deniz yüzeyine çarpmasıyla muhtemelen parçalandığını ve Karadeniz’in yaklaşık 1500 metre dibine düştüğü için de enkazına ulaşılmasının zor olacağını da ekledi:

“Bölgede gemimiz yok. Ancak bölgede çok sayıda müttefikimiz ve dostumuz var. Enkaza ulaşma operasyonlarımızı yürüteceğiz. (Enkaz) ABD’nin mülkü.”

Türkiye, Ukrayna’daki işgal başlar başlamaz Karadeniz’e savaş gemisi geçişlerini İstanbul ve Çanakkale boğazlarını kapatarak durdurdu. ABD, muhtemel bir arama operasyonunu NATO müttefiki Romanya’ya ait gemilerle gerçekleştirebilir.

Pentagon’dan görüşmeye ilişkin yapılan açıklamada ise Rusya’nın eylemlerinin ‘tehlikeli ve pervasız’ olduğu belirtildi. Açıklamada, “Austin, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ile Rus hava kuvvetlerinin Karadeniz üzerindeki uluslararası hava sahasında son zamanlarda yaptığı profesyonel olmayan, tehlikeli ve pervasız davranışlar hakkında telefonla görüştü. Bakan Austin, ABD’nin uluslararası hukukun izin verdiği her yerde uçmaya ve faaliyet göstermeye devam edeceğini vurguladı” denildi.

SÜRPRİZ TELEFONLAR

Çarşamba günü Moskova-Washington hattında nadir görülen bir trafik vardı. ABD ve Rusya arasındaki ilişkilerin en düşük seviyede olduğu bir dönemde, önce iki ülkenin savunma bakanları telefonda görüştü. Lloyd Austin ve Sergey Şoygu’nun telefon trafiğinin ardından, bu kez genelkurmay başkanları telefondaydı. ABD Genelkurmay Başkanı Milley ile Rus mevkidaşı Valery Gerasimov bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi.

Washington telefon görüşmelerine dair bir ayrıntı paylaşmazken, Moskova’dan yapılan açıklamada Şoygu’nun daha önce dile getirilen ‘provokasyon’ suçlamasını yinelediği vurgulandı. Rus bakan, ABD’li mevkidaşına Kırım açıklarında seyreden drone’un Karadeniz’de gerilimi tırmandırabileceğini de iletti.

(Milliyet)