Mısır, “Gazze’nin Erken İyileştirilmesi, Yeniden İnşası ve Kalkınması” başlıklı 91 sayfalık bir plan hazırladı. Söz konusu plana ait raporda, İsrail’in Gazze’ye yönelik imha savaşından kaynaklanan toplam maddi hasarın 29,9 milyar doları bulduğu belirtilerek, en fazla etkilenen sektörün 15,8 milyar dolarlık maliyetle konut sektörü olduğu ve toplam hasarın yüzde 53’ünü oluşturduğu ifade edildi.

Raporda, tahminlere göre 30 bin konut binasının hasar gördüğü, bunlardan 272 bininin dairenin tamamen yıkıldığı, 58 bin 500 dairede ise kısmen hasar bulunduğu aktarıldı.

Raporda, altyapı konusunda uydu görüntülerinin, Gazze Şeridi’nin caddelerinin 1190 kilometresinin tahrip edildiğini, ayrıca caddelerin 415 kilometresinin aşırı derecede hasar gördüğünü, 1440 kilometresinin ise ciddi hasar gördüğünü ortaya koyduğu ifade edildi.

Sağlık sektöründe ise hasarın 1,3 milyar dolar olduğu, zararın ise 6,3 milyar dolar olduğu belirtilen raporda, Gazze Şeridi’ndeki hastanelerin yüzde 50’si (18 hastane) tamamen hizmet dışı kaldığı, 17 hastanenin de kısmen faaliyet gösterdiği ve bu durumun artan sağlık ihtiyaçlarını karşılamadığı kaydedildi.

Eğitim sektöründe de hasarın 874 milyon dolar, kaybın ise 3,2 milyar dolar olduğu vurgulanan raporda, okulların yüzde 88’inin yıkıldığı, geri kalanının savaştan kaçan aileler için geçici barınaklara dönüştürüldüğü, ayrıca 51 üniversite binasının da yıkıldığı dile getirildi.

Ticaret ve sanayi sektöründe ise hasarın 5,9 milyar dolar, zararın ise 2,2 milyar doları bulduğu aktarılan raporda, ulaştırma sektöründe de hasarın 2,5 milyar dolar, kaybın ise 377 milyon dolar olduğunun tahmin edildiği belirtildi.

Su ve kanalizasyon sektöründeki hasarın 15 milyar dolar, zararın ise 64 milyon dolara ulaştığı kaydedilen raporda, elektrik sektöründe ise zararların 450 milyon doları bulduğuna işaret edildi.

İyileşme ve yeniden inşa ihtiyaçları

Bu hasarlar göz önüne alınarak hazırlanan planda, Gazze’nin yeniden inşası için toplam ihtiyacın 53 milyar dolar olduğu, bunun 3 milyar dolarının “erken iyileşme” için 6 ayda kullanılması öngörüldüğü dile getirildi.

İyileşme ihtiyaçlarında en büyük payı 15,2 milyar dolarlık toplam değerle konut sektörü aldığı bildirilen raporda, onu her biri 6,9 milyar dolarla toparlanmaya ihtiyaç duyan sağlık, ticaret ve sanayi sektörü, 2,45 milyar dolarla yol ve 1,5 milyar dolarla elektrik sektörü takip ettiği ifade edildi.

Eğitim sektörünün toparlanma için 3,8 milyar dolara ihtiyaç duyduğu, tarım ve sosyal koruma sektörlerinin her birinin 4,2 milyar dolara ihtiyacı olduğu aktarılan raporda, ulaştırma sektörünün 2,9 milyar dolara, su ve sanitasyon sektörünün ise 2,7 milyar dolara ihtiyaç duyduğu belirtildi.

Raporda, enkazın kaldırılması, patlamamış mühimmatın sökülmesi, geri dönüşüm ve dönüştürme süreci olmak üzere 4 aşamadan oluşan süreç için ise 1,25 milyar dolara ihtiyaç olduğuna işaret edildi.

Planın uygulama aşamaları

Raporda, Gazze Şeridi’nin 2030 yılına kadar olan 5 yıllık dönemde, yaklaşık 3 milyon insanın yaşayabileceği şekilde 3 aşamada yeniden inşa edilmesi için bir yol haritası ve acil kalkınma planı hazırlanması gerektiği vurgulandı.

Tahmini 6 aylık bir zaman dilimi ve 3 milyar dolarlık bir maliyetle “erken toparlanma aşaması” olarak adlandırılan ilk aşamada yapılacak işler arasında, bazı bölgelerdeki molozlar kaldırılarak buranın geçici konut olarak kullanılması için onarılması, kısmen hasarlı 60 bin konutun 360 bin kişiyi barındıracak şekilde onarılması ve 1,2 milyon kişiyi barındıracak şekilde 200 bin geçici konut inşa edilmesinin yer aldığı dile getirildi.

