New York’taki BM Genel Merkezi’nde 130’a yakın ülkenin üst düzey yetkililerini bir araya getiren Yüksek Düzeyli Uluslararası Konferans’ta, 3 gün süren oturumların ardından New York Çağrısı ve New York Bildirisi kabul edildi.

Fransa, Suudi Arabistan liderliğinde düzenlenen konferansa, İsrail ve ABD’nin katılmaması dikkat çekti.

Türkiye’den güçlü destek mesajı

Konferansta Türkiye’yi Dışişleri Bakan Yardımcısı Nuh Yılmaz temsil etti. Yılmaz, konferans marjında yaptığı konuşmada, “İsrail’in Gazze’de işlediği soykırım, uluslararası düzende kara bir lekedir.” mesajını verdi. Filistin devletini tanımayan ülkelere çağrıda bulunan Yılmaz, “Bu çerçevede, tanınma yönündeki tüm son adımları memnuniyetle karşılıyoruz. Bu acil siyasi adımların yanı sıra Filistin yönetimine mümkün olan her şekilde kapasite geliştirme konusunda da yardımcı olmalıyız.” ifadelerini kullandı.

‘İşgalin güvenlik getirmediğini kabul edelim’

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ise iki devletli çözüme ilişkin “kırılma noktasına” gelindiği konusunda uyardı. “Filistinliler için devlet kurma bir ödül değil, bir haktır.” vurgusunda bulunan Guterres, uluslararası topluma sadece iki devletli çözüm vizyonunu canlı tutma çağrısı yapmadığını, aynı zamanda bunu gerçeğe dönüştürmek için acil, somut ve geri döndürülemez adımlar atılması gerektiği çağrısı yaptığının altını çizdi.

Sürece Gazze’den başlanması gerektiğini ifade eden Guterres, “Gazze, felaketlerin birbirini izlediği bir çöküşe sürüklendi.” uyarısında bulundu. BM Genel Sekreteri, “Filistin devletinin kurulması ile İsrail’in güvenliği arasında sahte bir tercih yaratılmasını reddedelim. İşgalin güvenlik getirmediğini kabul edelim. İsrail’in ‘meşru’ güvenlik kaygıları nasıl ciddiye alınmalıysa, Filistin halkının meşru hakları da aynı şekilde ele alınmalıdır.” vurgusunu yaptı.

Tanımaya yönelik destek çağrıları arttı

Avustralya, Kanada, Fransa ve İspanya’nın da aralarında bulunduğu 15 ülke ise “New York Çağrı’sıyla İsrail-Filistin meselesinde iki devletli çözüme olan güçlü bağlarını vurguladı.

Filistin devletini henüz tanımamış veya tanıma yönünde olumlu görüş bildirmemiş devletleri bu yönde adım atma çağrısı yapılan açıklamada, “İki devletli çözüm yönünde atılması gereken temel bir adım olarak, Filistin devletini halihazırda tanımış olan ya da tanımaya yönelik iradesini veya olumlu değerlendirmesini beyan etmiş bulunan ülkeler, bu yönde henüz adım atmamış olan tüm devletleri, söz konusu çağrıya katılmaya davet etmektedir.” ifadelerine yer verildi.

New York bildirisi

Türkiye ile 16 ülkenin yanı sıra Avrupa Birliği (AB) ile Arap Birliği’nin yayımladığı New York Bildirisi’nde de İsrail’in Gazze’deki sivillere ve sivil altyapıya yönelik saldırıları, şehirdeki kuşatma ve açlık güçlü bir şekilde kınandı. Bildiride, İsrail saldırılarının yıkıcı bir insani felakete yol açtığı belirtilirken, Gazze’deki savaşın derhal sona ermesi ve İsrail güçlerinin Gazze’den tamamen çekilmesi gerektiğinin altı çizildi.

Konferansta ayrıca İngiltere ve Kanada, Filistin devletini yakın zamanda tanıma kararı aldıklarını duyurmuştu.