İki yıllık bir zaman dilimi ve 20 milyar dolarlık bir maliyet öngören ikinci aşamada ise 200 bin yeni konutun inşa edilmesi, altyapısının geliştirilmesi, moloz kaldırma ve ayıklama işlemlerinin tamamlanmasının yanı sıra 1,6 milyon kişiye ev sahipliği yapabilecek 60 bin konutun restore edilmesi, 20 bin dönüm alanın ıslah edilmesi ve hizmet tesislerinin kurulmasının öngörüldüğü ifade edildi.

“Yeniden inşanın ikinci aşaması” olarak adlandırılan üçüncü aşamanın ise 30 milyar dolar maliyetle 2,5 yılda tamamlanması öngörüldüğü aktarılan raporda, bu aşamada 1,2 milyon nüfusa ev sahipliği yapacak 200 bin ilave konutun inşası ve altyapısını geliştirme çalışmalarının yer aldığı belirtildi.

Raporda, bu aşamada 600 dönümlük alanda, sanayi bölgesinin ilk etabının kurulmasının yanı sıra balıkçı limanı, ticari liman ve Gazze Havaalanı’nın kurulmasının öngörüldüğü bildirilerek, Gazze’deki Filistinlilere çeşitli sektörlerde 500 bin kişilik istihdam imkanı sağlanacağına işaret edildi.

Planın siyasi bağlamı

Planda, uluslararası alanda kabul gören iki devletli çözüm ufku korunurken, yeniden inşanın Filistinlilerin hakları ve onuruna dayandığı belirtildi.

Filistinlilerin Gazze’den çıkarılmasına yönelik her türlü girişimin reddedildiği vurgulanan planda, Gazze Şeridi’nin ve topraklarına sıkı sıkıya bağlı Filistin halkının maruz kaldığı bu feci kriz karşısında, onların bu topraklarda kalma isteği ve hakkının dikkate alınmamasının mantıksız olduğuna işaret edildi.

Gazze Şeridi’nin Filistin topraklarının ayrılmaz bir parçası olduğu kaydedilen planda, Gazze’yi Batı Şeria’dan coğrafi olarak ayırma girişimlerinin daha fazla istikrarsızlığa yol açacağı uyarısında bulunuldu.

Planda, Gazze’deki Filistinlilerin yaşadığı acıların görmezden gelinmesinin bölgedeki çatışmaların tırmanmasına yol açabileceği uyarısı yapılarak, uluslararası toplumun öncelikle insani nedenlerle yeniden inşa çabalarına destek vermesi çağrısı yapıldı.

Gazze’nin yeniden inşası sırasında geçiş yönetimi

Yeniden inşa sürecinde Gazze’nin yönetimine ilişkin ise planda, Filistin Ulusal Yönetimi’nin Gazze Şeridi’ne tam olarak geri dönmesinin önünü açmak amacıyla şu an Gazze Şeridi’nde Filistin hükümeti çatısı altında bağımsız teknokratlardan oluşan 6 aylık bir süre için geçici bir yönetim komitesi kurma çalışmaları yapıldığına işaret edildi.

Planda, uluslararası toplumdan şu anda beklenenin, söz konusu idari komitenin başarılı olması ve bundan sonraki aşamayı yönetebilmesi için bu çabaları desteklemek ve teşvik etmek olduğu vurgulandı.

Gazze’de güvenliği sağlama misyonuyla ilgili olarak planda, Filistin Yönetimi’nin Gazze Şeridi’ne dönüp yönetim görevlerini yerine getirebilmesini sağlamak amacıyla Mısır ve Ürdün’ün, Gazze Şeridi’ne gönderilecek Filistin polisinin eğitimi için çalışmalar yürüttüğü kaydedildi.

Bu çabaların siyasi ve mali destek ile uluslararası ve bölgesel ortakların çabalarıyla desteklenmesi çağrısında bulunulan planda, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin, Filistin devletinin kurulmasına yönelik net bir takvim çerçevesinde, Gazze ve Batı Şeria da dahil olmak üzere Filistin topraklarına uluslararası barış gücü konuşlandırılmasını değerlendirmesi önerisinde bulunuldu.

Planda, “sebepleri açık bir ufuk ve hakların sahiplerine iadesini sağlayacak inandırıcı bir siyasi süreçle ortadan kaldırılması halinde” Gazze’de çok sayıda Filistinli tarafın silah taşıması sorununun sonsuza dek ortadan kaldırılabileceğine işaret edildi.

Mısır’ın planında, bundan önceki tüm çabaların iki devletli çözümün uygulanmasına ve İsrail ile Filistin yönetimi arasında Batı Şeria ve Gazze’yi de kapsayan orta vadeli bir ateşkes sağlanması için çalışmaya yönlendirilmesinin yanı sıra yerleşim birimlerinin inşası, ev yıkımları, askeri müdahaleler gibi her türlü tek taraflı girişimin durdurulması ve kutsal mekanların hukuki ve tarihi statüsünün korunması gerektiği vurgulandı.