New York Çağrısı

15 ülke tarafından yayınlanan New York çağrısında ise Aksa Tufanından, “iğrenç ve antisemitik” diye söz edilirken, Hamas’ın esirleri derhal serbest bırakması istendi. Ayrıca demokratik iki devlet olan Filistin ve İsrail’in bir arada yaşaması, Gazze’nin de Filistin Yönetimine bağlanması gerektiği savunuldu.

Açıklama metni şöyle:

Andorra, Avustralya, Kanada, Finlandiya, Fransa, İzlanda, İrlanda, Lüksemburg, Malta, Yeni Zelanda, Norveç, Portekiz, San Marino, Slovenya ve İspanya Dışişleri Bakanları şu açıklamayı yaptı:

“Andorra, Avustralya, Kanada, Finlandiya, Fransa, İzlanda, İrlanda, Lüksemburg, Malta, Yeni Zelanda, Norveç, Portekiz, San Marino, Slovenya ve İspanya Dışişleri Bakanları olarak, 7 Ekim 2023’teki iğrenç ve antisemitik terör saldırısını kınıyoruz;

“Derhal ateşkes talep edin, Hamas’ın tüm rehinelerinin ve kalıntılarının derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılmasını ve insani yardımların engellenmeden ulaştırılmasını sağlayın;

“İki demokratik devlet olan İsrail ve Filistin’in, uluslararası hukuk ve ilgili BM kararlarıyla uyumlu, güvenli ve tanınmış sınırlar içinde barış içinde yan yana yaşadığı iki devletli çözüm vizyonuna olan sarsılmaz bağlılığımızı yineliyoruz ve bu bağlamda Gazze Şeridi’nin Batı Şeria ile Filistin Yönetimi altında birleştirilmesinin önemini vurguluyoruz;

“Gazze’deki sivil kayıpların ve insani durumun yüksek olmasından duyulan derin endişeyi dile getiriyor ve Birleşmiş Milletler ve kuruluşlarının insani yardımları kolaylaştırmadaki temel rolünü vurguluyoruz;

Filistin Yönetimi Başkanı’nın 10 Haziran’da yaptığı taahhütleri memnuniyetle karşılıyoruz. Bu taahhütlerde (i) 7 Ekim terörist saldırılarını kınıyor, (ii) rehinelerin serbest bırakılmasını ve Hamas’ın silahsızlandırılmasını talep ediyor, (iii) tutuklu ödeme sistemine son vermeyi taahhüt ediyor, (iv) okul reformunu taahhüt ediyor, (v) nesiller arası yenilenmeyi tetiklemek için bir yıl içinde seçim yapılmasını talep ediyor ve (vi) silahsızlandırılmış bir Filistin Devleti ilkesini kabul ediyor;

“Eylül 2025’te Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun 80. oturumunun (UNGA 80) üst düzey haftasında gerçekleşecek Devlet ve Hükümet Başkanları toplantısı öncesinde, Andorra, Avustralya, Kanada, Finlandiya, Fransa, İzlanda, İrlanda, Lüksemburg, Malta, Yeni Zelanda, Norveç, Portekiz, San Marino, Slovenya ve İspanya Dışişleri Bakanları olarak, ülkelerimizin Filistin Devleti’ni tanıma isteğini veya olumlu değerlendirmesini, iki devletli çözüme doğru önemli bir adım olarak kabul ettik, ifade ettik veya ediyoruz ve bunu henüz yapmamış tüm ülkeleri bu çağrıya katılmaya davet ediyoruz;

“Henüz İsrail ile normal ilişkiler kurmamış ülkeleri, İsrail Devleti’nin bölgesel entegrasyonu konusunda görüşmelere başlamaya istekli olduklarını ifade etmeye çağırıyoruz;

“Gazze’de ‘ertesi gün’ için Gazze’nin yeniden inşasını, Hamas’ın silahsızlandırılmasını ve Filistin yönetiminden dışlanmasını garanti altına alan bir mimari üzerinde çalışma kararlılığımızı ifade ediyoruz.”