Planda, siyasi irade olması halinde Gazze’nin önerilen şekilde yeniden inşasının mümkün olduğu kaydedildi.

Sisi’nin açıklaması

Kahire’de düzenlenen Olağanüstü Arap Birliği Zirvesinin ardından Abdulfettah es Sisi’nin resmi Facebook hesabından açıklama yapıldı. Sisi, “Filistin davasının tarihi açısından önemli bir günde, Kahire’de düzenlenen Olağanüstü Arap Zirvesi’ne katılan Arap liderlere teşekkür ediyorum. Gazze’nin yeniden inşasını destekleyen ve Filistin halkının topraklarında kalmasını güvence altına alan ortak Arap mutabakatını takdir ediyorum.” ifadelerini kullandı.

Sisi, uluslararası toplumun ve finans kuruluşlarının desteğiyle Gazze’nin yeniden inşası için maddi, siyasi ve finansal desteğin sağlanması gerektiğini belirterek bu planın daha geniş bir barış planıyla birlikte uygulanması gerektiğine inandığını vurguladı.

Sisi, Arap ülkeleri, ABD Başkanı Trump ve uluslararası toplumla işbirliği yaparak, bölgedeki tüm halkların güvenliğini ve istikrarını sağlayacak şekilde Filistin meselesine adil ve kapsamlı bir çözüm getirmeye kararlı olduklarını belirtti.

Arap Birliği’nin sonuç bildirgesi

Olağanüstü Arap Birliği Zirvesi’nin sonuç bildirgesinde, Filistinlilerin topraklarından zorla göç ettirilmesinin hiçbir koşulda kabul edilemeyeceği vurgulanarak Mısır’ın Gazze için sunduğu yeniden inşa planının tüm Arap ülkelerinin ortak girişimi olarak benimsendiği kaydedilmişti.

Bildiride, Gazze’nin yeniden inşasının hızlandırılması ve bunun için finansal, siyasi ve maddi destek sağlanması amacıyla uluslararası toplum ve finans kuruluşlarına çağrıda bulunulmuştu.

Zirvede, Gazze Şeridi’nin yeniden inşasına yönelik Mısır planının Arap ülkeleri tarafından kabul edilmesi ve ABD’nin Gazze’den Filistinlilerin zorla göç ettirilmesine yönelik önerisinin reddedilmesi kararlaştırılmıştı.

Bildiriye göre, geçici bir “Gazze Yönetim Komitesi” kurulacak ve bu Komite, Filistin hükümeti çatısı altında, bağımsız teknokratlardan oluşan bir yapı olarak 6 ay boyunca Gazze’yi yönetecek.

Gazze’ye Filistin yönetiminin tam olarak dönmesi için hazırlık süreci başlatılacak, Mısır ve Ürdün, Filistin polis güçlerini eğiterek Gazze’ye yeniden konuşlandıracak.

Hamas, idari düzenlemenin parçası olmayacak

Hamas Sözcüsü Hazım Kasım, AA’ya yaptığı açıklamada, Hamas’ın Gazze’nin geleceğine yönelik herhangi bir idari düzenlemenin parçası olmayacağını ancak bunun ulusal bir mutabakatla belirlenmesi gerektiğini ifade etti.

ABD, Arap liderlerin Gazze’nin yeniden imarı planına karşı

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Brian Hughes, AA muhabirine yazılı olarak yaptığı açıklamada, Arap liderlerin Gazze konusundaki planını değerlendirdi. Brian açıklamasında, “Mevcut öneri Gazze’nin şu anda yaşanamaz olduğu ve bölge sakinlerinin enkaz ve patlamamış mühimmatla kaplı bir bölgede insanca yaşayamayacağı gerçeğini göz ardı ediyor.” ifadesini kullandı.

“Başkan Donald Trump’ın Gazze’yi Hamas’tan arındırarak yeniden inşa etme vizyonunun arkasında duruyoruz.” değerlendirmesinde bulunan Brian Hughes, konuyla ilgili görüşmelerin devam edeceği mesajını verdi.

Plan, Arap zirvesinde kabul edildi

4 Mart Salı günü Kahire’de düzenlenen Olağanüstü Arap Zirvesi’nde, Mısır’ın Gazze Şeridi’nin Filistinlileri topraklarından etmeden yeniden inşasına yönelik planı kabul edilmişti.

Olağanüstü Arap Zirvesi’nde kabul edilen, Mısır’ın Gazze’nin imarına ilişkin planının basına yansıyan detaylarına göre, söz konusu planın maliyeti 53 milyar dolar olacak.

İsrail’in teşvik edilmesi çağrısı yaptığı ABD Başkanı Trump’ın Filistinlileri Gazze’den sürme planının aksine Mısır planının, Filistin halkını yerinden etmeden, Gazze Şeridi’nin yeniden imarını içerdiği belirtiliyor.